کتاب «تأثیر هخامنشیان در دریای سیاه» منتشر شد

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، کتاب «تأثیر هخامنشیان در دریای سیاه: تعامل قدرت‌ها» نوشته ینس نیلینگ و اِلِن رم به تازگی با ترجمه مهسا ویسی و علیرضا هژبری نوبری توسط سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت) منتشر و راهی بازار نشر شده است. این کتاب مجموعه‌ای از مقاله‌های مرتبط با آثار کشف‌شده از دوران هخامنشی در محدوده دریای سیاه است. این مقاله‌ها حاصل پژوهش‌های میدانی تعدادی از باستان‌شناسان است که نتایج شگفت‌آوری از دوران هخامنشی، خارج از مرز‌های کنونی ایران ارائه می‌دهند. مجموع آثار معرفی‌شده در این کتاب همانند کاخ‌ها، انواع زیورآلات، انواع ظروف فلزی، عناصر معماری، و قبور صخره‌ای، هنری را به نمایش می‌گذارند که گاه ساخته دست هنرمندان آموزش‌دیده در کارگاه‌های پارسی هستند و گاه هنر دست صنعتگران بومی که به زیبایی شاخصه‌های هنر هخامنشی را با هنر بومی خود درآمیخته و آثاری بدیع خلق کرده‌اند، و از این رو خواننده را به خوبی با طبقه‌بندی انواع آثار هنری مرتبط با دوره هخامنشی آشنا می‌سازند و تصویری ویژه از این دوره ارائه می‌دهند. در این کتاب مطالبی از جمله دیباچه‌ای بر نسخه پارسی، پیشگفتار مترجمان، پیشگفتار از ینس نیلینگ، الن رم، هخامنشیان در قفقاز؟ از آدل بیل، صلح پارسی و مردم منطقه، دریای سیاه: حد و حدود ایدئولوژی امپراتوری هخامنشی نوشته ماریا بروسیوس، ابوالهول‌های لابرایوندا به قلم آنه ماری کارستنس، پژوهش‌های اخیر در کورگان‌های اولسکی از ولادیمیر آر. ایرلیخ، تراکیه اسرارآمیز و پارس هخامنشی نوشته دیانا گرگوا، ریتون نقره با بازنمایی بز کوهی بالدار از تومولوس چهارم سمیبراتنی:... به قلم ولادیمیر گرونچارووسکیج، بررسی‌های ژئومغناطیس در قلمرو لابریس (محوطه سمیبراتنی) در سال‌های 2008 تا 2006 از تاتانیان ن. اسمکالوا، یک دروازه ورودی پارسی در آذربایجان:، کاوش‌ها در قراچه میرلی نوشته فلوریان کنائوس، ایولان گاگاشویدزه و ایلیاس بابایف، سیاست امپراتوری پارس در پشت ظهور و سقوط کیمری‌های بسفور در ربع آخر قرن ششم ق. م... از ینس نیلینگ، تأثیر هخامنشیان بر تراکیه: یک بررسی تاریخی از اِلِن رم، طبقه بندی اشیا ساخت هخامنشیان، یا متأثر از هخامنشیان، از منطقه دریای سیاه نوشته الن رم، تأثیر هخامنشی در پافلاقونیه: قبور صخره‌ای در دره آمنیاس به کوشش لطیف سامرر و الکساندر فن کینلین، ظروف طلا و نقره، جواهرات و سلاح‌های «هخامنشی» و «الهام‌گرفته از هخامنشی» و... از میخائیل تریستر، بازبینی لشکرکشی داریوش به سکا‌ها تألیف کریستوفر توپلین و فهرست اعلام به مخاطب ارائه شده است. در بخشی از پیشگفتار مترجمان این اثر آمده است: والایی و شکوهمندی هنر دوران امپراتوری هخامنشی که بر همگان آشکار است حاصل ترکیب هنر سرزمین‌های تابعه امپراتوری با هنر بومی و ذکاوت پادشاهان هخامنشی بود که هنری ناب را در تمام جنبه‌هایش پدید آورد. سلطنت پارسیان، واحد‌های سیاسی، قومی و جوامع مختلفی را در برمی‌گرفت که در سراسر این قلمرو پهناور نوعی سیستم هنری یکپارچه، غالب بود. سرزمین‌های حوزه دریای سیاه نیز بخشی از این قلمرو بودند که در طی حضور و نفوذ هخامنشیان در آنجا در کنار حفظ هنر بومی خود، تأثیراتی از هنر پارسیان نیز پذیرفتند. کتاب حاضر مجموعه‌ای از مقالات ارائه شده در کنفرانس سال 2008 م است که به بررسی این آثار و همچنین نقد تاریخی حضور هخامنشیان در این ناحیه پرداخته است. به طور کلی مسئله حضور و آثار هخامنشی در خارج از مرز‌های کنونی سرزمین ایران، بسیار مهم و شایان توجه است. بی‌شک قلمرو پهناور امپراتوری هخامنشی، که از شمال به ساحل شمالی دریای سیاه، از جنوب به ساحل خلیج فارس، از شرق به هند و از غرب به لیبی محدود می‌شد آثار بی‌نظیری را در خود جای داده است که مطالعه و بررسی آن‌ها نمود‌های تازه‌ای از هنر و قدرت هخامنشی را هویدا می‌کند. آنچه از نتایج تحقیقات پژوهشگران دوره هخامنشی برمی‌آید چنین است که غنای آثار و شواهد مادی مربوط به این دوره در خارج از مرز‌های امروزی ایران و دورتر از سرزمین اصلی پارسیان در گذشته، چیزی کم از آثار تخت جمشید ندارد. برای نمونه، تالار‌های ستون دار مکشوفه از منطقه قفقاز جنوبی، اگرچه شکوه و بزرگی تالار‌های ستون دار تخت جمشید را ندارند، اما دنباله رو سبک پارسیان و نمودی از هنر بین المللی هخامنشیان هستند. همچنین در این کتاب به بررسی آثار دیگری همانند انواع ظروف فلزی، عناصر معماری، قبور صخره‌ای و... پرداخته شده که گاه ساخته دست هنرمندان آموزش دیده در کارگاه‌های پارسی هستند و گاه هنر دست صنعتگران بومی که به زیبایی شاخصه‌های هنر هخامنشی را با هنر بومی خود در آمیخته و آثاری بدیع خلق کرده‌اند. بدیهی است که یافته‌های مورد پژوهش در این کتاب تنها بخشی از آثار فراوان دوران شکوهمند هخامنشی در خارج از مرز‌های ایران کنونی است و شایسته است دایره این مطالعات در بین پژوهشگران ایرانی نیز گسترش یابد. با امید به اینکه ترجمه این کتاب رویکرد‌های نوینی را به روی باستان شناسان ایرانی بگشاید.