کشورهای توسعه یافته در شرایط خشکسالی چگونه کشاورزی می‌کنند؟
رویارویی کشورها با پدیده خشکسالی همگان را به تکاپو برای مدیریت منابع آبی واداشته است به طوریکه استفاده از اینترنت اشیا پدیده‌ای نوین و کارآمد برای مدیریت منابع آبی استفاده شود.
همزمان با افزایش دمای هوا در نقاط مختلف جهان و به دنبال آن کاهش شدید منابع آب موضوعاتی، چون محدودیت در تولید مواد غذایی و نحوه صحیح تأمین امنیت غذایی شهروندان به یکی از مباحث اصلی در کشورهای مختلف تبدیل شده است و کشاورزی را به عنوان مهم‌ترین مصرف کننده منابع آب جهان در کانون توجهات قرار داده است.
تداوم خشکسالی در مناطقی همچون منطقه جغرافیایی شاخ آفریقا و از بین رفتن امکان کشاورزی، منجر به گرسنگی شدید حداقل 16 میلیون انسان در کشورهایی، چون اتیوپی، سومالی و کنیا شده است و این تنها یک نمونه از مناطق مختلف جهان است که به واسطه خشکسالی در حوزه تأمین امنیت غذایی با چالش‌های جدی رو به رو شده‌اند.
در همین رابطه وب سایت تحلیلی «theconversation» نوشته است: به دلیل اینکه منبع اصلی بسیاری از محصولات کشاورزی باران است، به دنبال خشکسالی‌های اخیر کشاورزی به یکی از مشاغل آسیب‌پذیر تبدیل شده و حتی در مناطقی که کشاورزان از آب‌های زیرزمینی استفاده می‌کنند، به واسطه خشک شدن چاه‌ها، کشاورزی با مشکل مواجه شده است. به طور مثال در منطقه آگادیر کشور مراکش بحران آب به قدری جدی شده که کشاورزی در این منطقه تقریباً غیرممکن شده است. این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود در دهه‌های آینده میزان وابستگی و نیاز انسان‌ها به محصولات کشاورزی افزایش یابد و اهمیت تولیدات این بخش به ویژه به این دلیل که بیش از 70 درصد مصرف منابع آب را به خود اختصاص داده است، بیشتر شود.
این یعنی برای پاسخ به کاهش منابع و تقاضای فزاینده برای آب آشامیدنی و سایر مصارف، از جمله صنعت، گردشگری و حفظ اکوسیستم، چاره‌ای جز افزایش کارایی و کارآمدی مصرف آب در بخش کشاورزی باقی نمی‌ماند.
پرسشی که اینجا مطرح می‌شود این است که انسان‌ها چگونه می‌توانند در شرایطی که خشکسالی‌های مکرر و شدید تداوم پیدا می‌کند، میزان تولید محصولات کشاورزی را آن هم در شرایطی که به آب فراوانی در این بخش نیاز است، حفظ کنند؟
اگر بخواهیم به این پرسش با بهره‌گیری از علم و دانش روز پاسخ دهیم، تا حد زیادی به تکنیک‌های انتخاب محصول و کاشت محصولات متناسب با اقلیم هر منطقه مربوط می‌شود. در واقع با توجه به شرایط پیش آمده باید به گونه‌ای حرکت کرد که با انتخاب محصولات گزینشی و نیز بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین آبیاری ضمن کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی همچنین میزان تولید را افزایش داد.
در مطلب وب سایت «theconversation» و در مورد روش‌های بهینه تولید محصولات کشاورزی بر استفاده بهینه از تکنولوژی تأکید شده و آمده است که با مجموعه اقداماتی همانند تزریق مستقیم آب به سطح ریشه، اصلاح گونه‌های گیاهی، استفاده از روش‌های آزمایشگاهی و... می‌توان میزان مصرف آب را در بخش کشاورزی تا حد زیادی کاهش داد، آن هم در شرایطی که میزان تولید محصول کاهش نیابد و درنتیجه امنیت غذایی انسان‌ها حفظ شود. بررسی‌های بیشتر نشان می‌دهد که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان، برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی مجموعه اقداماتی در دستور کار قرارگرفته است که از همه آن‌ها مهم‌تر، بهره‌گیری از تکنولوژی اینترنت اشیاء برای مدیریت صحیح سیستم‌های آبیاری است.
توضیح بیشتر اینکه جدا از اقداماتی همانند کشت محصولات ارگانیک که تا 30 درصد مصرف آب را کاهش می‌دهد، حرکت به سمت آبیاری قطره‌ای و رساندن آب به ریشه که گفته می‌شود تا 80 درصد صرفه‌جویی در مصرف آب را در این بخش به همراه دارد، انتخاب محصول ایده‌آل و متناسب برای هر منطقه آب و هوایی و نیز استفاده از منابع ذخیره کننده باران همچنین استفاده از تکنولوژی اینترنت اشیاء نیز در کشورهای توسعه یافته رواج پیدا کرده است. در این شیوه پیشرفته سنسور‌های الکترونیکی در زمین‌های کشاورزی نصب می‌شود و از طریق اینترنت به موبایل کشاورزان متصل می‌شود تا به آن‌ها اجازه دهد داده‌های مربوط به بارندگی، رطوبت خاک، دما و سایر معیار‌های مورد نیاز را رصد کنند و از این طریق پیش‌بینی دقیقی از زمان و میزان آبیاری مورد نظر پیدا کنند.
در این سیستم رو به رو رشد و جالب توجه، حسگر‌های نصب شده در زمین کشاورزی به صورت آنلاین و یا آفلاین اطلاعات دقیق مزرعه را جمع‌آوری به اطلاع کشاورزان می‌رسانند و سبب می‌شوند تا از آبیاری مازاد بر نیاز مزرعه که مستلزم مصرف بیش از حد آب هست، اجتناب شود. مجموعه تحولات و رفتار‌هایی که نه تنها می‌تواند به انقلابی در حوزه کشاورزی منجر شود، بلکه میزان مصرف آب در این بخش را به شدت کاهش می دهد.
م
باشگاه خبرنگاران جوان اقتصادی صنعت، تجارت و کشاورزی