چرا خصوصی سازی در ایران به خوبی اجرا نشد؟

به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران, خصوصی‌سازی در ایران از ابتدای اجرای خود به عنوان یک راهبرد کلیدی برای بهبود کارایی اقتصادی و بهره‌وری واحدهای دولتی، همواره با چالش‌ها و انتقادات فراوانی روبرو بوده است. با وجود اهداف بلندپروازانه، بسیاری از واگذاری‌ها با مشکلات جدی مواجه شده‌اند.

دلایل اصلی شکست خصوصی‌سازی: عدم شفافیت و ارزش‌گذاری نادرست: بسیاری از واحدهای دولتی به دلیل عدم ارزیابی صحیح قیمت، به قیمتی کمتر از ارزش واقعی خود واگذار شده‌اند. این امر منافع عمومی را به خطر انداخته و نگرانی‌هایی را در مورد فقدان شفافیت و احتمال فساد در فرآیندها ایجاد کرده است. چالش‌های اجرایی و ابطال واگذاری‌ها: برخی از واگذاری‌ها به دلیل مشکلاتی نظیر ناتوانی خریداران در بهره‌برداری صحیح از واحدها، عدم پرداخت بهای قرارداد، یا تغییر کاربری غیرقانونی، با ابطال مواجه شده‌اند. این مسائل نه تنها به اقتصاد کشور لطمه زده، بلکه اعتماد عمومی به فرآیند خصوصی‌سازی را نیز کاهش داده است. تعدد شرکت‌ها و شتابزدگی در اجرا: تعداد زیاد شرکت‌های در نظر گرفته شده برای واگذاری، همراه با عجله در اجرای این فرآیند، منجر به انحراف از مبانی تعریف شده و عدم تحقق اهداف مورد انتظار شده است. ظرفیت بازار و بخش خصوصی برای پذیرش این تعداد شرکت محدود بوده است. عدم اعتماد کافی دولت به بخش خصوصی: دولت به توانمندی‌های بخش خصوصی برای مدیریت و اداره شرکت‌ها اعتماد کافی ندارد و معتقد است که بخش خصوصی ممکن است تعادل بازار را بر هم زده و سود را بر منافع ملی ترجیح دهد. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای دنیا، همکاری دولت و بخش خصوصی امری رایج و موفق است. محیط نامناسب کسب و کار: محدودیت‌های مالی، نبود شفافیت در مجوزها، ناکارآمدی نظام اداری، و موانع قانونی، باعث شده است که بخش خصوصی تمایلی به سرمایه‌گذاری در برخی حوزه‌ها نداشته باشد و به سمت بازارهای کاذب گرایش پیدا کند. همچنین، در مواردی مشاهده شده که نهادهای دولتی پس از واگذاری، به مصوبات خود ایراد گرفته و باعث بی‌اعتمادی بازار و اتلاف وقت و هزینه می‌شوند. نقش وزارت اقتصاد در ساماندهی: وزارت اقتصاد نقش کلیدی در هدایت و بهبود فرآیند خصوصی‌سازی دارد. تدوین سیاست‌های شفاف، ارزیابی دقیق‌تر، تضمین شفافیت در قراردادها، و نظارت مستمر بر عملکرد واحدهای واگذار شده، از جمله اقداماتی است که این وزارتخانه باید برای جلوگیری از تکرار اشتباهات گذشته انجام دهد.

به گزارش اکونیوز, برای موفقیت خصوصی‌سازی در ایران، نیاز به اصلاحات ساختاری، افزایش شفافیت در فرآیندها، ایجاد محیط کسب و کار مناسب، و تقویت اعتماد بین دولت و بخش خصوصی وجود دارد. اجرای صحیح و شفاف این سیاست‌ها می‌تواند به بهبود کارایی اقتصادی و افزایش رقابت منجر شود.