4 هزار دانشجوی علوم پزشکی طی سه سال به ایران برگشتند

موضوع انتقال دانشجویان شاغل به تحصیل در خارج از کشور به داخل در سال های اخیر به موضوعی مناقشه برانگیز بدل شده اما پس از گذشت از هفت خوان تصمیمات، بالاخره این گروه دانشجویان تعیین تکلیف شدند.

خبرگزاری مهر - گروه حوزه و دانشگاه: تحصیل در خارج از کشور برای رشته های مختلف جذابیت دارد اما بازگشت به کشور و استفاده از آن مدرک تحصیلی برای اشتغال نیازمند ارزیابی آن رشته در داخل کشور است. شوراهای ارزشیابی مدارک تحصیلی در وزارت علوم و وزارت بهداشت مسئولیت این ارزشیابی را برعهده دارند اما در این میان برخی افراد در دانشگاه هایی تحصیل کرده اند که از نظر وزارتخانه های آموزشی از اعتبار کافی برخوردار نیستند.

وزارت بهداشت در یک دهه اخیر و پس از اینکه اقبال به رشته های علوم پزشکی در کنکور سراسری افزایش چشمگیری یافت و موجی از دانشجویان برای تحصیل در رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی راهی خارج از کشور شدند، در چند نوبت اعلام کرد که برخی از دانشگاه های کشورهای خارجی از حداقل امکانات برای آموزش رشته های مرتبط با سلامت برخوردار نیستند و مدارک آنها معتبر نیست در نتیجه کسانی که آنجا تحصیل می کنند نمی توانند در داخل کشور شغلی بیابند.

دو تصمیم مشهور درباره دانشجویان ایرانی که در خارج از کشور تحصیل می کردند

در سال های اخیر دو تصمیم مهم در حوزه دانشجویان ایرانی که در دانشگاه های خارجی در حوزه علوم پزشکی تحصیل می کرده اند گرفته شد. اول تصمیمی بود که در دی ماه 1397 اتخاذ شد و بعدها به «ممنوعیت انتقال بعد از 2019» مشهور شد.

بر اساس این مصوبه هفتادمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی وزارت بهداشت که در 7 شهریور 1397 به تصویب رسید آمده است:

«از ابتدای سال 2019 میلادی (10 دی ماه 1397) کلیه ضوابط و مقررات مربوط به امکان انتقال دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور در رشته‌های علوم پزشکی لغو و انتقال دانشجو در رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی و داروسازی در طول مدت تحصیل و قبل از فارغ التحصیلی به داخل کشور ممنوع است.

بدیهی است برای آن دسته از افرادی که تا قبل از شروع سال 2019 میلادی (10 دی ماه 1397) تحصیل خود را در یکی از دانشگاه‌های مورد تائید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آغاز کرده و واجد شرایط انتقال دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل هستند، براساس ضوابط و مقررات مذکور اقدام خواهد شد.

کلیه دانش آموختگان ایرانی خارج از کشور در رشته‌های علوم پزشکی درصورت فارغ التحصیلی از دانشگاه‌های مورد تائید وزارت متبوع، می‌توانند براساس مصوبات و ضوابط شورای عالی ارزشیابی مدارک تحصیلی خارج از کشور وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پس از ارزشیابی و تأیید مدارک تحصیلی در کشور مشغول کار شوند.»

دومین تصمیم هم بعد از تحولات اوکراین و روسیه در شورای عالی انقلاب فرهنگی اتخاذ شد که براساس آن ضوابط انتقال دانشجویان ایرانی گروه علوم پزشکی به دانشگاه‌های داخل به وزارت بهداشت ابلاغ شد. در بخشی از این مصوبه آمده است:

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است فهرست دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی مورد تأیید برای تحصیل در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی خارج از کشور را تهیه کند و در سامانه معاونت آموزشی قرار دهد. انتقال به داخل کشور صرفاً برای دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی امکان‌پذیر است.

انتقال دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور که پس از اول ژانویه 2019 وارد دانشگاه شده‌اند، با گذارندن 72 واحد درسی مرتبط و از طریق شرکت و قبولی در آزمون ارزیابی صلاحیت علمی صورت می‌پذیرد.

آزمون ارزیابی صلاحیت علمی توسط مرکز سنجش آموزش علوم پزشکی به صورت سالانه برگزار می‌شود. حد نصاب قبولی 60 درصد نمره کل آزمون خواهد بود و ظرفیت پذیرش توسط شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی تعیین می‌شود.

دانشجویان انتقالی مشمول این مصوبه ملزم به پرداخت شهریه تحصیلی بر اساس مصوبات هیئت امنای دانشگاه مقصد هستند.

