آنالیز ایران نسخه‌ی کی‌روش؛ بدون توپ، اما با دستانی پر / آمار حیرت‌انگیز یک بازیکن که اصلا انتظار نداشتیم
یک پیروزی روحیه‌بخش در مهم‌ترین دوستانه پیش از جام جهانی؛ این رویایی‌ترین شروع ممکن برای کی‌روش در بازگشتش به جایی بود که از آن تحت عنوان «خانه» یاد می‌کند.
به گزارش ورزش سه، چهار سال بعد از جدایی تلخ کارلوس کی‌روش از تیم ملی فوتبال ایران با شکست مقابل ژاپن، مرد پرتغالی بار دیگر روی نیمکت تیم کشورمان در یک بازی دوستانه مقابل اروگوئه قرار گرفت. مصافی که احتمالاً و با توجه به حضور تمام نفرات اروگوئه (به جز گودین و کاوانی مصدوم) مهم‌ترین دیدار تدارکاتی ملی‌پوشان کشورمان قبل از جام جهانی بود. ایران در نهایت با تک گل دیدنی مهدی طارمی به بردی روحیه‌بخش دست یافت تا امید‌ها به عملکرد تیم ملی ایران در رقابت‌های جام جهانی افزایش یابد. آرایش پایه و سبک بازی با وجود این که 4 سال از آخرین بازی تیم ملی با هدایت کارلوس کی‌روش می‌گذشت، اما 9 نفر از بازیکنانی که مقابل اروگوئه بازی کردند، سابقه‌ی بازی در دیدار 4 سال قبل ایران - ژاپن را هم داشتند. آرایش پایه‌ی ایران هم در این مسابقه مثل اغلب بازی‌های قبلی‌ش زیر نظر کی‌روش، 3-3-4 بود که در طول بازی به 1-4-1-4 و 1-5-4 شیفت می‌شد.
بالا: ترکیب ایران مقابل اروگوئه پایین: ترکیب ایران مقابل ژاپن در آخرین بازی خود با کارلوس کی‌روش در دوره‌ی قبلی حضور این سرمربیدر بحث مالکیت توپ هم ایران با در اختیار داشتن 41% بازی، رفتار همیشگی خود در تقابل با تیم‌های بزرگ زیر نظر کی‌روش را پیاده کرد. تمام سه عنصر بالا شاید ما را به این نتیجه برساند چرا تیم ایران در دیدار مقابل اروگوئه، تا این حد هماهنگ و منسجم عمل کرد. به واقع، با وجود دوری 4 ساله‌ی کی‌روش از تیم ملی، بخش مهمی از نفرات ایران سابقه‌ی کار چند ساله با او را دارند و همین مسئله باعث پیاده شدن راحت‌تر افکار او درون زمین می‌شود. نکات دفاعی آرایش ایران در هنگام دفاع بسته به شرایط بازی بین 1-4-1-4 «Mid-block» و 1-5-4 «Low-block» شیفت می‌شد. فشردگی طولی عالی تیم ایران امکان خلق موقعیت را از کانال‌های عمقی از تیم اروگوئه می‌گرفت.
فشردگی طولی عالی ایران با آرایش 1-5-4. به محض رسیدن توپ به یک بازیکن اروگوئه در کانال‌های مرکزی، دو بازیکن ما، قدوس و عزت‌اللهی، آماده‌ی وارد کردن فشار هستند. در ادامه‌ی این صحنه، قدوس کاملاً از خط هافبک جدا می‌شود و توپ را از دلاکروز می‌گیرد. یک دفاع بی‌نقص از تیم ایران!در کانال‌های کناری هم عملکرد فوق‌العاده‌ی مدافعان کناری ما، محرمی، جلالی و حاجی‌صفی، به ویژه محرمی که بارها نونیز را در نبرد 1 به 1 ناکام گذاشت، باعث شد حریف اجازه‌ی ارسال چندانی نداشته باشد.
صادق محرمی که در این دیدار 4 قطع توپ و 5 تکل موفق داشت، در این صحنه هم داروین نونیز، ستاره‌ی تیم لیورپول را لب خط کنترل می‌کند؛ ضمن این که حمایت عالی عزت‌اللهی را هم در فضای پشت سر خود دارد. صادق در نهایت توپ را در این صحنه از نونیز پس می‌گیرد.هم‌چنین در فاز انتقال از حمله به دفاع هم حسین کنعانی‌زادگان و شجاع خلیل‌زاده در چندین صحنه به شکلی عالی جای خالی محرمی که در فاز حمله شرکت کرده بود را پوشش دادند تا برخلاف برخی بازی‌های ایران زیر نظر اسکوچیچ (مثل بازی رفت با کره در تهران و گل سون از فضای پشت محرمی) ایران در این ناحیه از زمین هم آسیب‌پذیر نباشد.
