چرا «مهمانی»، «محفل» و «زیرخاکی» موفق شدند؟
نگاهی به سریال‌ها و برنامه‌های نوروزی و رمضانی نشان می‌دهد چرا برنامه‌هایی همچون «محفل» و «زندگی پس از زندگی» موفق شده‌اند و «پایتخت» و «زیرخاکی» هم هنوز محبوب‌اند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، امسال عملکرد نوروزی تلویزیون و رمضانی شبکه‌های سیما تاکنون نشان می‌دهد برنامه‌ها خصوصاً در میان ویژه‌های تحویل سال جلوتر از سریال‌های نمایشی بودند و سریال‌های شبکه دو و سه سیما نتوانستند از اقبال بالایی برخوردار شوند.
هرچند دوباره تکراری‌ها در آی‌فیلم همچون «خانه به دوش»، «میوه ممنوعه» و «زیرزمین» باز هم توانستند از برخی سریال‌های جدید در جذب مخاطب جلوتر باشند.
از طرفی این نکته وجود دارد که بازگشت ایرج طهماسب با «مهمانی» چقدر توانست درسِ بزرگی برای برنامه‌سازی و جذب مخاطب برای برنامه‌سازان این چند سال اخیر تلویزیون باشد که نتوانستند به موفقیت برسند. او چقدر خوب چارچوب و خط قرمزهای تلویزیون را می‌شناسد و به خانواده‌ها احترام می‌گذارد. هم شوخی و صحنه‌ها و موقعیت‌های جذاب خانوادگی خلق می‌کند و هم به هر قیمتی از الفاظ و اتفاقاتی استفاده نمی‌کند که به سبکِ برخی از برنامه‌ها صرفاً بخواهد دیده شود.
امروز این مشکل به جد در تلویزیون وجود دارد که برنامه‌سازان و عوامل سازنده با خلاقیت، نوآوری و استفاده از محتوا به ندرت می‌توانند موفق باشند و صرفاً با برخی از رفتارها و اتفاقات تلاش می‌کنند در صدرِ کانال‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی قرار بگیرد. اما برنامه‌هایی همچون «محفل» که نوآورانه به میدان می‌آیند، «مهمانی» با مدیریت و خلاقیت پیش می‌رود و «زیرخاکی» هم با اتکا به یک عقبه فیلمنامه‌ای و محتوایی و کارگردانی خوب پابرجا و محبوب می‌ماند.
صدا و سیما در سال 1402، بازگشت چهره‌ها و چند نکته مهمجملهای که شاید در مقامِ تحلیل سریال‌ها و برنامه‌های نوروزی و رمضانی نشان می‌دهد راهکار حفظ و جذبِ مخاطبان تلویزیون است و همچنین می‌تواند به افزایش سرمایه اجتماعی کمک کند.
همان‌طور که معصومه نصیری مدرس دانشگاه و کارشناس سواد رسانه‌ای این اعتقاد را نسبت به برنامه‌های نوروزی و رمضانی تلویزیون خصوصاً سریال‌های «نون‌خ»، «زیرخاکی» و «پایتخت» و از آن طرف هم برنامه‌های «محفل» و «زندگی پس از زندگی» دارد.
او به خبرنگار تسنیم گفت: «نون‌خ» و «زیرخاکی»، سریال‌هایی هستند که توانسته‌اند با مخاطبان ارتباط برقرار کنند، حتی آن دسته از مخاطبان که بیننده دائمی تلویزیون نیستند.
نصیری با بیان اینکه رسانه‌های موفق رسانه‌هایی‌اند که از برندهای موفق مراقبت کنند، گفت: البته خلاقیت و نوآوری در ادامه حیات برندها مهم است و می‌تواند مخاطبان وفادار را برای آنها بیشتر و همواره پابرجا نگه دارد. این یک فرآیند حرفه‌ای رسانه‌ای است، یعنی رسانه‌ها یک برندی را در برنامه‌ها، دکورها و مجریان خودشان بسازند و براساس آنها مخاطبان را با خود همراه کرده و حفظ کنند.
وی با اشاره به برنامه‌های ویژه ماه مبارک رمضان سیما اظهار کرد: قاطعانه می‌توانم بگویم که بخش زیادی از مخاطبان رسانه ملی با برنامه‌های ویژه ماه مبارک رمضان مثل «محفل» و «زندگی پس از زندگی» ارتباط خوبی برقرار کرده‌اند. برنامه سحر شبکه سه سیما هم از حالت روتین و خسته‌کننده خارج شده و برنامه قابل قبولی است. البته کیفیت برنامه‌های سحر مثل برنامه‌های افطار صداوسیما نیست و باید اذعان کنم که برنامه‌های قبل از افطار به مراتب قوی‌تر از برنامه‌های سحر است و مدیران و برنامه‌سازان صداوسیما باید در این خصوص چاره‌اندیشی کنند.
این کارشناس رسانه همچنین افزود: البته به نظرم بایستی شبکه‌های دیگر رسانه ملی هم باید به فراخور فضا و مأموریت‌هایی که برای آنها تعریف شده برنامه‌سازی جدی‌تری داشته باشند.
وی به دیگر برنامه‌های رسانه ملی در ایام نوروز نیز اشاره کرد و گفت: با بازخوردهایی که در جامعه و قشرهای مختلف مردم دیدم برنامه‌های «مهمانی» و «کودک شو» نیز از برنامه‌های موفق نوروزی صداوسیما بودند و برخی دیگر علی‌رغم حضور چهره‌ها تا این اندازه توفیق نداشتند و مبین این نکته است که لزوماً قراردادن یک چهره در رأس یک برنامه به معنی موفقیت آن برنامه نیست چراکه کارگردانی، سناریو، نویسندگی، جذابیت و جدید بودن کار نیز بسیار اهمیت دارد. البته اقدامات و تلاش‌های خوبی که در رسانه ملی در حال وقوع است، بسیار امیدوارکننده است.
نصیری ادامه داد: اصل پیام برای مخاطب از اهمیت برخوردار است؛ به عنوان مثال، برنامه «مهمانی» چرا یک برنامه موفقی شده؟ زیرا دست روی نوستالژی ذهنی افراد می‌گذارد و اتفاقاً بزرگسالان مخاطبش هستند و با قصه‌هایش همذات‌پنداری می‌کنند.
وی تلاش رسانه ملی در تولید و پخش برنامه‌های نوروزی و ایام ماه مبارک رمضان را قابل تقدیر دانست و گفت: صداوسیما مخاطب وفادار دارد. مخاطب صداوسیما با دو برنامه «محفل» و «زندگی پس از زندگی» همواره همراه است و زندگی می‌کند و درواقع این دو برنامه مخاطب وفادار دارند. در حقیقت ما در صداوسیما با مخاطب وفادار مواجهیم، سریال‌هایی چون «نون‌خ» و «زیرخاکی» هم مخاطب وفادار دارند، یعنی افرادی که این دو برنامه را می‌بینند از سال‌های قبل بیننده این برنامه‌ها و سریال‌ها بوده و هستند و همواره با این برنامه‌ها زندگی می‌کنند و این آن چیزی است که صداوسیما بایستی به آن توجه کند و اگر بتواند مخاطب وفادار را در ژانرهای مختلف و سبک‌های مختلف با خودش همراه کند یقیناً توفیقات زیادی در حوزه تولید محتوا خواهد داشت.
این مدرس دانشگاه و کارشناس سواد رسانه‌ای افزود: اگر صداوسیما بتواند درصد مخاطبان وفادارش را افزایش دهد به افزایش سرمایه اجتماعی‌اش کمک کرده و نتایج مثبتی به بار خواهد نشست.