کتاب‌هایی که از داستان عاشورا می‌گویند
به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - علی حامدین، کتاب همواره ابزاری انکار ناپذیر و موثر در عمق بخشیدن به علم بشر بوده است. می‌توان گفت کتابی که یک موضوع مشخص را در قالب داستان و با زبانی ساده به مخاطب ارائه دهد، از اثری دوچندان برخوردار است. واقعه عاشورا به عنوان یکی از محوری‌ترین وقایع تاریخ شیعه، همواره در ادبیات مطرح بوده است و نویسندگان در قالب‌ها گوناگونی چون شعر و نثر به...
به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - علی حامدین، کتاب همواره ابزاری انکار ناپذیر و موثر در عمق بخشیدن به علم بشر بوده است. می‌توان گفت کتابی که یک موضوع مشخص را در قالب داستان و با زبانی ساده به مخاطب ارائه دهد، از اثری دوچندان برخوردار است.
واقعه عاشورا به عنوان یکی از محوری‌ترین وقایع تاریخ شیعه، همواره در ادبیات مطرح بوده است و نویسندگان در قالب‌ها گوناگونی چون شعر و نثر به آن پرداخته‌اند. اهمیت داشتن قالب ادبی داستان و از سویی، به کارگرفته شدن شیوه‌هایی تازه توسط خالقان قصه در کشور ما، سبب شده است تا آثاری متفاوت چه از نظر فرم و چه محتوا، در حوزه ادبیات عاشورایی پدید آید.
باتوجه به دهه عزاداری سیدالشهداء، در ادامه به معرفی تعدادی رمان با این موضوع می‌پردازیم:
کتاب «نامیرا»
«نامیرا» که داستانی در وصف کوفه پیش از واقعه کربلاست، روایتی کاملا تخیلی دارد اما بر بستری از واقعیت و با شخصیت‌های واقعی بنا شده است. این داستان به قلم صادق کرمیار درباره دختر و پسر جوانی است که بین حمایت از امام حسین (ع) و یزید مردد هستند. در ادامه، این دو جوان طی استدلال‌های مختلف به حقانیت سیدالشهداء پی می‌برند.
کرمیار، «نامیرا» را به شیوه رمان‌های کلاسیک و با شروعی آرام آغاز می‌کند، ضمن وارد کردن تدریجی شخصیت‌ها به داستان، آن‌ها را معرفی کرده و با داستان پیش می‌برد. این کتاب که از انتشارات کتاب‌نیستان منتشر شده است، در عین برخورداری از پیشینه پژوهشی مناسب، در تلاش است درگیر اختلاف روایت‌های تاریخی نشود.
کتاب «فتح خون»
«فتح خون» به قلم شهید سید مرتضی آوینی یک کتاب تحلیلی پیرامون واقعه کربلا است و تفسیری موشکافانه از علت این رویداد ارائه می‌دهد. این اثر، کتابی ناتمام بوده است که انتشارات واحه آن را پس از آسمانی شدن سید شهیدان اهل قلم منتشر می‌کند.
روایت از مدینه سال چهل و نهم هجرت و از شهادت امام حسن مجتبی (ع) آغاز می‌شود. «فتح خون» برای ممکن شدن بیان قصه از همه زوایا، به دو شیوه روایت می‌شود. گاه از زبان راوی و گاه به صورت معمول مقتل‌ها. اما این به صورت صرف تاریخ را نقل نکرده است.
کتاب از دو بخش کلی تشکیل شده است. قسمت نخست کتاب شرح وقایع و ماجرا‌های پیش آمده از رجب سال 60 تا محرم سال 61 هجری و شهادت امام حسین (ع) و یاران باوفای ایشان است و قسمت دوم اثر که از زبان راوی بیان می‌شود، تحلیل و رازگشایی همان وقایع و ماجراهاست.
کتاب «فراموشان»
«فراموشان» به قلم داوود غفارزادگان از شش روایت تشکیل شده و نویسنده به سراغ شخصیت‌هایی رفته است که از نگاه مقتل نویسان دور مانده است. برای مثال روایت قاصد والی مدینه یا روایت یکی از سربازان حربن یزید ریاحی، بخشی از روایت‌های کتاب را دربرمی‌گیرد که در پایان هرکدام آن حادثه عظیم را بازنمایی خواهند کرد.