این سیاستها به مدت پنج سال از تاریخ ابلاغ لازم‌الاجراست. تصمیم گیری در خصوص تداوم یا تغییر این سیاست‌ها بر عهده شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور خواهد بود.»

برای نخستین بار آزمون ارزیابی علمی دانشجویان شاغل به تحصیل در خارج از کشور متقاضی انتقال به دانشگاه‌های داخل ویژه ورودی‌های تا پیش از اول ژانویه 2019 (11 دی ماه 1397) روز 15 دی ماه 1401 تنها برای دانشجویانی که پرونده انتقالی تشکیل داده اند و از سال 2019 به بعد به خارج رفته اند، برگزار می‌شود.

شروط ارزشیابی مدارک دانشجویانی که در دانشگاه های غیر معتبر تحصیل کرده اند

دکتر کاظم قهرمان زاده رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت در گفتگو با خبرنگار مهر درباره تعیین تکلیف انتقال دانشجویان ایرانی با شرایط متفاوت تحصیلی با اشاره به تعیین تکلیف ارزشیابی دانشجویان گفت: تکلیف ارزشیابی وضعیت تحصیلی دانشجویان که در دانشگاه های غیر معتبر تحصیل کرده اند به زودی در وزارت بهداشت مشخص می شود اما هنوز پرونده های این گروه از دانشجویان در حال بررسی است.

وی گفت: این گروه از دانشجویان با علم به این موضوع که آن دانشگاهی که در آن تحصیل کرده اند معتبر نیست و همان زمان می توانستند دانشگاه معتبری انتخاب کنند اما به دلایل پذیرش آسان تر، شهریه های پایین تر و سایر دلایلی که خودشان به آنها واقف هستند، این دانشگاه ها که از نظر وزارت بهداشت مورد تایید نیستند را انتخاب کرده اند. این افراد یا باید تحصیل خود را در یک دانشگاه معتبر ادامه دهند، یا تحصیلات تکمیلی خود را در یک دانشگاه معتبر بگذرانند و تنها در این صورت است که می توانند مدارک خود را برای ارزیابی به وزارت بهداشت ارائه کنند.

رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت یادآور شد: شرط دیگر برای ارزشیابی مدارک دانشجویانی که در دانشگاه های غیر معتبر تحصیل کرده اند این است که در آن کشوری که تحصیل خود را به پایان رسانده اند مجوز کار داشته باشند.

یک دانشگاه خارجی به خاطر شهریه حدود هزار دانشجوی ایرانی را تنها در یک دوره ورودی پذیرفته است!

وی افزود: اما باید بدانیم که متاسفانه بخشی از دانشگاه های غیر تایید خارجی از نظر آموزشی اصلاً معتبر نیستند و می دانند که فارغ التحصیلان این دانشگاه ها در کشور ما نمی توانند خدمت کنند و آنها را در کلاس های غیر استاندارد قرار می دهند، پس در واقع مجوز کاری هم وجود ندارد که این دانشجویان بتوانند از آن برای ارزشیابی استفاده کنند.

این مقام مسئول یادآور شد: یکی از نمونه های عدم اعتبار این دانشگاه ها که گزارش شده این است که این دانشگاه فقط به خاطر اینکه دانشجویان ایرانی را به خاطر شهریه بپذیرد در یک سال تحصیلی حدود هزار نفر ایرانی را تنها در یک دوره ورودی پذیرفته است. این دست گزارش ها مشخص می کند که شرکت های اعزام دانشجو به خارج در این زمینه به خصوص رشته های علوم پزشکی فعال هستند.

از سال 1397 تا سال 1400 نزدیک به 4 هزار نفر دانشجوی انتقالی از خارج به داخل کشور داشتیم. این افراد قبل از 2019 تحصیل خود را شروع کرده بودند و عمدتاً در سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی تحصیل کردند. این چهار هزار نفر به دانشگاه های داخل کشور منتقل شده اند که بخشی از آنها در دانشگاه های علوم پزشکی در حال تحصیل هستند و بخشی دیگر نیز در حال جایابی هستند که بتوانند ادامه تحصیل دهند قهرمان زاده خاطرنشان کرد: ما برای ارزشیابی مدارک تحصیلی دانشجویانی که در دانشگاه های غیر معتبر تحصیل کرده اند باید اصل موضوع سلامت را مدنظر قرار بدهیم. ما در وزارت بهداشت حافظ سلامت مردم هستیم، بعضاً به ما گفته می شود این دانشجویان جوانان این کشور هستند و به دلیل مشکلات مجبور به انتقال هستند اما باید از سوی دیگر هم به این موضوع نگریست که این افراد در حوزه سلامت وارد می شوند و پس از فارغ التحصیلی درمان کودکان و خانواده های ایرانی را برعهده می گیرند.

