آغاز سال تحصیلی جدید دانشگاه‌ها از شهریور / تغییر زمان پذیرش دانشجو

مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با توجه به شیوع ویروس کرونا پیشنهاداتی برای ملاحظات سال تحصیلی 1399-1400 آموزش عالی کشور ارائه کرد.

بنا بر اعلام مقامات رسمی وزارت بهداشت، موج جدید اپیدمی کرونا در فصل پاییز و زمستان اوج می گیرد، همزیستی کووید 19 با ویروس شایع آنفولانزا در این فصول، شرایط کنترلی و مهار بیماری را به مراتب سخت تر خواهد کرد.

عمده ترین اقدام دستگاه های متولی آموزش عالی کشور در مواجهه با شیوع ویروس کرونا در نیمسال دوم سال تحصیلی 1398-1399 تعطیلی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و استفاده از آموزش های از راه دور بود.

در این گزارش آمادگی بیشتر دانشگاهها جهت حفظ سلامتی دانشگاهیان در سال تحصیلی 1400-1399 از یک سو و کمک به بهبود کیفیت آموزشی و برقراری عدالت آموزشی از سویی دیگر، ملزومات بازگشایی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی را مورد توجه قرار گرفته است.

ملاحظات بازگشایی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی در سال تحصیلی 1400-1399

بازگشایی دانشگاهها، باید تدریجی و با رعایت اولویت هایی مانند شرایط دانشجو (مقیم یا غیرمقیم، مقطع تحصیلی، رشته تحصیلی)، وضعیت اقلیمی و شرایط کرونایی منطقه و شرایط دانشگاه و تأکید ویژه بر کاهش تراکم کلاس و یحتمل خوابگاهی باشد. در این میان ملزوماتی در نظر گرفته شده، که ضروری است مورد توجه قرار گیرند.

الف) ملاحظات آموزشی و پژوهشی

شروع نیمسال اول سال تحصیلی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی از ابتدای شهریور باشد. این موضوع به خصوص جهت اتمام زودهنگام ترم تحصیلی قبل از تشدید سرما و احتمال اوجگیری ویروس کرونا، مؤثر خواهد بود.

به منظور کاهش جابجایی بین استانی و بین شهری دانشجویان، سازوکارها به گونه ای فراهم آورده شود تا کلیه محدودیت های میهمان شدن دانشجویان در تمام دانشگاه های دولتی و غیردولتی با هدف حضور دانشجو در دانشگاه محل سکونت یا اقامت رفع شود.

کاهش تراکم کلاسی با روش های:

الف) جهت رعایت فاصله اجتماعی، کلیه کلاس های تراکم بالای 20 نفر به دو گروه تقسیم شوند

ب) فشرده سازی کلاس های دانشجویان (با تأکید بر استفاده حداکثری از زمان) در روزهای متوالی بر حسب جمعیت غالب مقاطع تحصیلی، همچنین استفاده از ظرفیت روزهای تعطیل و پنجشنبه ها

پ) اختیاری کردن حضور دانشجو در کلاس های درس (به ویژه دروس تئوری) و تهیه ویدیوهایی از همه کلاس ها و بارگزاری آن در سامانه آموزش الکترونیک دانشگاه جهت دسترسی آن دسته از دانشجویانی که بنا به ملاحظاتی امکان حضور در کلاس ندارند.

ت) امکان حذف ترم بدون احتساب سنوات برای کلیه دانشجویان فراهم شود

ث) کف تعداد واحدهای درسی انتخابی برای کلیه مقاطع تحصیلی برداشته شود

ج) ساعت های کلاسی شناور باشد به گونه ای که جلسات درس به صورت ناهمزمان اتمام یابند. برای مثال تعدادی از کلاسها از 8 تا 10 برخی دیگر از 8:30 تا 10:30 و تعدادی نیز 9 تا 11 باشد. این مهم امکان برخورد و تجمع دانشجویان را در فضای خارج از کلاس کاهش خواهد داد.

پیش از شروع و برای آغاز هر چه بهتر سال تحصیلی جدید و تسلط بر امور پیشنهاد می شود:

الف) در فاصله زمانی تا شروع ترم تحصیلی جدید تمامی دانشگاه ها دوره های آموزش الکترونیکی جهت آشنایی اعضای هیئت علمی برای آشنایی با اصول طراحی و تدوین محتوای الکترونیکی، نحوه آموزش و درنهایت ارزیابی آموزش از راه دور برگزار کنند.

