چرا برف نمی‌آید؛ اعلام دلایل فعال نشدن سامانه‌های بارشی در ایران
یک کارشناس مستقل هواشناسی، گفت: بررسی الگو‌های بارشی و نقشه‌های هواشناسی حاکی از آن است که مناطق کم بارش کشور مناطقی هستند که رطوبت کمتری دارند.
کارشناس مستقل هواشناسی با اشاره به انتشار نقشه‌های جنجالی هواشناسی که نشان می‌دهد سامانه‌های بارشی در داخل مرز‌های ایران ضعیف و کم بارش می‌شوند، احتمال تاثیر هارپ براین شرایط را مطرح کرد و درخصوص عوامل کم بارشی سامانه‌ها در کشور توضیحات مهمی داد.
به گزارش همشهری آنلاین، اخیرا انتشار برخی نقشه‌های هواشناسی در رسانه‌ها و فضای مجازی خبرساز شده است. برخی کارشناسان از تغییرات عمدی آب و هوای ایران از سوی دیگر کشور‌ها می‌گویند و برخی دیگر علاوه بر این موضوع، خشکی تالاب‌ها، دریاچه‌ها و از بین رفتن پوشش‌های گیاهی و عرصه‌های منابع طبیعی را در ایجاد چنین شرایطی دخیل می‌دانند. اما واقعا دلیل کم اثر شدن سامانه‌های جوی در داخل ایران هارپ است؟
نمونه‌ای از نقشه هواشناسی که کم اثر شدن سامانه‌های بارشی در ایران را نشان می‌دهد
محمدرضا جاویدی، کارشناس مستقل هواشناسی به این موضوع واکنش نشان داد. او عامل اصلی کم اثر شدن سامانه‌های بارشی در آسمان ایران را کاهش رطوبت در عرصه‌های طبیعی به دنبال برداشت بی رویه ازسفره‌های زیرزمینی عنوان کرد و از احتمال اثرگذاری «هارپ» و دخالت دیگر کشور‌ها در این زمینه سخن گفت: «حرف و حدیث دراین باره زیاد است. برخی از تاثیراحتمالی هارپ (تغییر عمدی آب و هوایی از سوی کشور‌های دیگر) بر شرایط کنونی کشور می‌گویند که به عقیده من می‌تواند دخالت کشور‌ها در این موضوع تاثیر گذار باشد؛ اما باید در این زمینه تحقیقات بیشتر و تخصصی صورت بگیرد؛ تا آن زمان، فقط احتمال تاثیر هارپ بر شرایط اقلیمی و کم بارشی سامانه‌های جوی در ایران وجود دارد و به طور قطع نمی‌شود درباره آن اظهار نظر کرد. ضمن اینکه این عامل را هم نمی‌شود رد کرد.»
این کارشناس مستقل هواشناسی، اما به دیگر عوامل کم بارشی سامانه‌های جوی در آسمان ایران اشاره کرد و افزود: «اگر به سالهای قبل مثلا دو سه دهه قبل برگردیم، تقریبا در سراسر کشور دریاچه‌ها، تالاب‌ها و آب‌های زیرزمینی سطح بسیار بالاتری داشتتند و از وضعیت به مراتب بهتری برخوردار بودند. متاسفانه برداشت‌های بی رویه از آبخوان‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی طی این سال‌ها به اندازه‌ای کاهش یافته که شرایط را دربسیاری از مناطق کشور بحرانی کرده است. آب‌های زیرزمینی به دلیل عدم مدیریت صحیح و توزیع آب‌های زیرزمینی و الگوی مصرف به ویژه در حوزه کشاورزی که 90 درصد آب‌های زیرزمینی در این حوزه مصرف می‌شود، برمی گردد. اگر این حوزه مدیریت شده بود، امروز شرایط بهتر بود. کاهش سفره‌های زیرزمینی آب موجب کاهش تغذیه درختان شده است. در واقع رطوبتی از ریشه به درختان نمی‌رسد که بخواهند این رطوبت را در جو منتشر کنند.»
تصویر هوایی از دریاچه ارومیه
جاویدی ادامه داد: «بسیاری از دریاچه‌ها و تالاب‌ها به همین دلیل و به سبب افت شدید سفره‌های زیرزمینی آب در کنار تخصیص نیافتن حقابه خشک شده اند. خشک شدن این منابع مهم رطوبتی کشور، طبیعتا سبب کاهش بارش می‌شود. بررسی الگو‌های بارشی و نقشه‌های هواشناسی حاکی از آن است که مناطق کم بارش کشور مناطقی هستند که رطوبت کمتری دارند. در نقطه مقابل، سامانه‌ها در مناطق مرطوب رطوبت می‌گیرند و با نفوذ به مناطق پیرامونی بارش بیشتری را نصیب آن منطقه می‌کنند. به بیان دیگر، هر سامانه‌ای که وارد کشور می‌شود، رطوبتی که باید با سامانه همراه شود، تا یک جایی همراهی می‌کند. سامانه‌های کم فشار حالت چرخشی دارند و هر کجا رطوبت باشد نم ناکی را به هسته خودش جذب می‌کنند. به همن خاطر در مناطقی که رطوبت نباشد سامانه تکه پاره شده و کم اثر می‌شود.»
این کارشناس هواشناسی با بیان مثالی در این زمینه، گفت: «در مرز ایران و ترکیه، دو کوه در بخش ترکیه و ارومیه، تفاوت زیادی با هم دارند. کوه ارومیه که قبلا پوشیده از برف بود، به دلیل خشکی دریاچه ارومیه از بارش هایش کاسته شده، در حالی که در مقابل، کوه مجاور دریاچه وان ترکیه، به دلیل رطوبت بالا همچنان بارش‌های خوبی دشت می‌کند. البته خشکی دریاچه یکی از عوامل است و نباید از دیگر عامل‌ها غافل شد. مثلا در ترکیه باروری ابر‌ها هم انجام می‌شود و ما در ایران این کار را نمی‌کنیم. ضمن اینکه باید اذعان کرد که ایران در منطقه خشک تری نسبت به ترکیه قرار دارد.»
افسرده شده‌ایم
جاویدی در ادامه به برخی خطا‌های کارشناسان هواشناسی در یکی دو ماه اخیر اشاره کرد و گفت: «شرایط به گونه‌ای است که امسال ما کارشناسان هواشناسی افسرده شده ایم. هزاران نفر با من و چند صدهزار نفر از مردم با همکارانم در ارتباط هستند و پیش بینی‌های هواشناسی برایشان اهمیت زیادی دارد. متاسفانه خساراتی به کشاورزان وارد شده است که مستقیما از چشم ما می‌بینند. هواشناسی علم احتمالات است و ما پیشگو نیستیم. ایران اگر ماهواره هواشناسی داشت، طبیعتا ضریب خطای کارشناسان هم خیلی کمتر بود.»
از میان اخبار