وی افزود: وقتی فردی در جایی که استاندارد آموزشی ندارد و غیر معتبر تشخیص داده می شود، تحصیل می کند در صورت فارغ التحصیلی و تایید مدرک اش، سلامت جامعه را به خطر می اندازد وگرنه مشکلی با فرد یا دانشگاه خاصی وجود ندارد. برای ما در وزارت بهداشت مهم نیست که فرد در چه دانشگاهی تحصیل کرده بلکه مهم این است که کیفیت آموزش حفظ شده باشد. ما مکلف به رعایت کیفیت آموزشی در گروه علوم پزشکی هستیم. در مقابل مردم وظیفه داریم که کیفیت آموزش را حفظ کنیم و افرادی که از فیلتر ارزشیابی مدارک تحصیلی عبور می کنند باید تایید شده باشند زیرا این موضوع وظیفه قانونی، شرعی و عقلی ما است.

4 هزار دانشجوی علوم پزشکی در مدت سه سال به کشور برگشتند

رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت با اشاره به آمار انتقالی از خارج از کشور گفت: بر اساس آماری که در مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت وجود دارد از سال 1397 تا سال 1400 نزدیک به 4 هزار نفر دانشجوی انتقالی از خارج به داخل کشور داشتیم. این افراد قبل از 2019 تحصیل خود را شروع کرده بودند و عمدتاً در سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی تحصیل کرده اند. این چهار هزار نفر به دانشگاه های داخل کشور منتقل شده اند که بخشی از آنها در دانشگاه های علوم پزشکی در حال تحصیل هستند و بخشی دیگر نیز در حال جایابی هستند که بتوانند ادامه تحصیل دهند.

وی گفت: البته این افراد قبل از سال 1397 تحصیل خود را شروع کرده بودند و شامل ممنوعیت انتقالی پس از 2019 نبودند و در عین حال از غربالگری آزمون گذشته اند و پس از شرکت در آزمون توانستند حدنصاب لازم را کسب کنند و پس از قبولی حائز شرایط انتقال شدند و به دانشگاه های علوم پزشکی داخل کشور منتقل شده اند.

قهرمان زاده یادآور شد: پس از اینکه موضوع ممنوعیت انتقال بعد از 2019 مطرح شد و ما در مرکز خدمات آموزشی با موج زیادی از درخواست های نقل و انتقال مواجه شدیم، دکتر باقری فرد معاون آموزشی وزارت بهداشت به مرکز خدمات آموزشی ماموریت داد که برای این موضوع برنامه تهیه کند. در ابتدای این ماموریت به ما تاکید شد که قبلاً هر گونه موضوع نقل و انتقال دانشجویان علوم پزشکی، «تصمیم» بوده و برنامه ای در کار نبوده، در واقع در شوراها و کمیسیون ها بر اساس شرایط خاص تصمیمات خاص اخذ شده است. ولی باید برای این موضوع برنامه چند ساله داشته باشیم.

وی افزود: با وجود یک «برنامه» است که یک فرد می تواند با برنامه ریزی برای ادامه تحصیل خود در خارج از کشور تصمیم بگیرد، به عنوان نمونه کدام دانشگاه ها می تواند برود به کدام یک نمی تواند برود و اگر رفت در آینده با چه تبعاتی مواجه می شود. برای این منظور کارگروه های متعددی تشکیل و برنامه نقل و انتقال دانشجویان علوم پزشکی تدوین شد و در نهایت این برنامه در شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان مصوبه انتقال از خارج از کشور مصوب شد. بر اساس آن مشخص است که افراد بدانند چکارهایی می توانند انجام دهند و در چه صورت مدارک آنها ارزشیابی می شود و یا نمی شود.

از این پس تنها 2 درصد افراد انتقالی بر اساس نمره در دانشگاه های علوم پزشکی پذیرفته می شوند

رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت تاکید کرد: برای افرادی که بعد از 2019 هم تحصیل خود را شروع کرده اند، برنامه مشخص این است که این افراد باید در آزمون ارزیابی علمی شرکت کنند و در آن آزمون 60 درصد حدنصاب نمره را که بیاورند می توانند منتقل شوند. اما با توجه به محدودیت های بسیار دانشگاه های علوم پزشکی در پذیرش دانشجو از میان کسانی که در آزمون ارزیابی علمی شرکت می کنند و افرادی که حدنصاب را کسب می کنند تنها 2 درصد افراد بر اساس نمره در دانشگاه های علوم پزشکی پذیرفته می شوند.

