آزمون تازه برای آمریکا و هم پیمانانش

گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد - محمدامین مکرمی: در 10 سپتامبر، 19 فروند پهپاد از خاک بلاروس، متحد نزدیک مسکو، به سمت غرب پرتاب شد. تعدادی از آن‌ها وارد عمق خاک لهستان شدند و برخی سرنگون شده یا سقوط کردند.

این حمله هرچند تلفات انسانی نداشت، اما به‌زعم برخی کارشناسان دفاعی، این حادثه بیش از یک انحراف تصادفی مسیر بوده و نشانه‌ای از سنجش عمدی میزان انسجام و آمادگی ناتو تلقی می‌شود.

مسکو می گوید که اختلال الکترونیکی مسیر پهپادها را منحرف کرده است، اما اکونومیست این ادعا را غیرمحتمل می‌داند و تاکید می‌کند که حتی در صورت صحت، این سطح از بی‌مبالاتی، بازهم تحریک‌آمیز و خطرناک است.

به باور این نشریه، هدف اصلی کرملین ایجاد تردید در اراده سیاسی و نظامی آمریکا و متحدانش است.

از زمان حمله روسیه به اوکراین در 2022، ناتو دستاوردهایی نظیر پیوستن فنلاند و سوئد و افزایش هدف‌گذاری بودجه دفاعی به 3.5 درصد تولید ناخالص داخلی داشته است.

اما همزمان، موارد متعددی از خرابکاری، نقض هوایی و دریایی و حتی حمله به کابل‌های زیردریایی از سوی روسیه عملا بی‌پاسخ مانده است. به همین دلیل، پرواز پهپادهای روسی بر فراز آسمان لهستان نه یک اتفاق، بلکه تازه‌ترین آزمون کرملین از میزان جدیت ناتو تلقی می‌شود.

اکونومیست هشدار می‌دهد که تکرار سیاست «پرهیز از تشدید تنش» می‌تواند نتیجه‌ای معکوس داشته باشد. در شرایطی که شهروندان اروپایی شاهد نقض حریم مرزهای هوایی خود هستند، عدم واکنش قاطع به‌معنای پذیرش ناامنی دائمی و افزایش احتمال لغزش به سمت جنگی گسترده‌تر خواهد بود.

این نشریه می‌نویسد که واکنش اولیه اروپا همراه با خشم و نگرانی بوده، اما اظهارات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، نشان از بی‌تفاوتی دارد. او در شبکه‌های اجتماعی صرفا با لحنی کنایه‌آمیز پرسیده است: «باز هم نقض حریم هوایی لهستان توسط روسیه؟» اکونومیست این واکنش را «ضعیف» می‌نامد و تأکید می‌کند که آمریکا و ناتو باید فورا اعلام کنند در صورت ورود هرگونه پهپاد یا موشک به خاک کشورهای خط مقدم بلافاصله، سرنگون خواهد شد.

به باور تحلیلگران اکونومیست، اقداماتی همچون تقویت گشت‌های هوایی در بالتیک و لهستان، استقرار سامانه‌های دفاعی بیشتر، و حتی انهدام پهپادها و موشک‌های در حال پرواز از مبدأ اوکراین یا بلاروس، باید در دستور کار قرار گیرد.

علاوه بر این، انتقال اطلاعات، قطعات و در صورت لزوم سامانه‌های دوربرد به اوکراین برای هدف قرار دادن مراکز تولید پهپاد در داخل روسیه، می‌تواند بخشی از پاسخ موثر باشد.

اکونومیست بخش مهمی از مسؤولیت را متوجه ترامپ می‌داند. او بارها وعده داده که می‌تواند جنگ اوکراین را «در یک روز» پایان دهد، اما در عمل نه تحریم‌های جدی اعمال کرده و نه طرح صلحی ارائه داده است. در مقابل، ولادیمیر پوتین با افزایش حملات پهپادی تا 800 پرتاب در شب، عملا ابتکار عمل را در دست گرفته است.

یادداشت اکونومیست در پایان هشدار می‌دهد که تردید و ابهام در موضع واشنگتن بزرگ‌ترین هدیه به کرملین است. جو بایدن پیش‌تر تعهد کرده بود که «از هر وجب خاک ناتو» دفاع خواهد شد، اما مواضع مبهم ترامپ درخصوص متحدانی که به ادعای او «صورت حساب خود را پرداخت نمی‌کنند.»، نه‌تنها روسیه را جسورتر می‌سازد بلکه به دیگر بازیگران اقتدارگرا، از جمله نخست‌وزیر اسرائیل، نیز جرأت اقدامات یک‌جانبه می‌دهد.

بر اساس این تحلیل، مأموریت اصلی ترامپ ساده است: او باید بدون ابهام تأکید کند که آمریکا به تعهدات پیمان آتلانتیک شمالی پایبند است. هرگونه کوتاهی در این زمینه، نه‌تنها روسیه، بلکه سایر قدرت‌های اقتدارگرا را به اقدامات تهاجمی‌تر ترغیب خواهد کرد.