کودکان مبتلا به اوتیسم چه ویژگی‌هایی دارند؟

سعیده جمشیدی در گفت‌وگو با میزان در خصوص نحوه تشخیص کودکان مبتلا از سایر بچه‌ها گفت: اوتیسم به معنی در خود فرورفتگی است و یک مشکل رشدی محسوب می شود؛ این بیماری از بدو تولد یا قبل از آن از طریق چکاب کردن کودک و مراجعه پایگاه‌های سنجش، قابل تشخیص است.

وی ادامه داد: اوتیسم از طریق معاوینه و اندازه گیری دور سر، قد و وزن کودک همچنین پرسیدن سوأل از والدین در خصوص نحوه عملکرد و مهارت‌های فرزندانشان قابل تشخیص است.

• بیشتر بخوانید:
• چند راهکار اساسی برای مقابله با زود رنجی

این روان شناس ضمن اشاره به اینکه کودکان مبتلا به اوتیسم دایره لغات کمی دارند و در برقراری چشمی با دیگران دچار مشکل هستند، بیان کرد: بیماری اوتیسم یک طیف وسیع است و شدت این بیماری بسته به طیفی است که فرد مبتلا در آن قرار دارد؛ بعضی از این کودکان ظاهری کاملا عادی دارند که آن‌ها جزو طیف اوتیسم با عملکرد بالا محسوب می‌شوند و کمتر با مشکلات حاد روبه هستند و تعدادی از آن‌ها نیز دچار مشکلات حاد هستند و از ظاهرشان قابل تشخیص اند.

جمشیدی اظهار کرد: این کودکان از بدو تولد نسبت به اتفاقات اطرافشان واکنش نشان نمی‌دهند و با وجود اینکه مشکل شنوایی ندارند هنگامی که والدین آن‌ها را صدا می‌زنند واکنشی از خود بروز نمی‌دهند. برای مثال هنگامی فردی گریه می‌کند و یا می‌خندد کودکان عادی از همان نوزادی متوجه می شود و عکس العمل نشان می‌دهند، اما مبتلایان به اوتیسم چنین واکنش‌هایی را ندارند.

وی با بیان اینکه در بعضی از موارد والدین متوجه این مسئله در فرزندانشان نمی‌شوند، افزود: پدر و مادر ها باید در صورت مشاهده علائمی نظیر عدم واکنش و بی توجهی کودک به اتفاقات محیط اطرافش به پزشک مراجه کنند چرا که هر چقدر اوتیسم زود‌تر شناسانی شود، امکان آموزش به کودکان بیشتر فراهم است.

این روان شناس اشاره کرد: کودکان از 4 ماهگی شروع به حرف زدن می‌کنند و حتی اگر مشکل گفتاری داشته باشند تا این امر تا دوسالگی به تاخیر می‌افتد؛ اما در مبتلایان به اوتیسم تلکم با تاخیر همراه است.

والدین و کودکان مبتلا به اوتیسم باید آموزش‌های لازم را ببینند

جمشیدی عنوان کرد: والدین و کودکان مبتلا به اوتیسم باید آموزش‌های لازم را در برخی مراکز بهزیستی، مراکز استثنایی و آموزش و پرورش استثنایی ببینند؛ کودکان مبتلا به اوتیسم می‌توانند از 4 سالگی در پیش دبستانی‌ها و مهدکودک‌های فعال در مدارس مخصوص این کودکان تحصیل خود را آغاز نمایند، البته نه معنی شروع یادگیری درس‌های مدرسه بلکه آموزش‌هایی که برای آن‌ها لازم است را فرا می‌گیرند.

این روان شناس توضیح داد: این کودکان حرکات کلیشه‌ای انجام می‌دهند، برای مثال یک وسیله را دائما می‌چرخانند و یا با ابزاری مدام ور می‌روند؛ نکته جالب توجه این است که ممکن است کودکان عادی نیز در مقاطعی به دلیل اضطراب این حرکات را داشته باشند، اما زود گذر است، ولی در مبتلایان به اوتیسم انجام حرکات کلیشه‌ای مداوم است.

وی گفت: که اوتیسم درمانی ندارد و تنها می‌شود با مداخلات پزشکان و روان شناسان و همچنین دادن آموزش‌های لازم به آن‌ها به بهبود زندگی این افراد کمک کرد.

