آمارها هشدار می‌دهند؛ کمتر از یک سوم موتورسوارهای ایرانی از کلاه ایمنی استفاده می‌کنند

به گزارش مشرق، تصادفات جاده‌ای یکی از سه مشکل اساسی و شایع کشور ما است که با مرگ‌ومیر بالا و ناتوانی‌های شدید، به‌ویژه در سنین جوانی، همراه است. یکی از علل رو به رشد این تصادفات، موتورسواران هستند که سهم قابل‌توجهی در آمار مرگ‌ومیر دارند. استفاده از کلاه ایمنی، مؤثرترین اقدام در کاهش آسیب‌های ناشی از این حوادث است. با وجود این، شواهد نشان می‌دهد میزان استفاده از کلاه ایمنی در چهار دهه گذشته روندی کاهشی داشته است.

در پژوهشی فراملی که با تحلیل داده‌های بیش از پنج میلیون موتورسوار از سراسر جهان انجام شده، روند استفاده از کلاه ایمنی طی چهار دهه گذشته نه تنها بهبود نیافته، بلکه کاهش نگران‌کننده‌ای را نشان می‌دهد. دکتر «وفا رحیمی موقر» استاد جراحی مغز و اعصاب و فوق تخصص نروتورما مرکز تحقیقات جراحی و پژوهش های جراحی دانشگاه علوم پزشکی تهران در پژوهشی به بررسی روند جهانی استفاده از کلاه ایمنی در میان موتورسواران پرداخته است. این مقاله که در مجله بین المللی Injury Control and Safety Promotion منتشر شده، بر پایه تحلیل بیش از 5 میلیون مورد از سراسر جهان استوار است و یافته‌هایی نگران‌کننده درباره کاهش استفاده از کلاه ایمنی و وضعیت نامطلوب ایران ارائه می‌دهد.

براساس این پژوهش میانگین استفاده از کلاه ایمنی در میان موتورسواران حدود 29 درصد است این یعنی کمتر از یک سوم موتورسواران ایرانی از کلاه ایمنی استفاده می‌کنند و در این میان کسانی که دچار تصادف شده‌اند 20 درصد و کمتر از یک پنجم است.

روش‌شناسی پژوهش:

در این مطالعه، 249 مقاله مرتبط بررسی شده که در مجموع 299 رکورد از نقاط مختلف دنیا را شامل می‌شوند. این داده‌ها مربوط به 5006476 موتورسوار از سال 1982 تا 2022 است.

یافته‌های کلان جهانی

تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که میانگین جهانی استفاده از کلاه ایمنی در میان موتورسواران طی چهار دهه گذشته 49% بوده است. این رقم نه‌تنها بهبود نیافته، بلکه روندی کاهشی را نشان می‌دهد. در آنالیز زیرگروه‌ها مشخص شد:

- موتورسواران نسبت به ترک‌نشین‌ها نرخ استفاده بالاتری دارند: 63% در برابر 28%

- در میان قربانیان تصادف، نرخ استفاده کاهش می‌یابد: موتورسواران 48%، ترک‌نشین‌ها 27%

- در کشورهایی با قانون اجباری، نرخ استفاده 52% است؛ در کشورهایی بدون قانون، 37%

- کشورهایی با درآمد بالا نرخ استفاده بیشتری دارند؛ کشورهای کم‌درآمد نرخ پایین‌تری

- کمترین نرخ استفاده در قاره آفریقا گزارش شده است

وضعیت ایران

در ایران، نرخ استفاده از کلاه ایمنی به‌طور میانگین تنها 29% است، یعنی کمتر از یک‌سوم موتورسواران. این رقم در میان قربانیان تصادف حتی پایین‌تر است: فقط 20%. در مقابل، در مشاهدات عمومی بدون تصادف، نرخ استفاده 38% بوده است. این ارقام نشان می‌دهند که نه‌تنها قانون‌گذاری ناکافی بوده، بلکه فرهنگ ایمنی نیز در میان موتورسواران و ترک‌نشین‌ها نهادینه نشده است.

تحلیل و پیامدها

یافته‌های این پژوهش چند نکته کلیدی را برجسته می‌کنند:

1. قانون‌گذاری ناکافی: نبود قانون اجباری برای استفاده از کلاه ایمنی، به‌ویژه برای ترک‌نشین‌ها، یکی از عوامل اصلی کاهش نرخ استفاده است.

2. آگاهی عمومی پایین: نبود کمپین‌های مؤثر آموزشی و هشداردهنده، موجب بی‌توجهی به خطرات تصادف شده است.

3. تفاوت درآمدی و منطقه‌ای: کشورهایی با درآمد بالا و زیرساخت‌های ایمنی بهتر، نرخ استفاده بالاتری دارند.

4. نیاز به مداخله فوری: ایران نیازمند سیاست‌گذاری جدی، اجرای قانون اجباری، و آموزش عمومی گسترده است.

نتیجه‌گیری

پژوهش دکتر وفا رحیمی‌موقر نشان می‌دهد که ایران در زمینه ایمنی موتورسواران در وضعیت بحرانی قرار دارد. با توجه به نرخ پایین استفاده از کلاه ایمنی، به‌ویژه در میان قربانیان تصادف، مداخله فوری در سطح قانون‌گذاری، فرهنگ‌سازی، و آموزش عمومی ضروری است. این پژوهش می‌تواند مبنایی برای تدوین سیاست‌های ملی ایمنی جاده‌ای و کاهش مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات موتورسیکلت باشد.

منبع:

عنوان مقاله: The prevalence of helmet use in motorcyclists around the world: a systematic review and meta-analysis of 5,006,476 participants

نویسندگان: International Journal of Injury Control and Safety Promotion

سال مطالعه: 2024