آکسفام: نابرابری جهانی، افسارگسیخته است

مجتبی پارسا در شهروند نوشت: اگر قرار باشد همه مردم جهان را بر اساس ثروت، درون یک هرم قرار دهیم، هرچه به طرف راس آن هرم حرکت می‌کنیم، تعداد افراد کمتر و ثروت آنها، بیشتر می‌شود. حالا تصور کنید که 22 نفر بالایی این هرم، ثروتی برابر با ثروت 326 میلیون نفر داشته باشند. تقریبا چنین چیزی در قرن 21، محال به نظر می‌آید؛ اما محال نیست. این دقیقا واقعیت دنیای امروز ماست. اجازه دهید طور دیگری به این هرم نگاه بیندازیم. یک‌درصد افراد بالای این هرم را درنظر بگیرید. ثروت آنها، بیش از دو برابر 7 میلیارد انسان روی زمین است. حالا این واقعیت را هم به موارد بالا اضافه کنید: در شرایطی که تعداد میلیاردر‌های جهان هر روز بیشتر می‌شود، 735 میلیون نفر در شرایط فقر مطلق زندگی می‌کنند و متاسفانه، آنطور که آکسفام گزارش داده، از هر دلار مالیات، تنها 4 سنت، متعلق به مالیات پرداخت شده از سوی میلیاردر‌ها است. به عبارت دیگر، میلیاردر‌ها فقط 4 درصد مالیات‌ها را پرداخت می‌کنند. این در حالی است که هر روز، حدود 10 هزار نفر به خاطر عدم دسترسی به خدمات درمان عمومی جان خود را از دست می‌دهند. در این میان، نابرابری جنسیتی در پرداخت دستمزد‌ها نیز اوضاع را بدتر کرده است. نزدیک به 11 هزار میلیارد دلار، مجموع دستمزد یک سال زنانی است که به آن‌ها پرداخت نمی‌شود. برای درک این حجم از پول، کافی است تا آن را به تعداد 735 میلیون نفر که در شرایط فقر مطلق زندگی می‌کنند، تقسیم کنید. نتیجه جالب است: 15 هزار دلار در سال. یعنی با این پول می‌توان، هر ماه به هر یک از این 735 میلیون فقیر مطلق، 1200 دلار پرداخت کرد. آکسفام، موسسه خیریه بین‌المللی که برای ریشه‌کن کردن فقر و گرسنگی و بی‌عدالتی تلاش می‌کند، امسال نیز مانند هر سال، گزارش مفصلی در این‌باره منتشر کرده است. بر اساس گزارش جدید آکسفام، «نابرابری جهانی» از کنترل خارج شده است و این بدان دلیل است که سیستم‌های اقتصادی مغرضانه بسیاری از زنان را از چرخه اقتصادی خارج می‌کند، در حالی که به میلیاردر‌ها این امکان را می‌دهد تا ثروت بیشتری را بیندوزند، اما این فرصت برای سایر مردم جامعه بسیار اندک است. به گزارش سی‌ان‌ان، موسسه آکسفام از دولت‌های جهان خواسته تا سیاست‌هایی را اعمال کنند که باری را از دوش زنانی که از کودکان و سالمندان نگهداری می‌کنند و برای آن یا دستمزد نمی‌گیرند، یا دستمزد اندکی می‌گیرند، بردارد. آکسفام همچنین پیشنهاد داده تا مالیاتی که ثروتمندان پرداخت می‌کنند، بیشتر شود و از این مالیات هزینه بیشتری برای کودکان و خدمات درمانی صرف شود. گزارش سالانه آکسفام پس از مجمع جهانی اقتصاد در داووس، در سوییس منتشر می‌شود؛ مجمعی است که هر ساله بسیاری از ثروتمندان جهان و تأثیرگذارترین افراد را گرد هم می‌آورد. برخی از نکات مهم و قابل تأملی که در گزارش آکسفام آمده، عبارت است از: 2هزار و 153 میلیاردر جهان، ثروتی بیش از ثروت 4‌میلیارد و 600‌میلیون انسان روی کره زمین دارند. 22 مرد که پولدارترین افراد جهان هستند، ثروتی بیش از ثروت همه زنان در آفریقا دارند. براساس اعلام سازمان ملل، تعداد زنان آفریقایی بالای 20 سال، 326‌میلیون نفر است. یک درصد ثروتمندان جهان ثروتی بیش از دو برابر ثروت 6‌میلیارد و 900‌میلیون نفر دارند. ارزش کار‌هایی که زنان بزرگ‌تر از 15 سال برای سرپرستی کودکان و سالمندان انجام می‌دهند، اما به ازای آن دستمزدی دریافت نمی‌کنند، سالانه بیش از 10,8‌هزار‌میلیارد دلار است. (یعنی دستمزدی که حق این زنان است، اما این دستمزد، به آن‌ها پرداخت نمی‌شود.) تعداد میلیاردر‌های دنیا در یک دهه گذشته دو برابر شده است. در گزارش 63 صفحه‌ای آکسفام آمده است که رهبران جهان برای پاسخگویی و رفع شکاف میان فقرا و ثروتمندان به اندازه کافی فعالیت نمی‌کنند. این گزارش بر روی سیاست‌هایی تمرکز دارد که در سال گذشته میلادی، به مردان اجازه داده تا در رده‌های بالای تجارت و دولت مسلط شوند. در گزارش آکسفام ادعا شده که نابرابری اقتصادی براساس نابرابری جنسیتی استوار شده است. در این گزارش آمده است: «زنان از بازار اقتصادی حمایت می‌کنند، آن هم با دستمزد‌های بسیار پایین یا رایگان و آن‌ها با پیشبرد خدمات درمانی (مثل مراقبت از کودکان و سالمندان) به کشور خدمت می‌کنند؛ در حالی که این خدمات باید از سوی دولت‌ها و بخش عمومی ارایه شود. این کار‌های بدون دستمزد، در حال شکل‌دادن یک سیستم اقتصادی جنسیتی است که پول را از بسیاری افراد می‌گیرد و به جیب تعداد اندکی می‌ریزد.» آکسفام هشدار داده که افزایش جمعیت و کاهش خدمات عمومی، وضع این کارگران را بدتر و نابرابری را بیشتر می‌کند: «هم سطح چشمگیر نابرابری اقتصادی و هم بحران خدمات مراقبتی می‌تواند حل شود؛ اما برای این منظور نیاز به تلاش‌های هماهنگ و تصمیم‌گیری‌های جسورانه به منظور اصلاح این آسیب‌های اجتماعی و همچنین ساختن سیستم‌های اقتصادی دارد که به نیاز همه شهروندان پاسخ دهد.» در گزارش آکسفام، این پیشنهاد ارایه شده که دولت‌ها یک سیستم خدمات مراقبتی ملی ایجاد، خدمات عمومی رایگان را فراهم کنند و مالیات ثروتمندان را افزایش دهند. آکسفام همچنین به کشور‌های جهان پیشنهاد داده که برای محدودکردن قدرت شرکت‌ها و بنگاه‌ها و فوق میلیاردرها، تمام تلاش خود را انجام دهند. این گزارش در حالی منتشر می‌شود که در ایالات متحده آمریکا بحث‌های جدیدی به راه افتاده است. بحث‌هایی در مورد اینکه آیا اساسا وجود میلیاردر‌ها برای جامعه خوب است یا بد؟ برخی از مردم استدلال می‌کنند که ظهور فوق میلیاردر‌ها یکی از محصولات جانبی سیستم موفق سرمایه‌داری است که باعث ایجاد طبقه متوسط در جامعه می‌شود. دیگران، اما می‌گویند که گرفتن مالیات بیشتر از ثروتمندان، ما را بیشتر به سوی یک جهان برابر و عادلانه حرکت می‌دهد. این بحث‌ها شکاف‌هایی را میان نامزد‌های ریاست‌جمهوری حزب دموکرات آمریکا ایجاد کرده است؛ دو نفر از این نامزد‌ها میلیاردر هستند. آکسفام استدلال می‌کند که سیستم سرمایه‌داری به خاطر آنکه به انحصارطلبی و ثروت‌اندوزی یک عده معدود منتهی می‌شود، دچار مشکل است: «بررسی منشأ ثروت افراد فوق ثروتمند و چگونگی رسیدن این پول به دستان آن‌ها و همچنین ارزش این ثروت برای اقتصاد و جامعه، تردید زیادی را در مورد سیستم سرمایه‌داری ایجاد می‌کند.»