یادهای شیرینی که فراموش شد / از شوخوانی سحر تا گره زدن نخ صد بند

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از مرآت، دیار قومس سرزمین سنت‌های شیرین و زیبایی است که بسیاری از این سنت‌ها ریشه در ایمان، مردم داری و روح ایثارگری و همدلی مردمان این سرزمین دارد.

ماه رمضان نیز از این قاعده مستثنی نیست و اگر پای صحبت ریش سپیدان این استان بنشینیم، خواهیم شنید که در گذشته‌های دور چه سنت‌های نیکی در این ماه مبارک در بین مردم کویر نشین سمنان وجود داشته است.

از شوخوانی و رمضان خوانی تا بیدار کردن همسایگان و آشنایان برای سحری ماه مبارک تا افطارهای ساده و گلریزان های پرخیر و برکت همه و همه از آداب و رسومی است که در بین مردمان سمنان رواج داشته است.

مردم متدین و دین مدار خطه کویر از دیرباز و بر اساس سنتی دیرینه چند روز قبل از آغاز ماه رمضان با روزه گرفتن به پیشواز ماه رمضان می رفتند، خانه تکانی و غبار روبی مساجد از دیگر آیین‌هایی است که در آستانه ماه مبارک رمضان همواره در نقطه نقطه دیار قومس به برکت آغاز ماه مبارک رمضان انجام می گرفت، چرا که قومس نشینان معتقدند باید با پاکیزگی به استقبال ماه خدا رفت.

شوخوانی در بین سمنانی ها: وقت هست و هوشیار، وقت هست و بیدار

یکی از آداب و رسوم مردم استان سمنان در ایام ماه مبارک رمضان مراسم شوخوانی یا همان اعلام وقت سحر و اذان صبح است که در شب‌های ماه رمضان و هنگام سحر فردی خوش صدا بر روی پشت بام خانه خود و یا مسجد دعا و مناجات می‌خواند، گاهی این افراد در حین گذر از کوچه‌های هر محله با خواندن ادعیه سحرگاهی اقدام به بیدار کردن اهالی در وقت سحر می‌کردند. این کار در اصطلاح محلی، «شب‌خوانی» (شوخوانی) گفته می‌شود.

در گذشته به نقل از قدیمی های قومس مرسوم بود که فردی خوش صدا بر بام می‌رفت و با صدایی رسا این جمله را تکرار می‌کرد: «آب است و تریاک، وقت هست و هوشیار، وقت هست و بیدار» و به این شکل اهالی شهر از وقت سحر مطلع می‌شدند. در برخی روستاهای استان علاوه بر شب‌خوانی و پخش مناجات اهالی از بانگ خروس و یا موقعیت ستارگان آسمان به وقت سحر پی می‌برند.

سبزی پلو، آغاز گر ماه مبارک رمضان

ردم سمنان از چند روز مانده به ماه رمضان شروع به آماده کردن مایحتاج این ماه می‌کردند و بیشتر کالاها به‌طور سنتی بود و خودشان آماده می‌کردند و کمتر برای تهیه کالایی به سمت بازار می‌رفتند و برای وعده سحری از غذاهایی چون برنج و خورش و گاها ته چین استفاده می کردند، اما مقید بودند که اولین سحری ماه مبارک سبزی پلو باشد.

حمامی محل پل ارتباطی اهالی

بیشتر مساجد در آن زمان بانی خیر داشتند و در مسجد هر محل تقریبا به تمامی مردم آن محل افطاری داده می‌شد.

در گذشته که وسایل ارتباط جمعی چندانی وجود نداشت، نحوه دعوت به این صورت بود که بانی خیر یا امنای مسجد اسامی را به شخصی به نام استاد حمامی که متولی حمام هر محل بود، می‌دادند تا افرادی را برای افطار دعوت کند.

این شخص که همه مردم محل را می‌شناخت، وقتی افراد در طول هفته برای نظافت به حمام می‌آمدند، از آن‌ها دعوت می‌کرد یا به درهای منازلشان می‌رفت و دعوت افطار را به آن‌ها اطلاع می‌داد و هر شب هم از عده خاصی دعوت می‌شد و استاد حمامی جلوی در مسجد می‌ایستاد تا شخصی بدون دعوت وارد نشود.

روزه داری در گرما

در گذشته قومس نشینان به روزه داری بسیار مقید بودند و حتی کشاورزانی که در فصل تابستان کار سخت بوجاری انجام داده و یا در کوره پزخانه ها کار می‌کردند، روزه می‌گرفتند و بعدازظهر که به منزل می‌آمدند، با پاشیدن آب روی دیوارهای کاه گلی و بوی خوشی که از آن بلند می‌شد، استراحت می‌کردند.

گره زدن نخ صد بند در لیالی قدر

اهالی سمنان در شب‌های قدر پس از صرف افطار در مسجد محل خود حضور پیدا کرده و با خواندن قرآن و دعاهای جوشن کبیر، مجیر، افتتاح و ذکر مصیبت شب زنده داری می کردند.

زنان در شب‌های قدر خرما، انواع نان محلی، شله زرد و... بین عزاداران تقسیم می‌کنند. در نقاط مختلف استان سمنان زنان و مردان در لیالی قدر همزمان با خواندن هر بند از دعای جوشن کبیر بر روی ظرفی از قند، نبات، نقل و یا خرما دمیده و خوردن آن را به نیت شفا و تبرک توصیه می‌کنند.

عید بندگی سمنانی ها با ذکر اللهم لبیک 

نماز عید فطر همزمان با طلوع خورشید با ذکر اللهم لبیک در نقاط شهری و روستایی بر پا می‌شود. پس از نماز باشکوه عید فطر مومنان وروزه دارن پس از یک ماه عبادت و رازو نیاز باخدای خود با یکدیگر دیده‌بوسی کرده و قبولی طاعات یکدیگر را از باری‌تعالی طلب می‌کنند.

صله رحم، زیارت اهل قبور و اماکن مقدس و دید و بازدید از جمله آداب این عید فرخنده است. دیگر اینکه اهالی هر محل به دیدن خانواده‌هایی که به تازگی عزیزی را از دست داده‌اند و به اصطلاح «نوعید» دارند می‌شتابند. عیادت از بیماران و بردن هدیه برای نوعروسان از دیگر آداب این روز است.

انتهای پیام /