گزارشی از وضعیت انتشار کتاب در سال 1400

 به گزارش مشرق، وضعیت نشر در سال‌های اخیر بغرنج‌تر شده است. اگر در گذشته مشکلات اقتصادی سایه سنگینی بر سر نشر فرو آورده بود، حالا کرونا چند سالی است که معادلات این حوزه را بر هم زده و مهمترین آوردگاه ناشران یعنی نمایشگاه کتاب را نیز از آنها گرفته است، با این حال آمارهای نشر نشان می‌دهد که ناشران تلاش کرده‌اند روند رو به انتشار کتاب در ایران را با وجود همه معایب و محسناتی که دارد حفظ کنند و در مقابل مشکلات اقتصادی را با کاهش تعداد نسخه‌ها جبران کنند. از این روست که شمارگان کتاب هر سال و هر ماه در ایران آب می‌رود و قیمت‌ها رو به افزایش می‌روند.

افزایش 8 درصدی انتشار کتاب

بر اساس آمارهای رسمی خانه کتاب در سال گذشته 103 هزار و 805 عنوان کتاب منتشر شده است که از این میان 75 هزار و 70 نسخه تألیف و 28 هزار و 735 عنوان ترجمه بوده است. این رقم در مقایسه با بازه زمانی مشابه یعنی سال 1399 حدود هشت درصد رشد داشته است.

شمار کتاب‌های چاپ اول سال گذشته نیز64 هزار و 993 عنوان و تجدید چاپی‌ها 28 هزار و 790 عنوان بوده است، شمارگان کل کتاب‌های منتشر شده در سال گذشته نیز 112 میلیون و 517 هزار و 383 نسخه بوده است. میانگین شمارگان نیز نیز هزار و 83 نسخه به ثبت رسید است، البته باید توجه داشت که این میانگین بر اساس خوداظهاری ناشران است و آمار چندان دقیقی برای محاسبه شمارگان کتاب وجود ندارد.

افزایش 27 درصدی قیمت کتاب

میانگین قیمت کتاب در سال گذشته نیز 57 هزار و 700 تومان بوده است، که در مقایسه با سال ماقبل آن 27 درصد رشد را نشان می‌دهد. در میان رده‌های دیویی نشر ادبیات در سال گذشته با 19 هزار و 197 عنوان در صدر فهرست قرار دارد و پس از آن کودک و نوجوان با 16 هزار و 846 عنوان قرار دارد.

گران‌تر شدن 4 درصدی کتاب‌های ادبیات 

در میان کتاب‌های منتشر شده در حوزه ادبیات 13 هزار و 143 عنوان تألیفی و شش هزار 49 عنوان نیز ترجمه بوده است. میانگین قیمت کتاب در حوزه ادبیات 52 هزار و 400 هزار تومان بوده است که در مقایسه با سال ماقبل آن چهار درصد رشد داشته است. شمارگان کتاب های حوزه ادبیات نیز 776 عنوان درج شده است.

بازار گرم‌تر چاپ اولی‌ها در مقایسه با تجدید چاپی‌ها

یک مقایسه آماری بین انتشار کتاب در سال 1400 و سال ماقبل آن نشان از افزایش هشت هزار عنوانی کتاب دارد. همچنین شماره کتاب‌های چاپ اول نیز نسبت به سال گذشته با افزایش همراه بوده است، مقایسه بین تعداد کتاب‌های چاپ اول و تجدید چاپی در سال گذشته و سال ماقبل آن نشان می‌دهد که افزایش تعداد عناوین در سال 1400 بیشتر متوجه کتاب‌های چاپ اول بوده است و تجدید چاپی‌ها در همان حدود 38 هزار عنوان باقی مانده‌اند، یکی از مهمترین دلایل این امر را می‌توان به کمبود کاغذ در سال جاری برای ناشران مرتبط دانست‌، ناشران با توجه به قیمت کاغذ در بازار آزاد و نبود کاغذ یارانه‌ای ترجیح دادند بیشتر به انتشار چاپ اول‌ها بپردازند و از شمار تجدید چاپی‌ها کاسته‌اند.

این مهم در حوزه تألیف و ترجمه نیز خود را نشان می‌دهد، مقایسه آماری تالیف و ترجمه در سال گذشته و سال ماقبل آن نشان می‌دهد که عمده افزایش متوجه بخش تالیف بوده و خوشبختانه فاصله بین تألیف و ترجمه بیشتر شده است.

در سال‌های گذشته نزدیک شدن فاصله تألیف و ترجمه کتاب در ایران نگرانی تازه‌ای را به جان دلسوزان عرصه فرهنگ انداخته است، رشد روزافزون کتاب‌های ترجمه‌ای به ویژه در حوزه ادبیات و کودک و نوجوان و تغییر ذائقه مخاطب به کارهای ترجمه زنگ خطر را برای مسئولان عرصه فرهنگ به صدا درآورده است. با این حال به نظر نمی‌رسد که برنامه‌ریزی مشخصی برای ایجاد فاصله بین تألیف و ترجمه وجود داشته باشد.