کاهش 8 درصدی شاخص فروش صنایع در آبان / رکود صنعت ناشی از چیست؟

در آبان سال 1402، شاخص تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل، کاهش 7.7 و8 درصدی را تجربه کرده است. همچنین نسبت به ماه قبل، شاخص تولید کاهش 4.4 درصدی و شاخص فروش افزایش 0.2 درصدی داشته‌اند. در آبان سال 1402 نسبت به ماه مشابه سال قبل، شاخص تولید و فروش رشته فعالیت خودرو و قطعات کاهش 28.3 و 22.4 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 5.3 و 24.2 درصدی داشته است. همچنین، شاخص تولید و فروش رشته فعالیت شیمیایی جز دارو نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 18 و 8.5 درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 23.1 و 10.3 درصدی داشته است. در آبان سال 1402 نرخ رشد ماهیانه نرخ فعالیت‌های صنعتی بورسی کاهش منفی 0.5 درصدی را ثبت کرده، همچنین رشد نقطه به نقطه با افزایش 0.5 درصدی نسبت به ماه قبل، به 24.5 درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالانه شاخص نرخ نیز در آبان سال 1402 روند نزولی یک سال اخیر خود را ادامه داده و با 3 درصد کاهش نسبت به ماه قبل، 23.4 درصد را نشان می‌دهد.

شاخص تولید، فروش و نرخ صنایع بورسی با استفاده از داده‌های ماهانه شرکت‌های صنعتی بورسی پذیرفته‌شده در بورس محاسبه می‌شود. به‌گزارش صمت، در تهیه این شاخص‌ها، از اطلاعات ماهانه 316 شرکت بورسی استفاده می‌شود و علاوه بر اندازه‌گیری تغییرات میزان تولید، فروش و نرخ در بخش صنعت، در محاسبات ملی نیز نقش مهمی ایفا و برآوردی از تغییرات ماهانه ارزش‌افزوده ایجادشده را در صنایع مختلف و به‌دنبال آن در کل اقتصاد منعکس می‌کنند. شاخص تولید صنعت را بانک مرکزی و مرکز آمار ایران با تواتر فصلی و همچنین شاخص نرخ صنعت به‌صورت فصلی را مرکز آمار و ماهانه را بانک مرکزی، منتشر می‌کند، اما الزامی به انتشار شاخص فروش صنعت ندارند. از طرفی، این آمار چندین ضعف اساسی دارد که مهم‌ترین آن وقفه سه‌ماهه در انتشار داده‌ها و گاه متوقف شدن انتشار آنها و نداشتن تواتر ماهانه است. شاخص‌های ماهانه تولید، فروش و نرخ استخراج‌شده از اطلاعات عملکرد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران تا حد زیادی می‌توانند با دقت مناسب و به‌صورت بهنگام تحولات بخش صنعت و معدن کشور را توضیح دهند و باتوجه به بررسی‌های انجام‌شده و تطبیق دادن این شاخص با شاخص تولید صنعتی بانک مرکزی و مرکز آمار که به‌صورت فصلی منتشر می‌شود، مشخص شده است و این شاخص به‌خوبی می‌تواند در وقفه انتشار این شاخص‌های رسمی، شاخص جایگزین مناسبی برای آن باشد.

آبان پرماجرای صنایع

در آبان 1402 شاخص تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال گذشته کاهش 8 و 7.7 درصدی را تجربه کرده است. همچنین، نسبت به ماه گذشته شاخص تولید کاهش 4.4 درصدی و شاخص فروش افزایش 0.2 درصدی داشته‌اند. در سه‌ماهه منتهی به آبان، رشد میانگین متحرک سه‌ماهه شاخص تولید کاهش 3.6 درصدی و شاخص فروش آن کاهش 6.2 درصدی را نشان می‌دهند. آبان امسال نسبت به ماه مهر، از بین 15 رشته فعالیت صنعتی بورسی، 9 رشته فعالیت افزایش در شاخص تولید و 6 رشته فعالیت کاهش در شاخص تولید داشته است. رشته فعالیت‌های دارو، لاستیک و پلاستیک و سایر کانی غیرفلزی بیشترین افزایش در شاخص تولید و رشته فعالیت‌های خودرو و قطعات، شیمیایی (جز دارو)، چوب و کاغذ بیشترین کاهش در شاخص تولید را تجربه کرده‌اند.

رکود صنعت ناشی از چیست؟

در آبان 1402 نسبت به ماه مهر، رشته فعالیت‌های محصولات فلزی جز ماشین‌آلات و تجهیزات، خودرو و قطعات و کاشی و سرامیک افزایش در شاخص تولید داشته و رشته فعالیت‌های شیمیایی (‌جز دارو)، فلزات پایه، چوب و کاغذ کاهش را در شاخص تولید ثبت کرده‌اند. همچنین، رشته‌فعالیت‌های خودرو و قطعات، لاستیک و پلاستیک، کاشی و سرامیک افزایش در شاخص فروش و رشته فعالیت‌های شیمیایی (جز دارو)، محصولات فلزی جز ماشین‌آلات و تجهیزات برقی کاهش در شاخص فروش داشته‌اند.

