کشف تخلفات زمین‌خواری با پنجره واحد زمین در 20 استان

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، محمد جان‌بزرگی، کارشناس حوزه زمین در برنامه تلویزیونی پایش درباره اهمیت زمین در پیشرفت کشور گفت: خدماتی که برای پیشرفت پایدار کشور در حوزه‌های مختلف زمین نظیر مسکن، کشاورزی و صنعت به مردم جهت توسعه اقتصاد ارائه می‌شود باید به‌گونه‌ای باشد که به منابع طبیعی و محیط‌زیست صدمه‌ای وارد نکند.

جان‌بزرگی در خصوص چالش‌ها و مشکلاتی که در حوزه زمین وجود دارد، بیان کرد: در کشور 185 میلیون هکتار زمین وجود دارد که کمتر از 1 درصد از آن زمین مرغوب است و در آن محصولات کشاورزی تولید می‌شود؛ به دلیل وجود آن 1 درصد زمین مرغوب در مناطق خوش‌آب‌وهوا و کنار رودخانه، بیشتر مورد طمع تغییرات کاربری غیرمجاز و ویلاسازی قرار می‌گیرد.

نقش زمین‌خواری در آسیب به زندگی جانوران بومی

این کارشناس حوزه زمین با اشاره به چالش تخریب محیط‌زیست و بروز تبعات زیست‌محیطی عنوان کرد: پدیده گردوغبار، سیل و قطع درختان ضمن صدمه به اکوسیستم زیست‌محیطی، به زندگی جانوران نیز آسیب وارد می‌کند؛ حتی در مواردی دیده شده به انقراض برخی از حیوانات منطقه منجر شده است.

وی دررابطه‌با زمین‌خواری و تضییع حقوق بیت‌المال تصریح کرد: زمین‌خواری به این معناست که عده‌ای سودجو بدون هیچ‌گونه مجوزی به زمین‌های ملی که متعلق به همه مردم است تجاوز می‌کنند. پدیده کوه خواری و دریا خواری هم جز همین دسته از تصرف‌های بدون مجوز است.

حل مسئله مجوزها و کاغذبازی، به کمک سامانه پنجره واحد زمین

جان‌بزرگی در خصوص نارضایتی از سازوکارهای پیچیده در دستگاه‌های متولی حوزه زمین بیان کرد: کاغذبازی، عدم شفافیت، عدم اطلاع متقاضیان برای مراجعه به دستگاه‌های متولی و تداخل محدوده تصمیم‌گیری و دخالت دستگاه‌ها از موارد نارضایتی مردم است. ازآنجایی‌که بیش از 20 دستگاه متولی حوزه زمین هستند غیرشفاف بودن وظایف دستگاه‌ها باعث مشکلات مردم شده است.

نقش سامانه پنجره واحد زمین در حفاظت از اراضی

وی با بیان اینکه سامانه پنجره واحد زمین در دو حوزه مشکلات زمین را حل می‌کند، گفت: این سامانه در زمینه استعلامات و مجوزهای زمین و همچنین حفاظت از اراضی کمک‌کننده است. در دسته استعلامات باعث حل مشکلات در حوزه‌های ارتشا، تصمیمات سلیقه‌ای، مجوزها و کاغذبازی، مراجعات حضوری و اتلاف وقت متقاضیان می‌شود.

جان‌بزرگی در خصوص حفاظت از اراضی بیان کرد: به‌خاطر کمبود نیروهای انسانی و تجهیزات آنها، تأخیر در حفاظت از اراضی پس از اعلام تخلف، تبانی و ارتشا میان عوامل حفاظتی و زمین‌خواران و تداخل میان وظایف دستگاهی متولی این درگاه یاری‌دهنده خواهد بود.

این کارشناس حوزه زمین گفت: متولیان سامانه در بخش اجرایی و فنی، سازمان فناوری اطلاعات ایران و در زمینه بهره‌برداری از سامانه را سازمان مراتع داری و آبخیزداری بر عهده دارد.

تاریخچه سامانه پنجره واحد زمین

وی در خصوص تاریخچه سامانه پنجره واحد زمین عنوان کرد: در سال 1393 توسط مقام معظم رهبری آسیب‌های زمین‌خواری مطرح شد و پس از آن کارگروه فرا قوه‌ای با برگزاری جلسات تخصصی تشکیل شد و در سال 1397 مصوب شد سامانه‌ای ایجاد شود که به‌صورت متمرکز اراضی و خدمات حوزه زمین را به‌صورت یکپارچه به مردم ارائه دهد و در سال 1400 زیرسامانه پایش و سال 1401 درگاه متقاضیان ایجاد شد.

هدف از ایجاد سامانه پنجره واحد زمین چیست؟

جان‌بزرگی دررابطه‌با اهداف ایجاد سامانه پنجره واحد زمین بیان کرد: این سامانه با دو هدف ساماندهی خدمات حوزه زمین و پیشگیری از تخلفات حوزه زمین ایجاد شد که برای این دو مورد درگاه متقاضیان مردمی و زیرسامانه پایش اراضی ایجاد شده است.

نحوه کارکرد سامانه در بخش درگاه متقاضیان مردمی

وی در خصوص کارکرد درگاه متقاضیان مردمی تصریح کرد: در سامانه خدماتی نظیر تغییر کاربری، واگذاری تأسیس شهرک‌های صنعتی، استعلام وضعیت زمین در بافت روستایی ارائه می‌شود همچنین در آینده خدمات بیشتری در این حوزه راه‌اندازی خواهد شد. پس از ورود متقاضیان به پرتال سامانه زمین از طریق آدرس iraneland.ir و تکمیل درخواست بدون نیاز به مراجعه حضوری اطلاعات آنها به دستگاه‌های متولی ارسال می‌شود و افراد از طریق سامانه می‌توانند گردشکار خود را پیگیری کنند.

رصد زمین‌خواری با زیرسامانه پایش اراضی

جان‌بزرگی با اشاره به زیرسامانه پایش اراضی بیان کرد: با استفاده از تصاویر ما هوار‌های تغییر کاربری و ویلاسازی‌ها رصد می‌شود و البته هنوز استفاده از ماهواره خیام در سامانه پیاده‌سازی نشده است. اما اراضی با استفاده از تکنولوژی‌های نوین و افراد خبره در حوزه GIS شناسایی شده و به‌صورت هوشمند با استفاده از لایه‌هایی تخلفات به دستگاه‌های متولی ارسال می‌شود. تا پس از احراز تخلف و برخورد واحدهای حفاظت دستگاه‌ها با آنها به مراجع قضایی فرستاده شود.

مزیت ایجاد سامانه پنجره واحد زمین

وی با اشاره به مزیت سامانه در خصوص کمک به جلوگیری از تخریب زمین گفت: در مواردی با استفاده از سامانه حتی قبل از صدمه به بافت کشاورزی با تشخیص تخلفات در حوزه زمین از صدمه به آن جلوگیری شده است. درگذشته پس از آسیب به بافت زمین با ساخت ویلا و تغییر کاربری غیرمجاز انجام شده متوجه این موضوع می‌شدند و حتی پس از تخریب سازه کیفیت خاک تغییر کرده بود.

چند دستگاه متولی به سامانه زمین پیوسته‌اند؟

به گفته جان‌بزرگی درگاه متقاضیان سامانه پنجره واحد زمین در بیش از 20 استان بهره‌برداری شده است و با اتصال 11 دستگاه در حوزه زمین و 17 عنوان مجوز و استعلام به مردم ارائه می‌شود. اما بخشی از دستگاه‌ها هنوز به این سامانه متصل نشده‌اند.

نتیجه عدم اتصال دستگاه‌ها به سامانه پنجره واحد زمین

وی در همین رابطه ادامه داد: پس از تصویب مصوبه‌ای در آبان‌ماه توسط کارگروه فرا قوه‌ای، دستگاه‌ها مکلف شدند تا هر چه زودتر به سامانه پنجره واحد زمین متصل شوند در غیر این صورت مصداق ترک فعل است. همچنین پایش اراضی در 10 استان بهره‌برداری‌شده، مقدمات استقرار آن در 11 استان دیگر هم فراهم شده است و 5 دستگاه متولی حفاظت از زمین نیز به سامانه متصل شده‌اند.

جان‌بزرگی گفت: در آینده تمام راهکارها از جمله سوت‌زنی در سامانه پیاده‌سازی خواهد شد؛ اما دیدگاه اولیه چنین بود که بررسی و شناسایی تخلفات با استفاده از تکنولوژی‌های نوین انجام شود و در حال حاضر شناسایی هوشمند تخلفات بر اساس حجم تغییرات منطقه به فاصله 1 ماه یا حتی کمتر از آن انجام می‌شود.

این کارشناس پنجره واحد زمین با بیان اینکه سامانه پنجره واحد زمین یک‌تکه از پازل حل مسئله زمین است، عنوان کرد: در حوزه اجرا کاداستر هم مؤثر است. در کنار قانون‌گذاری صحیح چنانچه این دو پروژه در کنار یکدیگر تکمیل شوند در حوزه زمین بسیار کمک‌کننده خواهد بود.

جان‌بزرگی در پایان ابراز کرد: درصورتی‌که هر چه دستگاه‌های متولی زمین به سامانه وصل شده و نقشه‌های خود را به سامانه ارائه دهند ضمن افزایش دقت سامانه باعث بالارفتن سرعت پاسخ‌دهی به استعلام‌ها خواهد شد.