کشف قبرستان تمدن‌ها در یک روستای مازندران

پژوهشگران پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور بتازگی با گمانه‌زنی در یک محوطه تاریخی کوچک در مازندران، به آثار و یافته‌هایی از پیش از تاریخ تا دوره اسلامی دست یافته‌اند که نشان می‌دهد این منطقه در واقع قبرستان تمدن‌ها بوده است.

نتایج این گمانه زنی امروز سه شنبه بر روی پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه میراث فرهنگی منتشتر شده است.

این پژوهش را گروهی از باستان شناسان به سرپرستی " سراله قاسمی گرجی " در محوطه معصومی واقع در روستای آسیابسر بهشهر انجام داده اند. این محوطه تاریخی سال 97 و پس از آن که مالکان یک باغ اقدام به خاک برداری بخشی از آن کردند کشف و تحت حفاظت میراث فرهنگی قرار گرفت.

سرپرست هیات باستان شناسی محوطه تاریخی معصومی در این باره گفت: محوطه معصومی واقع در روستای آسیابسر از توابع شهرستان بهشهر در استان مازندران با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری مورد گمانه زنی قرار گرفته و طی آن 16 گمانه در داخل و پیرامون محوطه ایجاد شد.

سراله قاسمی گرجی با بیان اینکه از این تعداد، هفت گمانه بدون آثار بود افزود: در 9 گمانه آثار غیر منقول به صورت معماری و آثار منقول شامل قطعات سفال، ظروف سفالی کامل یا ناقص، تکه های شیشه، اشیای آهنی و مفرغی، تیغه سنگی و دوک نخریسی به دست آمد.

وی با اعلام این که محوطه معصومی، پیشتر در زمستان 97 طی انجام تسطیح و خاکبرداری از یک قطعه باغ و گزارش های مردمی مبنی بر تخریب آثار فرهنگی توسط مالکین، مورد بازدید و شناسایی قرار گرفت و بلافاصله از ادامه این فعالیت جلوگیری شد، افزود: در مجموع با وجود اینکه بخش زیادی از این محوطه تخریب شده ولی شواهدی از آثار پیش از تاریخی، تاریخی و اسلامی در این محوطه مورد شناسایی قرار گرفته است.

سرپرست هیئت باستان شناسی، آثار و شواهد پیش از تاریخی به دست آمده از این محوطه را مربوط به گمانه شماره 10 دانست که شامل بقایای معماری سنگی، اجاق، قطعات سفال خاکستری تیره و روشن و همچنین یک نمونه تیغه سنگی بوده که با توجه به مجموعه یافته های سفالی در سطح محوطه به دوره آهن تعلق دارند.

او گفت: یافته های تاریخی نیز متعلق به بقایای تدفین بوده که آثار و شواهد آن در اثر خاکبرداری و همچنین حفاری های غیر مجاز در قسمت سطح و دامنه های شرقی و شمالی پراکنده شده است.

قاسمی افزود: آثار و شواهد به دست آمده از دوران اسلامی نیز از بقایای خاکبرداری و همچنین تعدادی گمانه شناسایی شده شامل آثار معماری و مواد فرهنگی منقول است.

وی گفت: از دوره اسلامی علاوه بر آثار دوران صفوی تا قاجار، شواهد قابل توجهی نیز از قرون اولیه اسلامی (قرن 4 تا 5 ه. ق) و همچنین دوره ایلخانی به دست آمده است.

این باستان شناس از میان یافته های قرون اولیه اسلامی به کشف سه قطعه از گونه ظروف سفالی گلابه ای منقوش رنگارنگ با نقش پرنده، گل و نقوش شبه کتیبه ای اشاره کرد و گفت: این یافته ها به همراه آثار شیشه ای و فلزی از این نظر حائز اهمیت می باشد که تا کنون تمرکز مطالعات باستانشناسی حوزه اسلامی در بهشهر عمدتا بر روی آثار معماری دوره صفوی بوده و از سطح تکنولوژیکی صنایع مختلف از جمله سفالگری، شیشه گری و فلزکاری به ویژه از قرون اولیه اسلامی اطلاع چندانی در دست نبوده است.

سرپرست هیات باستان شناسی اظهار داشت: این یافته ها به عنوان قدیمی ترین آثار دوره اسلامی منطقه، علاوه بر شناخت ابعاد تکنولوژیکی، تجاری و اقتصادی، می تواند نقش ارزشمندی را در ترسیم توالی فرهنگی و خوانش وقایع ادوار مختلف اسلامی در پیوند با مرکز اولیه اسلام در مناطق همجوار نظیر جرجان، ساری و آمل ایفا کند.

وی گفت: ماهیت برنامه کاوش جهت پاسخگویی به استعلام درخواستی مالک و در حد گمانه زنی با بودجه محدود بوده و شناخت و نجات بخشی آثار باقیمانده نیازمند به انجام کاوش گسترده علمی است.