این اثر از 6 روایت با عناوین «روایت قاصد والی مدینه»، «روایت همسر زهیر بن قین»، «روایت یکی از سربازان حربن یزید ریاحی»، «روایت غلام عبیدالله بن زیاد»، «روایت یک کاتب گمنام» و «روایت قیس بن اشعث» تشکیل شده است.
هر قسمت از زبان فردی که در این واقعه شرکت داشته یا شاهد آن بوده، روایت شده است. در پایان، با به هم پیوستن این تکه خاطره‌ها، خواننده به کل واقعه می‌رسد و این ویژگی، یکی از جذابیت‌های کتاب محسوب می‌شود. البته باید هر روایت به تنهایی و به صورت مجزا نیز دارای معنا است.
غفارزادگان برای روایت داستان از شیوه‌های سنتی فاصله گرفته و با این روش روایی، شکلی مدرن به داستانش داده است.
کتاب «پدر، عشق و پسر»
کتاب سید مهدی شجاعی به نام «پدر، عشق و پسر» بخش‌هایی از زندگی حضرت علی‌اکبر (ع) را به تصویر کشیده است. وقایع از زاویه اول شخص و از زبان اسب آن حضرت روایت می‌شود و مخاطب راوی در داستان، لیلی بنت ابی‌مره مادر گرامی حضرت علی‌اکبر (ع) است.
فصل‌های کتاب با عنوان «مجلس» نام‌گذاری شده و 10 داستان را شامل می‌شود و در هر مجلس، عقاب با زبانی عاطفی، صحنه‌ای از زندگی حضرت علی‌اکبر (ع) را روایت می‌کند. مجالس پایانی، به شهادت حضرت در کربلا اختصاص دارد. هر برش از زندگی حضرت در مجالس ده‌گانه در پایان به گونه‌ای به واقعه کربلا مربوط و منتسب می‌شود و بدین ترتیب، تمام مجالس ارتباط خود را با عاشورا حفظ می‌کند.
مجلس ده‌گانه به این ترتیب، مجلس اول: معرفی راوی، مجلس دوم: تولد علی‌اکبر و شباهت او به پیامبر (ع)، مجلس سوم: استواری پیمان علی‌اکبر با امام حسین (ع)، مجلس چهارم: چگونگی و کیفیت سقاییت علی‌اکبر (ع) در کربلا، مجلس پنجم: به میدان رفتن علی‌اکبر و ارتباط عمیق او با امام حسین (ع)، مجلس ششم: رشادت‌های علی‌اکبر (ع) در کربلا، مجلس هفتم: عطش و روح مقاوم علی‌اکبر (ع)، مجلش هشتم: برگشت علی‌اکبر به رزم و تیر خوردن ایشان، مجلس نهم: شهادت علی‌اکبر و ارتباط ایشان با امام حسین (ع) و زنان عاشورا، مجلس دهم: اعتراف راوی به روایت تنها بخشی از مصیب کربلا مکتوب شده است.
کتاب «شماس شامی»
کتاب «شماس شامی» به قلم مجید قیصری در 28 فصل کوتاه به حوادثی که پس از واقعه عاشورا در کربلا رخ داده است می‌پردازد. تمامی روایت این کتاب که از سوی نشر افق انتشار یافته است، در قالب نامه‌نگاری‌هایی است که شماس به دربار امپراتور روم دارد و مدام از تلاش برای پی‌گیری احوال اربابش می‌نویسد. در این میان به عنوان یک راوی سوم شخص هر آنچه را که در دربار شام می‌بیند و از گوش مردمان شام بر آنچه که بر خاندان رهبر قیام رفته است را بازگو می‌کند.
در میان صحبت‌های شماس، نویسنده بسیاری از حوادث کربلا را با روایتی تازه به مخاطب معرفی می‌کند؛ از داستان سر مبارک امام حسین (ع) در صندوقچه خولی و دیر راهب گرفته تا ورود بازماندگان اهل بیت به شهر شام. یکی از ویژ‌گی‌های این اثر، انتخاب شخصیت اول به عنوان دانای کل است. شخصیتی به نام خادم‌جالوت که در ایام واقعه عاشورا، به عنوان سفیر روم در شام مشغول خدمت بوده است.