این روان شناس متذکر شد: این کودکان یک کلمه و یا یک جمله را چندین بار تکرار می‌کنند و با تذکر متوقف نمی‌شوند و در این مورد حتما باید آموزش ببینید تا تمرکز آنها به سمت دیگری برده شود؛ آن‌ها همچنین نسبت به بو، نور و صدا حساس هستند و برخی از این کودکان از این لمس شوند، متنفرند و با در آغوش گرفتنشان بهم می‌ریزند درحالی که بعضی دیگر از آن‌ها لمس شدن را دوست دارند.

کودکان مبتلا به اوتیسم در ارتباط با پیرامونشان مشکل دارند

جمشیدی افزود: کودکان مبتلا به اوتیسم در ارتباط با پیرامونشان مشکل دارند و ارتباطاشان با چیزهای متنوع اندک است؛ همچنین آنها در مهارت‌های گفتاری و به کار بردن ضمایر مشکل دارند و به جای آنکه از ضمیر «من» استفاده کنند اسم خود را با سوم شخص به کر می‌برند، برای مثال می‌گویند: «علی گرسنه است.»

وی توضیح داد: اگر تغییری در زندگی مبتلایان به اوتیسم هر چند کوچک مثل عوض شدن وسایل اتاقشان اتفاق بیفتد، موجب خورد شدن اعصاب این افراد می شود، همچنین این کودکان به جز مبتلایان به اوتیسم با عملکرد بالا تمایل چندانی به اسباب بازی نشان نمی دهند و بیشتر دوست دارند با یک وسیله نظیر نخ، یک تکه پارچه مدام ور بروند و و ساعت ها با آن بازی کنند و سرگرم شوند. جمشیدی بیان کرد: نمی توان گفت کسی در سنین بالا به اوتیسم مبتلا می شود، بلکه فرد این بیماری را از قبل داشته و اطرافیان متوجه آن نشدند، حتی ممکن است بعضی افراد بسیار کم حرف که کمتر با محیط اطرافشان ارتباط بر قرار می کنند، دچار اوتیسم خفیف باشند و چون در گذشته اطلاعات کم بوده است شناسایی نشده باشند.

وی ادامه داد: افراد مبتلا به اوتیسم اصلا دروغ نمی گویند و اهل دغل کاری نیستند به همین دلیل هنگام انجام بازی های مختلف نمی توانند با سایر همسالان خود ارتباط بر قرار کنند و قوانین بازی را رعایت کنند، برای مثال: وقتی در پارک سوار تاب می شوند متوجه نمی شوند که باید پیاده شوند تا نفر بعدی سوار شود چرا که در برقراری ارتباط با محیط اطرافشان مشکل دارند.

هر چه آموزش ها زودتر آغاز شود، واکنش های کودک بهتر است

این روان شناس با اشاره به اینکه این کودکان ناراحتی های خود به صورت غیر معمول بروز می دهند و نمی دادند که چگونه باید مشکل خود را بیان کنند. اظهار کرد: این افراد مسائل عاطفی و دردهای جسمانی خود را به شیوه معمول بیان نمی کنند، برای مثال اگر درد داشته باشند نمی گویند که درد دارند بلکه فقط جیغ می زنند و گریه می کنند از این رو بهتر این افراد هر چه زودتر آموزش را شروع کنند تا یاد می گیرند که در شرایط مختلف چه واکنشی از خود بروز دهند؛ ا اگر آنها به حال خود رها شوند، نمی توانند با محیط اطرافشان ارتباط برقرار کنند و واکنش های مناسبی از خود بروز دهند.

 واکنش های کودکان مبتلا به اوتیسم شدید و غیر منتظره است

جمشیدی با بیان اینکه واکنش ها در کودکان مبتلایان بسیار متفاوت است و هر کدام از آنها ویژیگی ها و عکس العمل های خاص خود را دارند، افزود: اگر این افراد آموزش ببینند می توانند زندگی عادی داشته باشند و حتی به دانشگاه بروند البته بیشتر مبتلایان به اوتیسم که به دانشگاه رفته اند، اتوتیسم با عملکرد بالا داشته اند البته خانواده ها هم در این امر بسیار موثر بوده اند؛ جالب است بدانید که انیشتین هم مبتلا به طیف خفیف این بیماری بوده و اتوتیسم با عملکرد بالا داشته است.

وی ضمن اشاره به اینکه واکنش های کودکان مبتلا به اوتیسم شدید و غیر منتظره است متذکر شد: این کودکان معنی شوخی را نمی فهمند و اگر خواب یا غذایشان دیر شود، از لحاظ روحی بهم می ریزند.