ایران در فاز انتقال از حمله به دفاع است، پاس به فضای پشت محرمی برای نونیز ارسال می‌شود، اما کنعانی با آگاهی محیطی بالا آن فضا را پوشش داده و به وینگر چپ اروگوئه اجازه تک به تک شدن با بیرانوند را نمی‌دهد.شاید تنها ضعف دفاعی ایران در این دیدار، فرصت‌های شوت‌زنی زیادی بود که از منطقه‌ی 14 در اختیار بازیکنان اروگوئه، به ویژه سوارز قرار داد. دلیل اصلی این اتفاق هم به نظر به دیر بالا آمدن یا بالا نیامدن دو مدافع میانی ایران، در زمان‌هایی که پوشش کافی را پشت سر خود داشتند برمی‌گشت.
دیر بالا آمدن شجاع باعث می‌شود تا سوارز بین خطوط ایران صاحب توپ شود، یک کار ترکیبی را با والورده شکل دهد و با یک ضربه‌ی چیپ دروازه‌ی ایران را با تهدیدی جدی مواجه سازد. تیم ایران در این دیدار 15 شوت را دریافت کرد.شجاعت در ساخت بازی ایران اگرچه تنها 41% از مالکیت توپ را در اختیار داشت، اما توانست چندین مرتبه ساخت بازی از عقب زمین را به لطف داشتن دو دروازه‌بان با بازی با پای مناسب، بیرانوند و عابدزاده، دو مدافع میانی بازی‌ساز، کنعانی و شجاع و هافبک‌های پرس‌گریزی مثل قدوس و عزت‌اللهی، به سرانجام برساند. حتی تک گل زیبای ایران در این مسابقه هم روی شکستن پرسینگ اروگوئه حاصل شد.
در این صحنه می‌بینید در حال که عزت‌اللهی کاملاً زیر پرس حریف است، کنعانی جزو گزینه‌های در دسترس بیرانوند نیست و خلیل‌زاده هم احتمال دارد زیر پرس والورده قرار گیرد، باز هم بیرو یک پاس روبه‌جلوی ریسکی به حاجی‌صفی را به یک پاس بلند ترجیح می‌دهد. در ادامه‌ی صحنه‌ی قبلی، ایران با ارسال 4 پاس تک‌ضرب، که پاس آخر یک پاس تعویض منطقه توسط عزت‌اللهی است، بازی را به جناح مخالف برای جلالی برده و به طور کامل از زیر پرسینگ اروگوئه خارج می‌شود. این صحنه‌ی آغاز حمله‌ی منجر به گل ایران است؛ عابدزاده ابتدا یک پاس کوتاه را برای حاجی‌صفی ارسال می‌کند، احسان توپ را برای امیر برمی‌گرداند، در حالی که احتمال دارد نونیز، پاس عابدزاده به کنعانی را قطع کند، امیر آن‌قدر به دقت پاس خود اطمینان دارد که توپ را به کنعانی می‌سپارد. کنعانی توپ را به محرمی می‌سپارد، حرکت نوراللهی به جناح باعث می‌شود تا کانال مرکزی برای داخل زدن محرمی آزاد شود، هم‌زمان قدوس هم از جناح چپ به مرکز متمایل شده تا تبدیل به گزینه‌ی پاس محرمی شود. صادق از حربه‌ی اصلی خود، دریبل‌زنی به داخل، استفاده کرده و پاسش را برای سامان ارسال می‌کند. پاسی که البته در بین راه تغییر جهت می‌دهد، اما با حرکت بدن استثنایی طارمی، سرانجام به مقصد مورد نظر می‌رسد. بازی ترکیبی مهدی با کریم، در نهایت توپ را به جناح چپ برای قدوس می‌رساند. طارمی و انصاریفر یک بار دیگر تغییر جا می‌دهند؛ کریم به نیم‌فضای چپ می‌زند و طارمی به مرکز منتقل می‌شود. پاس قدوس به نیم‌فضا برای کریم می‌آید، کاپیتان بدون ضرب اضافه، یک پاس بی‌نظیر را برای طارمی فراهم می‌کند و مهدی با یک ضربه‌ی کلاس جهانی دروازه‌ی یک تیم با کلاس جهانی را باز می‌کند.این شاید تفاوت اصلی تیم این دوره‌ی کی‌روش با دوره‌های قبلی باشد؛ تیمی که به لطف داشتن مهره‌های باکیفیت‌تر نسبت به دو جام جهانی قبلی و ارائه‌ی فوتبال مالکیت‌محور در دوران اسکوچیچ، حالا توانایی ساخت بازی از عقب تحت فشار حریفان گردن‌کلفتی مثل اروگوئه را هم دارد. انتقال از دفاع به حمله؛ وقتی قدوس تفاوت‌ها را رقم می‌زند پرورش یافتن در فوتبال اروپا در کنار بازی در معتبرترین لیگ دنیا، از شما بازیکنی می‌سازد که با کم‌ترین لمس توپ، بهترین تصمیم‌ها را می‌گیرید. این شاید بزرگ‌ترین نقطه‌ی اشتراک سامان قدوس و اشکان دژاگه باشد. هوش فضا‌شناسی بالای سامان در کنار توانایی او در ارسال پاس‌های در عمق بدون ضرب اضافه به توپ، باعث شد کیفیت انتقال های ایران در دفاع به حمله افزایش چشم‌گیری داشته باشد.
