گرانی سیب زمینی و پیاز در راه است / علت احتکار چیست؟
در حال حاضر، کمبود برخی محصولات غذایی در کشور برای مردم موضوعی کمتر مورد بحث قرار می‌گیرد. اما در گذشته نه چندان دور، این مسئله یک چالش جدی برای کشور بوده است. در آن زمان، کمبود برخی محصولات غذایی ممکن بود به دلایل متعددی از جمله مشکلات در تولید، توزیع، تنظیمات بازرگانی و سیاست‌های کشور رخ دهد.
بازار محصولات کشاورزی در ایران واقعاً یکی از بخش‌های پرچالش اقتصاد کشور است. این بازار با مسائل متعددی مواجه است که طی سال‌ها به آنها عادت شده است. مشکلات مرتبط با کشاورزی و تولید از یک سو و عرضه غیراصولی و قیمت‌گذاری ناکارآمد از سوی دیگر، به عنوان دو عامل اصلی این مسئله مطرح هستند.
برای آنکه عمق فاجعه را درک کنید فقط کافی است در طول سال فقط چند مرتبه به اخبار این حوزه سری بزنید و ببینید که هنوز در چه مسایل ابتدایی و دم‌دستی کشور مشکلات عمده و لاینحلی دارد. تعرفه صادرات پیاز، مشی نمونه خروار است که اخیرا محل بحث بوده است.
احمد خانی نوذری، سرپرست معاونت توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی از کاهش عوارض صادراتی پیاز و گوجه فرنگی زراعی خبر داد.
ماجرا از این قرار است که تعرفه 100 درصدی صادرات پیاز به بحرانی برای پیازکاران تبدیل شده و قیمت این محصول به اندازه‌ای رسیده بود که برداشتش برای کشاورزان مزیت نداشت. موضوعی که با انتقاد نمایندگان مجلس از وزیر جهاد کشاورزی در مسیر تصحیح پیش رفت و در نهایت این وزارتخانه با توجه به افزایش نسبی تولید پیاز و گوجه فرنگی در کشور، عوارض آن را به 40 درصد قیمت پایه صادراتی کاهش داد.
جالب اینجاست که مشکلات مرتبط با برخی محصولات کشاورزی مانند پیاز و سیب زمینی که در ایران به وفور کشت می‌شود، تنها به امروز کشور اختصاص ندارد و از گذشته هم این خرید این محصولات از کشاورزان یا صادرات آنها چالش برانگیز بوده است؛ چالشی که امروز اعتراض بسیاری ازجمله نمایندگان مجلس را برانگیخته، در 50 سال پیش هم وجود داشته و یا گذشت 5 دهه همچنان حل نشده باقی مانده است. مثلا در 19 دی سال 1353 افزایش قیمت پیاز و سیب زمینی بازار محصولات غذایی را دچار یک بحران کرد.
بنابر آنچه روزنامه اطلاعات در آن سال با تیتر «پیاز و سیب زمینی در شهر کمیاب است» نوشته است، کمیته ملی حمایت از مصرف‌کننده از کار مرکز بررسی قیمت‌ها به شدت انتقاد کرده و اعلام داشته این مرکز برای جلوگیری از افزایش نرخ انواع آجیل، خشکبار و انواع شیرینی و شکلات و آب‌نبات و چند قلم از کالاهای موردنیاز عمومی اقدامی نکرده است.
این روزنامه سپس با اشاره به احتکار پیاز و سیب زمینی توسط برخی افراد با هدف افزایش قیمت و کسب سود بیشتر، نوشته است: «کمیته همچنین از مسئولان خواست تا افرادی را که با مخفی کردن پیاز و سیب‌زمینی می‌خواهند موجبات افزایش قیمت این کالاهای موردنیاز عمومی را فراهم آورند، به مردم معرفی کنند و انبارهای آنان را باز کرده و این کالاها را برای فروش به مردم در میدان عرضه نمایند و نگذارند افراد سودجو با ایجاد کمبود مصنوعی، موجبات نگرانی بیشتر را فراهم سازند.»
البته که گرانی و کمبود پیاز، سیب‌زمینی یا حتی گوجه فرنگی، خیار و بسیاری از محصولات کشاورزی امری عادی برای مردم محسوب می‌شود و همواره در بازه‌های زمانی مختلف در طول سال شاهد افزایش قیمت شدید و سپس کمبود یکی از این محصولات هستیم و به نظر باید همچنان به این مشاهده گری خود ادامه دهیم.