ب) اعضای هیئت علمی از تمامی دروس انتخابی دانشجویان برای نیمسال اول سال تحصیلی 1400 -1399 محتوای الکترونیکی تهیه کنند. برای این کار لازم است انتخاب واحد کلیه دانشجویان در بازه زمانی حداقل 2 ماه مانده به شروع نیمسال اول سال تحصیلی جدید باشد تا اعضای هیئت علمی فرصت تهیه محتوای الکترونیکی دروس انتخابی را داشته باشند.

پ) تمامی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی زیرساخت های فنی و سامانه های آموزش الکترونیکی را به گونه ای فراهم آورند تا امکان آموزش از راه دور با کیفیتی به مراتب بهتر همچنان فراهم باشد.

د) جهت دسترسی برابر همه دانشجویان به بسترهای آموزش از راه دور، برای آن دسته از دانشجویانی که به هر دلیلی توان خرید تجهیزات آموزش از راه دور و هزینه اینترنت را ندارند، پیشنهاد می شود صندوق رفاه دانشجویان تسهیلات خرید تجهیزات به آنها پرداخت کند. در این میان می توان از ظرفیت نهادهای کمک رسانی نیز بهره برد.

با توجه به اعلام زمان برگزاری آزمون های سال 1399 از جمله دکتری (26 تیرماه)، کارشناسی ارشد (2 و 3 مردادماه)، سراسری (30 و 31 مردادماه) و آزمون فنی و حرفه ای و کارشناسی ناپیوسته (14 شهریور) و با توجه به زمان مورد نیاز از تاریخ برگزاری آزمون ها تا اعلام نهایی قبول شدگان، پیشنهاد می شود پذیرش دانشجویان جدیدالورود از نیمسال دوم سال تحصیلی 1399-1400 باشد. این موضوع ضمن کاهش تراکم دانشجویان در دانشگاهها، سردرگمی های رایج در ثبت نام اولیه دانشجویان به خصوص در شرایط پیشرو را برطرف خواهد کرد.

جهت حفظ سلامتی داوطلبان و کاهش احتمال انتقال ویروس:

الف) مکان برگزاری آزمون دستیاری پزشکی از مناطق به دانشگاه های علوم پزشکی هر استان تغییر یابد

ب) سطح فضاها و مکان های برگزاری نسبت به سنوات قبل افزایش یابد

پ) تجهیزات و امکانات برگزاری آزمون با رعایت مراقبت های بهداشتی و ایمنی قبل، حین و پس از برگزاری آزمون تأمین شود.

شرایط به گونه ای تسیهل و تقویت شود که امکان دفاع از رساله و پایان نامه به صورت غیرحضوری همچنان فراهم باشد. امکان دسترسی رایگان و مطالعه آنلاین و آفلاین دانشجویان به فایل کتب، رساله، پایانامه و مقالات فراهم شود. نشستها و گردهمایی های علمی و دانشجویی حداقل به مدت یکسال تحصیلی متوقف شود.

ملاحظات خدماتی، رفاهی و بهداشتی جهت کاهش احتمال انتقال ویروس:

الف) ایده دانشجو خانواده تقویت شود، بدین معنا که دانشجویان هر اتاق به عنوان یک خانواده فرض شوند، با اینکار احتمال رعایت نکات بهداشتی ازسوی اعضای اتاق قوت خواهد گرفت.

ب) بسته به ظرفیت و فضای اتاق های خوابگاه، تعداد اعضای ساکن هر اتاق حداکثر 3 نفر باشد. لازم است روزانه در ساعت مشخصی کلیه اتاقها گندزدایی شوند (در صورت تسهیل میهمان شدن دانشجو با رفع محدودیت های مربوط به جابجایی دانشجویان دانشگاه های دولتی به غیردولتی و برعکس و اختیاری شدن حضور در کلاسهای آموزشی، متقاضیان سکونت در خوابگاه ها کاهش چشمگیری می یابند)

پ) غذای هر دانشجو در ظروف یکبار مصرف تحویل داده شود؛ جهت کاهش تراکم دانشجویان در زمان تحویل غذا پیشنهاد میشود: 1) برای توزیع وعده نهار طول زمان فعالیت بخش تغذیه دانشگاه افزایش یابد. 2) وعده شام درب اتاق دانشجو و وعده صبحانه نیز به صورت هفتگی تحویل داده شود. 3) شیرهای آب، آبخوری ها و جامایع به صورت اتوماتیک تعبیه شوند. 4) دستگاه های تب سنج و ضدعفونی کننده در محل ورود و خروج دانشگاه ها و خوابگاه ها نصب شود.