وی گفت: در واقع تغییر مهم در خصوص پذیرش دانشجویان این است که پیش از این دانشجویان در آزمون شرکت می کردند و باید خودشان به صورت فردی به جایابی می پرداختند و بسیاری از دانشگاه ها ممکن بود این افراد را نپذیرند اما اکنون در زمان آزمون مشخص است که کدام دانشگاه کدام نمره را می پذیرد این افراد در واقع در آزمونی مشابه کنکور مورد ارزیابی قرار می گیرند و بر اساس نمره ای که کسب می کنند به دانشگاه ها می روند.

قهرمان زاده افزود: بر این اساس هم دانشجو به جایی که لیاقت آن را از منظر علمی دارد می رود و هم دانشگاه ها دیگر مجبور به انتخاب پاسخ خیر یا آری برای پذیرش دانشجو نیستند. ضمن اینکه در این برنامه جدید مشخص شده است که اگر تعداد متقاضیان انتقال زیاد بود و افراد بیشتری توانستند 60 درصد نمره را کسب کنند و در شمول 2 درصد قرار نگرفتند هم می توانند با شرایطی انتقال پیدا کنند. در واقع با سه حالت مواجه هستند.

مرکز خدمات آموزشی برای نقل و انتقال دانشجویان علوم پزشکی برنامه تدوین کرد. با یک «برنامه» است که فرد می تواند برای ادامه تحصیل خود در خارج از کشور تصمیم بگیرد، کدام دانشگاه می تواند برود به کدام یک نمی تواند برود و اگر رفت در آینده با چه تبعاتی مواجه می شود. این برنامه در شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان مصوبه انتقال از خارج از کشور مصوب شد سه راه امکان برای ادامه تحصیل افرادی که در شمول پذیرش دانشگاه ها قرار نگیرند

وی گفت: یکم اینکه این افراد می توانند به دانشگاه خارجی که در آن تحصیل می کردند بازگردند و ادامه تحصیل بدهند. دوم اینکه، متقاضی انتقال هستند می توانند در رشته های مقطع کارشناسی موجود در کشور که ظرفیت و محل آنها مشخص است و به عنوان نیازهای کشور از سوی شورای گسترش دانشگاه ها اعلام شده، بر اساس نمره ای که کسب کرده اند ادامه تحصیل دهند.

رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت افزود: سوم اینکه، متقاضی انتقال هستند اما نمی خواهند خارج برگردند و در رشته های کارشناسی هم پذیرفته نشده اند، برای این گروه این امکان وجود دارد که رشته حد واسط «علوم سلامت» (Health Sciences) دو سال تحصیل می کنند. البته برای این رشته هم ظرفیت تعیین می شود و تنها دانشگاه های مشخصی این رشته و این تعداد دانشجو را می پذیرند. جزئیات پذیرش در رشته علوم سلامت را شورای گسترش دانشگاه های علوم پزشکی تعیین می کند.

وی خاطرنشان کرد: این افراد پس از پذیرفته شدن در رشته علوم سلامت، دو سال درس می خوانند و بعد از دو سال می توانند در امتحان علوم پایه (پزشکی و دندانپزشکی و داروسازی) که در حال حاضر برای دانشجویان داخل کشور برگزار می شود بر اساس رشته قبلی خود، شرکت کنند و اگر توانستند قبول شوند و حدنصاب را کسب کنند می توانند در همان رشته ها یعنی پزشکی، دندانپزشکی یا داروسازی ادامه تحصیل دهند.

به گزارش مهر، آزمون ارزیابی علمی دانشجویان شاغل به تحصیل در خارج از کشور متقاضی انتقال به دانشگاه‌های داخل ویژه ورودی‌های تا پیش از اول ژانویه 2019 (11 دی ماه 1397) روز 15 دی ماه 1401 برگزار می‌شود. ثبت نام برای این آزمون از چهارشنبه 23 آذر آغاز شده و تا چهارشنبه 30 آذر 1401 از طریق سایت مرکز سنجش آموزش پزشکی ادامه دارد.

دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی خارج از کشور متقاضی انتقال به دانشگاه‌های داخل که پیش از اول ژانویه 2019 (11 دی ماه 1397) شروع به تحصیل کرده اند می‌توانند در این آزمون شرکت کرده و در صورتی که نمره حد نصاب (60 درصد نمره کل آزمون) را کسب کنند، به شورای انتقال معرفی خواهند شد.

نخستین دوره این آزمون در روز پنجشنبه 15 دی ماه 1401 برگزار خواهد شد. این آزمون تنها سه بار، در دی ماه سال‌های 1401 و 1402 و 1403 برگزار خواهد شد.