عزت‌اللهی در مرکز زمین توپ را قطع می‌کند. 7 ثانیه‌ی بعد و در فاز انتقال از دفاع به حمله، یک و دوی دیدنی بین ترابی و قدوس شکل می‌گیرد که منجر به فرار ترابی از نیم‌فضای چپ و تک به تک شدن او با سرجیو روشه می‌شود. ایران یک بار دیگر در فاز انتقال از دفاع به حمله است؛ قدوس با چشمانی باز، فرار طارمی از روی شانه‌ی مدافع راست اروگوئه را می‌بیند و با یک پاس در عمق، مهدی را تقریباً در موقعیت تک به تک قرار می‌دهد.نباید فراموش کرد فاز انتقال احتمالاً مهم‌ترین اسلحه‌ی ایران برای گل‌زنی به رقبا در جام جهانی‌ست؛ زیرا ایران در این فاز می‌تواند از سرعت و هماهنگی طارمی و سردار در کنار بازی تک‌ضرب و قدرت ارسال پاس قدوس و جهان‌بخش استفاده کند و از دفاع شکل‌نگرفته‌ی حریفان بیش‌ترین بهره را ببرد.
طارمی یا ترابی؟ وینگر چپ تیم کی‌روش کیست؟ در نیمه‌ی اول بازی با اروگوئه، مهدی ترابی که اولین گل ملی خود را هم زیر نظر کارلوس کی‌روش به ثمر رسانده بود و در دوران اسکوچیچ هیچ جایی در ترکیب تیم ملی نداشت، کار را در پست وینگر چپ آغاز کرد. ترابی در 67 دقیقه حضور خود، آمار حیرت‌انگیز 13 کنش دفاعی را ثبت کرد تا بالاترین کنش دفاعی ثبت‌شده در بین بازیکنان هر دو تیم را داشته باشد، بالاتر از زوج خط دفاعی ایران!
مشارکت عالی مهدی ترابی در فاز دفاع و کمک او به ابوالفضل جلالی در پوشش فضای پشت این مدافع چپ.اما در نیمه‌ی دوم و با حضور طارمی در پست وینگر چپ، انتقال‌های ایران از دفاع به حمله با توجه به فرارهای او از روی شانه ی مدافعان از سمت چپ و هم‌چنین جابه‌جایی های مداومش با انصاریفر در نوک خط حمله، بسیار خطرناک‌تر شد. با این حال مهدی در یکی دو صحنه، در حمایت از مدافع کناری خود، حاجی‌صفی، ضعیف عمل کرد و همین منجر به خلق موقعیت برای اروگوئه شد.(تصویر 15) کم‌تر شدن مشارکت طارمی در کار‌های دفاعی که با توجه به بالا رفتن سنش امری طبیعی‌ست، یکی از دلایل اختلاف فنی او و اسکوچیچ هم بوده است. حال باید دید برنامه‌ی کی‌روش در سه دیدار سخت ایران در جام جهانی، که احتمالاً در هر سه‌ی دیدار‌ها هم تیم ما بالای 50% بازی را به حریف واگذار می‌کند و در موقعیت دفاع کردن است، چیست. در فاصله‌ی کم تر از دو ماه تا آغاز جام جهانی، دیدار دوستانه با اروگوئه بعد از مدت‌ها بذر امیدواری را پیرامون تیم ملی فوتبال ایران در دل فوتبال‌دوستان ایرانی کاشت. تیمی که بعد از مدت‌ها، بسیار متحد به‌نظر می‌رسید، به سان دوره‌ی 8 ساله‌ی قبلی، چندان توپ را دوست نداشت و در زمان‌های اندکی هم که مالکش بود، به سرعت قصد در واگذاری‌ش داشت، منتهی واگذاری‌ش به تور دروازه‌ی رقیب! از تور دروازه‌ی اروگوئه تا شاید تور انگلیس، ولز و آمریکا. علی کمانگری منبع داده‌های آماری: مجموعه‌ی «یازده»