در آبان 1402 نسبت به ماه مشابه سال گذشته، رشته‌فعالیت‌های دارو، لاستیک و پلاستیک و سایر کانی غیرفلزی بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته‌فعالیت‌های خودرو و قطعات، شیمیایی و کاشی و سرامیک بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند، همچنین رشته فعالیت‌های کاشی و سرامیک، لاستیک و پلاستیک و سایر کانی غیرفلزی بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش نسبت به ماه مشابه سال گذشته و رشته فعالیت‌های خودرو و قطعات، محصولات فلزی جز ماشین‌الات و تجهیزات و تجهیزات برقی بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته‌اند. در آبان 1402 نسبت به ماه گذشته، رشته‌فعالیت‌های محصولات فلزی به غیر از ماشین‌آلات و تجهیزات، کاشی و سرامیک و خودرو و قطعات بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته‌فعالیت‌های شیمیایی، فلزات پایه و خودرو و قطعات بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته فعالیت‌های شیمیایی، فلزات پایه و کک و پالایش بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند. همچنین، رشته‌فعالیت‌های لاستیک و پلاستیک، کاشی و سرامیک و خودرو و قطعات بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشته‌فعالیت‌های شیمیایی، تجهیزات برقی و محصولات فلزی جز ماشین‌آلات و تجهیزات بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش ثبت کرده‌اند.

رکود خودرو

در آبان 1402 شاخص تولید رشته فعالیت خودرو و قطعات برمبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه در سال گذشته کاهش 28.3 درصدی و نسبت به ماه گذشته افزایش 5.3 درصدی و همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال گذشته کاهش 22.4 درصدی و نسبت به ماه مهر افزایش 24.2 درصدی داشته است. در مقایسه با ماه مهر، شاخص تولید و فروش تمام زیربخش‌ها رشد مثبتی داشته‌، اما نسبت به آبان 1401 تمام زیربخش‌ها رشد منفی در شاخص تولید و فروش داشته‌اند. در آبان امسال، نرخ رشد ماهانه نرخ فعالیت‌های صنعتی بورسی کاهش منفی نیم‌درصدی را ثبت کرده، همچنین رشد نقطه به نقطه با افزایش نیم واحد درصدی نسبت به مهر، به 24.5 درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالانه شاخص نرخ نیز در میانه پاییز امسال روند نزولی یک سال اخیر خود را ادامه و با 3 واحد درصد کاهش نسبت به ماه گذشته، میزان 23.4 درصد افزایش را نشان می‌دهد.

کاهش قیمت‌ها در میانه پاییز

بررسی شاخص نرخ رشته فعالیت‌های بورسی نشان می‌دهد که در آبان، رشته‌فعالیت‌های لاستیک و پلاستیک و محصولات فلزی جز ماشین‌آلات و تجهیزات بالاترین نرخ رشد ماهانه و رشته‌فعالیت‌های فلزات پایه و سیمان بالاترین نرخ رشد نقطه به نقطه را تجربه کرده‌اند. رشته‌فعالیت دارو در آبان‌، نرخ رشد ماهانه مثبت 2.2 درصدی داشته است. گفتنی است، رشد نقطه به نقطه رشته فعالیت دارو نسبت به ماه پیش کاهش یافته و به 27 درصد رسیده و میانگین سالانه نرخ نیز 53 درصد افزایش یافته است. یکی از رشته‌فعالیت‌های دیگری که در ماه‌های ابتدایی سال 1401 مشمول حذف ارز ترجیحی شد، رشته فعالیت غذایی و آشامیدنی جز قند و شکر بود. بررسی جزئیات نشان می‌دهد که با حذف ارز ترجیحی 4هزار و200 تومانی مواد اولیه رشته فعالیت غذایی و آشامیدنی به غیر از قند و شکر، رشد ماهانه شاخص نرخ این رشته‌فعالیت در اردیبهشت و خرداد 1401 به حدود 45 و 50 درصد رسید، اما در ماه‌های بعد و پس از تخلیه، اثر این شوک کاهش یافت. همچنین، پس از افزایش در ماه‌های اخیر، در آبان رشد ماهانه نیم‌درصدی داشته است. به‌طورمشابه، رشد نقطه به نقطه شاخص نرخ در این رشته فعالیت هم کاهشی شده و در آبان به 11 درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالانه نرخ در این رشته‌فعالیت از فروردین نزولی بوده و به 41 درصد رسیده است. همچنین در ماه مذکور، شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه در سال گذشته با کاهش 2 درصدی و نسبت به ماه پیش، با کاهش 6.7 درصدی روبه‌رو شده و همچنین شاخص فروش شرکت‌های معدنی بورسی هم نسبت به ماه مشابه سال گذشته با کاهش 17.8 درصدی و نسبت به ماه مهر با افزایش 1.5 درصدی مواجه شده است.