کلیه دانشگاهها پیش از شروع سال تحصیلی، ظرفیت خوابگاهها و شرایط واگذاری را با در نظر گرفتن ملاحظات بهداشتی و به منظور حفظ سلامتی دانشجویان اعلام کنند. لازم است دانشجویان در زمان انتخاب رشته و دانشگاه، از شرایط و امکانات خوابگاهی دانشگاه مورد نظر ازجمله ظرفیت اتاقها، امکانات بهداشتی و... کاملا آگاه باشند.

پیش از آغاز سال تحصیلی سامانه ای تدوین و طراحی شود تا کلیه دانشجویان، کارکنان و اعضای هیئت علمی به مدت 14 روز متوالی تا شروع رسمی فعالیت حضوری دانشگاهها، وضعیت سلامتی خود را در آن ثبت کنند و در پایان گواهی لازم را دریافت کنند.

با آغاز سال تحصیلی استفاده از ماسک و دستکش برای همه اجباری شود. در تمامی دانشگاهها، امکان تولید و عرضه آسان و ارزان این اقلام بهداشتی فراهم شود.

به منظور تصمیمگیری سریع و با هدف حفظ سلامتی دانشگاهیان، لازم است کمیته ای تحت عنوان «کمیته مقابله با کرونا» در هر دانشگاه متشکل از معاونان آموزشی، پژوهشی، دانشجویی، نماینده شورای صنفی دانشجویان، رؤسای دانشکده ها و نیز نماینده مرکز بهداشت آن دانشگاه، ایجاد شود. کلیه تصمیمات آموزشی و پژوهشی، امور خوابگاهها، خدماتی و رفاهی، بهداشتی و... در این کمیته تعیین تکلیف خواهد شد.

برای اطلاع رسانی شفاف و دقیق تصمیمات، صفحه اختصاصی کرونا در سایت اصلی دانشگاه تعبیه شود. لازم است بخشی از مهمترین اطلاعات از طریق ایمیل یا پیامک اطلاع رسانی شود.

با توجه به اینکه دانشجویان ترم آخرتحصیلی برای ورود به مقاطع بالاتر، خدمت نظام وظیفه، شغل و یا انتقال برنامه ریزی هایی انجام داده اند. پیشنهاد می شود این دسته از دانشجویان دارای درس کارآموزی، دانشجویان سنواتی و دانشجویانی که در مرحله دفاع از رساله و پایاننامه قرار دارند در اولویت اقدامات باشند.

ج) ملاحظات قانونی و سیاستی

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تعرفه های رایگان اینترنت به صورت بسته های روزانه از 8 صبح تا 16 عصر (جهت تسهیل دسترسی به محتوای آموزش الکترونیکی و از راه دور) در اختیار دانشجویان قرار دهد.

تدوین و ابلاغ پروتکل های بهداشتی ویژه دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی توسط وزارت بهداشت.

پشتیبانی دولت از مؤسسات آموزش عالی غیردولتی که آموزش برخط ارائه می دهند و اعتباردهی به گواهینامه های این مؤسسات جهت ارائه به دانشگاه های دولتی، این مهم می تواند در کاهش جابجایی دانشجویان نیز مؤثر واقع شود.

نظارت مجلس شورای اسلامی بر اجرای بند «د» ماده (64) قانون برنامه ششم توسعه در راستای توسعه زیرساخت های آموزش الکترونیکی دانشگاه پیام نور، به گونه ای که این دانشگاه علاوه بر پوشش ارائه آموزشهای الکترونیکی به دانشجویان خود بتواند محلی برای استفاده سایر دانشگاههای کم برخوردار باشد.

حمایت مالی جهاد دانشگاهی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از طرح های نوآورانه پژوهشی در زمینه های مرتبط با کنترل ویروس کرونا از محل ردیف های 6 و 7 بند «ه» تبصره «4» قانون بودجه سال 1399 با موضوع تسهیلات ارزی طرح های نوآورانه جهاد دانشگاهی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری.

با توجه به بازگشت عده زیادی از دانشجویان ایرانی مشغول به تحصیل در خارج و احتمال تداوم منع حضور آنها در دانشگاه های مقصد، شورای گسترش و برنامه ریزی آموزش عالی درخصوص ادامه تحصیل این دسته از دانشجویان در دانشگاه های کشور به شرط دارا بودن شرایط و نیز فراهم سازی امکانات آموزش از راه دور برای آنها تصمیم گیری کند.

پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در رتبه بندی دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی کشور در سال 1399 بخشی از امتیازات آموزشی، پژوهشی و فناورانه را به فعالیت های انجام شده در حوزه مقابله با بحران کرونا اختصاص دهد.