چالش مهم آینده هوش مصنوعی علیه هوش مصنوعی است

ستار هاشمی سخنرانی افتتاحیه دهمین کنفرانس را با موضوع هوش مصنوعی انجام داد و گفت: هوش مصنوعی در راستای اهدافی است که در کنفرانس فناوری اطلاعات و دانش مدنظر قرار داده شده است. حجم داده در دنیا به دلایل مختلف به صورت شگفت انگیزی در حال رشد است و این در کنار پلتفرم‌ها و بسترهای پردازش داده می‌تواند به عنوان مزیت رقابتی شرکت‌های دنیا و کشورها قرار گیرد. اهمیت داده و محاسبات به گونه‌ای است که بسیاری از اندیشمندان در دنیای امروز انقلاب صنعتی چهارم را معادل عصر معادلات می‌دانند، اما اگر بخواهیم به صورت مصداقی به اتفاقات این عرصه نگاه کنیم به آمار شگفت‌انگیز رشد داده می‌رسیم. معاون وزیر ارتباطات در توضیح این مسئله گفت: در هر دقیقه شاهد ارسال 188میلیون ایمیل، دانلود 39 هزار برنامه کاربردی، انتشار 55 هزار پست اینستاگرام هستیم و بر اساس اعلام منابع معتبر در سال 2020 متوسط تولید داده هر کاربر در ثانیه 1.7 مگابایت خواهد بود که این اعداد شگفت‌آور است. اگر این آمار را در کنار بسترهای پردازشی قرار دهیم، به نتایج جالبی می‌رسیم. هاشمی با بیان این مسئله گفت: سال‌ها قبل زمانی که از پردازنده‌های اینتل صحبت می‌کردیم، در کنارش ابزاری برای پردازش اعداد اعشاری داشتیم که کار را پیش می‌برد، اما آن زمان در رابطه با یک کامپیوتر صحبت می‌کردیم، امروز در بسیاری از گوشی‌ها یک پردازشگر ویژه هوش مصنوعی وجود دارد که به شکل جنرال در تمام گوشی‌ها تعبیه شده است. هاشمی اشاره کرد: شرکت اپل در گوشی‌های آیفون در کنار پردازنده‌های اصلی از مدل‌های پردازنده هوش مصنوعی با نام «nup» استفاده می‌کند که این نشان می‌دهد در دنیا موج جدیدی در حال شکل‌گیری است که با کسی شوخی ندارد و باید حواسمان به آن کاملا جمع باشد. وی در خصوص اتفاقاتی که به واسطه هوش مصنوعی در دنیا به وقوع پیوسته است، گفت: مدیریت حمل و نقل هوشمند، مدیریت ترافیک، کمک به درمان‌های خصوصی مسئله ای مانند پیش بینی نارسایی کبد و درمان شخصی سازی شده، یادگیری ماشین، خودروهای خودران، دستاورهای هوشمند و سنجش از راه دور نشان می‌دهد که هوش مصنوعی تا چه اندازه در زندگی بشر نفوذ پیدا کرده است. مطالعاتی که به تازگی توسط موسسه مک کینزی انجام شده، نشان می‌دهد تا سال 2030 عوامل هوشمند می‌توانند جایگزین 30 درصد نیروی انسانی فعلی جهان شوند. مشاغل فنی مرتبط با داده و تحلیل آن، مشاغل حوزه محاسبات ابری و هوش مصنوعی در اکثر صنایع در همه مناطق مورد استفاده قرار خواهد گرفت. در مطالعه دیگری تاثیرات هوش مصنوعی در اقتصاد تا سال 2030 مورد بررسی قرار گرفته که نشان می‌دهد 15.7 تریلیون دلار میزان تولید ناخالص داخلی جهانی از حوزه هوش مصنوعی تامین می‌شود که از این میزان 10.4 درصد سهم کشورها توسعه یافته و 2 درصد سهم خاورمیانه است.

معاون وزیر ارتباطات با اشاره به این آمار تاکید کرد، ایران در جایگاه مناسبی برای کسب سهم بازار حضور ندارد. او تصریح کرد: وزیر ارتباطات بارها بر این مسئله تاکید کرده‌اند و اطمینان دارم پژوهشگاه نیز اهدافی را برای جهت گیری در این مسیر مد نظر قرار خواهد داد. چالش‌هایی که کشور ما در زمینه هوش مصنوعی دارد، آشنایی ناکافی و عدم درک مناسب از اهمیت موضوع، عدم توجه به فرهنگ داده باز و اصلاح یا تدوین قوانین متناسب و سازگار با این حوزه، کپی رایت محصولات نوآورانه و مهمتر از این‌ها کمبود نیروی انسانی فنی خبره این حوزه، کمبود آزمایشگاه ها و پلتفرم های پردازشی مختص این حوزه است. کمبود نیروی فنی خبره به دلیل مهاجرت نخبگان این حوزه به کشورهای دیگر است، کشورهایی که برای حضور این نخبگان جذابیت‌های زیادی ایجاد می‌کنند. این یک چالش جهانی است که ما نیز باید به آن توجه کرده و با آماده سازی بسترهای مناسب این کار از مهاجرت جلوگیری کنیم. هاشمی به یک نکته مهم اشاره کرد و گفت: تهدیدی جدی برای سیستم‌های هوشمند در راه است که از آن تحت عنوان هوش مصنوعی مقابل هوش مصنوعی یاد می شود. سرعت یادگیری ماشین از انسان بیشتر است و این تصور آینده را کمی سخت می‌کند.

در انتهای مراسم دکتر وحید یزدانیان رییس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات و دکتر ستار هاشمی معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات از نمایشگاه فناوری اطلاعات و دانش که در محل پژوهشگاه دایر بود دیدن کردند و به گفت و گو با صاحبان کسب و کار پرداختند.

• وحید یزدانیان
• ستار هاشمی
• پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات