پیوند تاریخی معادن زغالسنگ و ذوب آهن

به گزارش خبرگزاری تسنیم، در دهه 1340که آرزوی دیرینه ایرانیان برای تولید فولاد به وقوع پیوست بر اساس طراحی ذوب آهن و مطالعات زمین شناسی ایران پیش بینی شده بود انرژی مورد نیاز ذوب آهن از طریق ذخایر زغالسنگ کشورمان که کمیت و کیفیت آن مورد قبول بود تامین شود و فقط یک مارک زغالسنگ که حدود 15 درصد مصرف بود از طریق زغالسنگ وارداتی تامین شود و حتی پیش بینی شده بود با استفاده از صادرات زغالسنگ مازاد، منابع آن صرف تامین واردات شود. حتی در دوره جنگ تحمیلی که کشور با کمبود منابع ارزی مواجه بود در پاره ای از سالها واردات زغالسنگ قطع شده و کل نیاز کشور از طریق منابع داخلی تامین شد این روند با فراز و نشیب هایی تا اواسط دهه 70 ادامه داشت.

در آن دوره معادن زغالسنگ و ذوب آهن در یک مجموعه بودند و حتی واحد های تولید کننده زغالسنگ را در شهرهایی مختلف به نام ذوب آهن شناخته می شدند. از اوایل دهه 70 این ارتباط منطقی و سیستماتیک به تدریج ضعیف شد و با اجرای خصوصی سازی معادن زغالسنگ از ذوب آهن جدا شدند و به همین نسبت سیستمیک آنها کاهش یافت و همدلی وهمکاری جای خود را به رقابت داد. اولین نتیجه این روند جدایی کاهش تولید معادن زغالسنگ و به همان نسبت افزایش واردات زغالسنگ بود.

در سالهای نه چندان دور تولید زغالسنگ کرمان از 750 هزار تن در سال هم فراتر میرفت اما سال گذشته تولید این حوزه به حدود 250 هزار تن رسید و همین روند کاهش تولید در سایر مناطق زغالی کشور متاسفانه ادامه پیدا کرد. در نقطه مقابل این کاهش تولید، سال گذشته حدود 55 درصد زغالسنگ و کک مورد نیاز کشور با ارزش حدود 800 میلیون دلار وارد کشور شده است و با توجه به قیمت بالای زغالسنگ وارداتی که حدود 3 برابر قیمت زغالسنگ داخلی تمام می شود عملا باعث زیان ده شده واحد های فولاد سازی کوره بلند شده است به عنوان مثال طبق صورتهای مالی در سال گذشته ذوب آهن حدود 5000 میلیارد تومان زیان داد و در همین دوره حدود 17000 میلیارد تومان زغالسنگ و کک را مجبور شدند از خارج وارد کنند.

با یک حساب ساده اگر 30 درصد این زغال وارداتی از منابع داخلی تامین می شد که خیلی هم دور از دسترس نیست ذوب اهن میتوانست تا حدود زیادی از زیان دههی خارج شود. البته در نقطه مقابل معادن زغالسنگ هم به دلیل قیمت گذاری نامناسب دچار همین مشکل هستند و در این خصوص کافی است نگاهی زیان زغالسنگ کرمان داشته باشیم، در این شرایط من به دولت مردان خیلی امیدی ندارم و با توجه به توضیحات فوق میتوان گفت معادن زغالسنگ و ذوب آهن در یک کشتی نشسته اند و ساکنان این کشتی می توانند با نگاه منطقی از آب رفتن بیشتر کشتی جلوگیری کنند

در چند ماه اخیر با تغییرات مدیرتی در ذوب آهن خوشبختانه یکی از مدیران با تجربه حوزه زغالسگ در سمت معاون خرید ذوب آهن قرار گرفته، ایشان کاملا به چالشها و فرصتهای حوزه زغالسنگ کشور آگاه هستند و از طرف دیگر بر شرایط ذوب آهن هم اشراف کامل دارند، در همین ابتدای فعالیت هم حد اقل در گفتار فرموده اند برنامه جامعی برای کاهش واردات زغالسنگ و تکیه بر زغالسنگ داخلی دارند، با این سیاستها به نظر می رسد شرایط برای یک دوره طلایی همکاری معدن کاران زغالسنگ و ذوب آهن محیا شده است. البته در مسیر این همکاری قطعا چالشهای زیادی به خصوص چالشهای مالی ممکن است ایجاد شود اما اگر هدف بزرگ باشد که است این موانع و مشکلات با همکاری و همدلی طرفین قابل رفع شدن است.

سعید صمدی دبیر انجمن زغالسنگ ایران