چرا واردات برخی کالاهای اساسی در انحصار یک فرد و شرکت است؟/ بیانات رهبر انقلاب نقشه راه روشن است
اقتصادنیوز: شکستن انحصار واردات کالاهای اساسی فراتر از یک ضرورت اقتصادی، یک موضوع با اهمیت اجتماعی و امنیت ملی است. در شرایطی که معیشت مردم تحت فشار است و نوسانات قیمت‌ها زندگی روزمره آنان را مختل می‌کند، شکستن انحصار راهی برای بازگرداندن آرامش به بازار و اعتماد به مدیریت اقتصادی کشور خواهد بود.
به گزارش اقتصادنیوز، روزنامه جوان نوشت: انحصار واردات کالاهای اساسی به معنای کنترل و سلطه یک یا چند شرکت محدود بر بازار کالا‌هایی است که مردم به آنها نیاز ضروری و روزمره دارند.
وقتی چنین انحصاری شکل می‌گیرد، زمینه رقابت سالم از بین می‌رود و این وضعیت به راحتی به افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها، کاهش کیفیت خدمات و کالاها و نهایتاً ایجاد فشار اقتصادی بر اقشار مختلف جامعه منجر می‌شود. وقتی تعداد محدودی از واردکنندگان، کالاهای حیاتی مانند برنج، روغن خوراکی، دارو و نهاده‌های کشاورزی را به دست می‌گیرند، عملاً بازار به دست آنها سپرده می‌شود تا شرایط را به نفع خود رقم بزنند. این نوع تمرکز بازار، راه را برای ایجاد فساد، رانت و سوءاستفاده‌های اقتصادی باز می‌کند و مردم در نهایت آسیب‌پذیرترین طرف این ماجرا خواهند بود.
در سال‌های اخیر، شاهد نمونه‌های متعددی از این انحصار بوده‌ایم؛ چندی پیش برای تهیه گزارشی درباره انحصار واردات یکی از کالاهای اساسی، با وزارتخانه مربوط تماس گرفتیم و صراحتاً پرسیدیم چرا واردات این کالای حیاتی فقط در اختیار یک واردکننده خاص قرار گرفته است؟ پاسخ مسئول مربوط شگفت‌انگیز بود: «اگر این رانت را به فلانی ندهیم، کشور لنگ می‌شود!» استدلالی که در ظاهر خنده‌دار، اما در عمق، تلخ و گریه‌آور است؛ اینکه پایداری زنجیره تأمین کشور به یک فرد گره خورده باشد، نشان‌دهنده اختلال جدی در ساختار تجارت و بازرگانی کشورمان است.
انحصار، ضد امنیت اقتصادی است. وقتی فقط یک نفر واردکننده باشد، اوست که تعیین می‌کند کالا چه زمانی، با چه شرایطی و با چه قیمتی وارد شود، این یعنی دولت و مردم عملاً در گرو تصمیمات و منافع یک فرد یا شبکه محدود قرار می‌گیرند، در حالی که اگر بازار واردات رقابتی و شفاف باشد، با حضور واردکنندگان متعدد، نه‌تنها امنیت تأمین کالا بالا می‌رود، بلکه قیمت‌ها منطقی‌تر، کیفیت‌ها بالاتر و ریسک‌ها پایین‌تر خواهد بود. راهکار اصلی این است که دولت با اصلاح ساختار‌های قانونی و سیاستگذاری‌های اقتصادی، واردات کالاهای اساسی را به صورت رقابتی و شفاف تنظیم کند تا همه فعالان اقتصادی امکان واردات را داشته باشند. به این ترتیب، چند شرکت یا گروه خاص دیگر نمی‌توانند کنترل انحصاری بازار را در دست بگیرند. رقابت در این زمینه باعث می‌شود واردکنندگان برای جذب مشتریان، کیفیت کالاها را ارتقا دهند و قیمت‌ها را پایین نگه دارند. باز شدن بازار به روی رقابت آزاد، قیمت‌ها را کاهش می‌دهد و فساد و رانت را نیز به حداقل می‌رساند و به مصرف‌کننده نهایی امکان انتخاب بهتر می‌دهد.
یکی دیگر از ابعاد مهم شکستن انحصار، شفاف‌سازی زنجیره تأمین و ایجاد سامانه‌های رصد بازار است. وقتی تمام مراحل واردات، توزیع و عرضه کالاها به صورت الکترونیکی و در دسترس نهاد‌های نظارتی باشد، امکان سوءاستفاده‌های احتمالی به شدت کاهش می‌یابد. سامانه‌های جامع رصد بازار، اطلاعات دقیق و به‌روزی از موجودی کالاها، قیمت‌ها و روند عرضه در اختیار مدیران و تصمیم‌گیرندگان قرار می‌دهد که می‌تواند جلوی احتکار و کمبود مصنوعی را بگیرد. از سوی دیگر، تشدید نظارت و برخورد قاطع با متخلفان این پیام را منتقل می‌کند که انحصار و فساد در بازار‌های حیاتی تحمل نخواهد شد و امنیت روانی و اقتصادی مردم در اولویت است، البته شکستن انحصار واردات کالاهای اساسی نباید به معنای بی‌توجهی به تولید داخلی باشد. برعکس، تقویت تولید ملی و کاهش وابستگی به واردات باید به موازات بازسازی‌ها در بازار واردات دنبال شود. دولت باید از واحد‌های تولیدی نیمه‌تعطیل یا آسیب‌دیده حمایت و فرایند‌های اداری و بانکی را تسهیل و سیاست‌های تشویقی در زمینه تکنولوژی و نوآوری در صنایع داخلی ایجاد کند. وقتی تولید داخلی قوی باشد، فشار بر واردات کاهش می‌یابد و بازار‌ها به سمت تعادل و پایداری حرکت می‌کنند. این دو روی یک سکه هستند و باید در کنار هم دیده شوند.
در این مسیر، نقش بخش خصوصی و تشکل‌های صنفی نیز بسیار حیاتی است. ورود فعال و سالم بخش خصوصی به عرصه واردات کالاهای اساسی باعث ایجاد رقابت می‌شود و فضای سالم اقتصادی را تقویت می‌کند. به علاوه، دولت باید با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، به ویژه فناوری اطلاعات، ساختار‌های نظارتی و اجرایی را تقویت کند تا بازار به شکل مستمر رصد و با هرگونه انحراف یا انحصار مقابله شود.
شکستن انحصار واردات کالاهای اساسی فراتر از یک ضرورت اقتصادی، یک موضوع با اهمیت اجتماعی و امنیت ملی نیز است. در شرایطی که معیشت مردم تحت فشار است و نوسانات قیمت‌ها زندگی روزمره آنان را مختل می‌کند، شکستن انحصار راهی برای بازگرداندن آرامش به بازار و اعتماد به مدیریت اقتصادی کشور خواهد بود. این موضوع نیازمند اراده جدی دولت، همکاری همه‌جانبه نهاد‌های ذی‌ربط و پشتیبانی مردمی است. بدون چنین اراده‌ای، مشکلات به شکل مزمن باقی خواهند ماند و مردم بیشتر از همیشه تحت فشار قرار خواهند گرفت.
بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر هیئت دولت، نقشه راهی روشن برای عبور از چالش‌های اقتصادی ترسیم کرده است. تأکید بر تولید داخلی، حمایت از کارخانه‌ها، مدیریت بازار، مقابله با فساد و انحصار و توجه ویژه به معیشت مردم، چارچوبی است که دولت باید در مسیر خود قرار دهد. شکستن انحصار واردات کالاهای اساسی قیمت‌ها را کاهش و کیفیت را افزایش خواهد شد، بنابراین دولت با مدیریت جهادی، شفافیت و استفاده از فناوری‌های نوین باید در این مسیر گام بردارد و اجازه ندهد منافع گروه‌های محدود و انحصارطلب، رفاه و زندگی میلیون‌ها نفر را به خطر اندازد.
حمایت همزمان از تولید داخلی و اصلاح بازار واردات، بستر موفقیت اقتصادی کشورمان در شرایط حساس کنونی است. این مسیر دشوار است، اما بدون شک راه رسیدن به آینده‌ای روشن و پایدار است که مردم منتظر آن هستند. در این مسیر، همراهی مردم و بخش خصوصی، شجاعت در تصمیم‌گیری‌های سخت و پیگیری مستمر وظایف دولتی، پایه‌های اصلی پیشرفت خواهند بود.
همچنین بخوانید ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید