کشف یک سیاهچاله در یک کهکشان دور با فاصله 500 میلیون سال نوری از زمین

به گزارش خبرنگار فضا و نجوم خبرگزاری تسنیم، دانشمندان با استفاده از رصدخانه سوئیفت ناسا و تلسکوپ آن که در سال 2004 راه‌اندازی شد، سیاهچاله‌ای را در یک کهکشان دور کشف کردند که به طور مکرر ستاره‌ای شبیه به خورشید را می‌بلعد.

رصدخانه فضایی "نیل گرلز سوئیفت" (Neil Gehrels Swift Observatory) که پیش از این با نام «مأموریت انفجار پرتوی گاما سوئیفت» خوانده می‌شد، یک رصدخانه فضایی ناسا است که برای شناسایی انفجار پرتوی گاما (GRB) طراحی شده است. این موشک در تاریخ 20 نوامبر 2004، برروی یک موشک دلتا 2 به فضا پرتاب شد. این مأموریت توسط دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا به عنوان بخشی از برنامه کاوشگرهای متوسط ناسا (MIDEX) اداره می‌شود.

فیل ایوانز؛ اخترفیزیکدان دانشگاه لستر در بریتانیا و عضو قدیمی تیم سوئیفت، می‌گوید: سخت‌افزار، نرم‌افزار و مهارت‌های تیم بین‌المللی سوئیفت به آنها این امکان را داده است تا با حوزه‌های جدید اخترفیزیک سازگار شوند.

"ایوانز" مطالعه‌ای را در مورد یک ستاره و سیاه‌چاله گرسنه‌اش! با نام Swift J023017.0+283603 (یا به اختصار Swift J0230) انجام داد که در 7 سپتامبر در مجله Nature Astronomy منتشر شد.

زمانی که یک ستاره به یک سیاهچاله نزدیک می‌شود، نیروهای گرانشی، جزر و مد شدیدی ایجاد کرده و این ستاره را به جریانی ازگاز تبدیل می‌کنند. اخیراً اخترشناسان به بررسی تغییرات این پدیده پرداخته‌اند که آن را اختلال جزر و مدی یا تکراری می‌نامند.

در یک نمونه از مشاهدات ناسا، جریانی را شاهد بودیم که هر 114 روز یک‌بار اتفاق می‌افتد که ناشی از چرخش ستاره‌ای غول‌پیکر به دور سیاهچاله‌ای با جرم 78 میلیون برابر خورشید است یا یک جریان دیگر که هر 9 ساعت یک‌بار اتفاق می‌افتد که در اطراف سیاهچاله‌ای با جرم 400 هزار برابر خورشید اتفاق می‌افتد.

در 22 ژوئن 2022، تلسکوپ پرتو ایکس ماهواره (XRT) (تلسکوپ پرتو ایکس (XRT) تلسکوپی است که برای مشاهده اشیاء از راه دور در طیف پرتو ایکس طراحی شده‌است. از آنجا که اتمسفر زمین برای پرتوهای ایکس محیطی مات و کدر است، لازم است که تلسکوپ‌های پرتو ایکس در ارتفاع بالا، بر روی بالون‌ها، موشک‌ها یا ماهواره‌های مصنوعی نصب شوند) برای اولین بار Swift J0230 را ضبط کرد. این کهکشان در فاصله 500 میلیون سال نوری از ما در صورت فلکی شمالی مثلث روشن شد.

ایوانز و تیمش فکر می‌کنند که J0230 دچار یک شکست جزر و مدی مکرر در یک ستاره شبیه به خورشید شده است و به دور سیاهچاله‌ای با جرم بیش از 200 هزار برابر خورشید می‌گردد؛ آنها تخمین می زنند که ستاره در هر گذر به اندازه حدود سه برابر جرم زمین را از دست می‌دهد.

سوئیفت (ماهواره رصدگر) در ابتدا برای مطالعه انفجارهای پرتو گاما و قوی‌ترین انفجارهای کیهان طراحی شده بود. با این حال، از زمان پرتاب این ماهواره، دانشمندان به توانایی آن در مطالعه تعداد زیادی از اجرام آسمانی، مانند اختلالات جزر و مدی و دنباله‌دارهاپی برده‌اند.