چرا با افزایش جمعیت سالمند، طرح و برنامه خاصی برای آن‌ها دیده نمیشود؟!
در ایرانِ ما، اما طی سالهای اخیر با افزایش جمعیت سالمند، طرح و برنامه خاصی جهت ساماندهی و اصلاح و ارتقاء روندهای موجود، جهت حمایتهای اجتماعی و اقتصادی برای سالمندان مشاهده نمیشود.
به گزارش مشرق، وضع پوششهای بیمهای و حمایتی برای سالمندان ایرانی، موضوع کتاب "سالمندان و پوششهای بیمهای و حمایتی" است. مولف این اثر، دکتر رضا کیانی، استادیار اقتصاد و جمعیت شناسی و عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جمعیت کشور در مقدمه این کتاب آورده است:
" ارائه‌ی خدمات بیمهای و حمایتی، فقر و نابرابری را در جامعه کاهش میدهد، سطح سلامت و بهزیستی افراد را ارتقاء می‌بخشد و از همه مهمتر منجر به بهبود وضعیت رفاه عمومی می‌شود. در صدر اینگونه برنامه‌ریزی‌ها، سالمندانِ جامعه، (به خصوص سالمندان نیازمند از نظر ابعاد اقتصادی) به عنوان یکی از گروههای مشمول دریافت کننده این خدمات، پیوسته مورد اعتنا و توجه بودهاند. دولتها همواره با سیاستگذاریِ کلان از طریق پوششهای صندوقهای بازنشستگی و تقویت و پشتیبانی نهادهای حمایتی و عام‌المنفعه، موثرترین نقش را در ایجادِ شرایط مطلوب برای رفاه سالمندان دارا هستند. با افزایش جمعیت سالمند در جامعه، انتظار افزایش سطح پوشش‌هایِ تامین و حمایت اجتماعی مبتنی بر سیستم بیمهای و یا حمایتی برای سالمندان انتظار برحقی است. امروزه اکثر کشورها با همین دیدگاه، به سمت تقویت نهادهای عمومی برای بالاترین سطح حمایتهای اجتماعی گام برمیدارند. "
در بخش دیگری از مقدمه کتاب "سالمندان و پوششهای بیمهای و حمایتی" آمده است:
"در ایرانِ ما، اما طی سالهای اخیر با افزایش جمعیت سالمند، طرح و برنامه خاصی جهت ساماندهی و اصلاح و ارتقاء روندهای موجود، جهت حمایتهای اجتماعی و اقتصادی برای سالمندان مشاهده نمیشود. به عبارت دیگر همان برنامههای دهه‌های گذشته (حتی به شکل نازلتر)، در حال اجراست که صد البته، تناسبی با رشد جمعیتِ سالمند طی این سالها ندارد. در حالی که انتظار میرود با افزایشِ جمعیت سالمند، میزان پوشش حمایتی برای آنان افزایش یابد، بررسی دادههای آماری موید چنین مطلبی نیست! "
کتاب سالمندان و پوششهای بیمهای و حمایتی در پنج فصل تدوین شده که عبارت است از: فصل اول تحت عنوان"کلیات پژوهش" که در آن به بیان مسئله پژوهش، اهمیت وضرورت، اهداف، سؤال‌های تحقیق و شرح و تعریف واژه‌ها و اصطلاحات اشاره شده است. عنوان فصل دوم، "نگاهی تاریخی به پوششهای بیمهای و حمایتی سالمندان در جهان" است. در این فصل به مبانی پژوهش، و نقد نظریهها و بررسی پیشینه پژوهش اشاره شده است. در این فصل، الگوها و روشهای بیمهای و حمایتی مورد توافق در سطح جهانی با ذکر انواع آن و وضعیت و چگونگی آن در سایر کشورها اشاره گردیده، نظر به اهمیت مطالعات گذشته و پیشینه پژوهش، در این فصل به تحقیقاتی که پیش از این در خصوص موضوع مورد مطالعه انجام شده، اشاره شده است. بررسی این پژوهشها در سه سطحِ بین المللی، ملی و بررسی اظهارنظرها تنظیم شده است. در فصل سوم تحت عنوان " روش پژوهش"، روش مورد استفاده، مدل تحقیق و منایع آماری و داده های مورد وثوق در پژوهش معرفی شده و در پایان این فصل شیوهی تحلیل دادهها در راستای پاسخ به سئوالات پژوهش ذکر شده است.
عنوان فصل چهارم،" وضعیت پوشش بیمهای و حمایتی از سالمندان در ایران " است. در این فصل ابتدا وضعیت سازمان یا صندوق بازنشستگی، در خصوص سهم جمعیت سالمند مستمری بگیر بیان شده و در ادامه سهم نهادهای حمایتی از سالمندانِ تحت پوشش به تفکیک و طی دوره مورد مطالعه آمده است. در ادامه این فصل رتبهبندی استانهای ایران بر مبنای شاخصهای توسعه نیز بیان شده است. در پایان این فصل مجموع جمعیت سالمند تحت حمایت صندوقهای بازنشستگی و مجموع جمعیت سالمند تحت حمایت نهادهای رسمی و مجموع جمعیت سالمند صندوقهای بازنشستگی و نهادهای حمایتی در قالب جداول و نمودارهای آماری به تفکیک هر سازمان در سطح کشوری و استانی ذکر شده است. آخرین فصل این پژوهش، " جمعبندی و نتیجه‌گیری " است. در این فصل، نتایج حاصل از مطالعهی وضعیت پوشش مستمری بیمهای و حمایتی سالمندان ایرانی، به صورت نقشه ایران (اینفوگرافیک) در خصوص مجموع جمعیت سالمند تحت پوشش سازمان یا صندوق بازنشستگی و نهادهای حمایتی، تعداد سالمندان تحت پوشش سازمان یا صندوق بازنشستگی، تعداد سالمند تحت پوشش نهادهای حمایتی و در نهایت نقشه ایران بصورت نسبت جمعیت سالمند تحت پوشش سازمان یا صندوق بازنشستگی و نهادهای حمایتی بصورت استانی ذکر شده است. همچنین در پایان این فصل، پیشنهادات و راهکارهای سیاستی و کاربردی جهت برنامه ریزی های رفاهی در کشور بیان گردیده است.
