آیا در شاهنامه به خداپرستی و دینداری اشاره شده است؟
محمد رسولی، پژوهشگر فرهنگ و تاریخ و شاهنامهشناس درمورد وجود موضوعات دینداری و دینباوری و خداپرستی در شاهنامه بیان کرد: دعوت به خداشناسی و خداباوری و درنظر داشتن خداوند بزرگ و به یاد خداوند مهربان بودن از جمله مأموریتهای اصلی شاهنامه است. این در حالی است که شاید برخی از افراد که از دور به شاهنامه نگاه میکنند و با آن، آشنایی لازم را ندارند این را ندانند که شاهنامه به طور فراوان، مفاهیم دینی را بیان کرده و خواننده را دعوت به دینباوری و رعایت مفاهیم مربوط به آن میکند.
این شاهنامهشناس تصریح کرد: شاهنامه به گونهای کتابی است که آموزههای دینی دارد؛ به طوری که در این کتاب بارها و به کرات، انسان به سوی خداوند متعال دعوت میشود و در پژوهشی که بنده انجام دادم متوجه شدم شاهنامه، آموزههای دینی را در پنج محور موضوعی خداشناسی، معاد و باور به روز آخرت، لزوم التزام عملی به دین، دعوت به نیکوکاری و پذیرش نبوت و امامت بیان میکند. برای مثال؛ شاهنامه درمورد خداشناسی و توجه به خداوند متعال، ابیات بسیار زیادی دارد که از آن جمله میتوان به ابیات «به نام خداوند جان و خرد / کزین برتر اندیشه بر نگذرد» «جز او را مخوان کردگار جهان / شناسندهی آشکار و نهان» اشاره کرد.
محمد رسولی گفت: درمورد سایر مفاهیم دینی در شاهنامه فردوسی سخن بسیار زیاد است. از جمله در خصوص اعتقاد و ایمان به این که خداوند متعال بر همه چیز مسلط هستند و اراده الهی به گونهای است که بر همه امور؛ از کوچک تا بزرگ سیطره دارند و ابیاتی در شاهنامه وجود دارند که به روشنی، معنا را میرسانند. برای نمونه؛ «بباشد به فرمان او هرچه خواست / همه بندگانیم و او پادشاست»
این شاهنامهشناس با اشاره به اصل ذات اقدس الهی در شاهنامه ادامه داد: درمورد اصل ذات اقدس الهی در شاهنامه سخنان بسیار فلسفی و علمی دقیقی داریم که مبتنی بر مبانی اصیل دینی هستند. از آن جمله «به بینندگان آفریننده را / نبینی مرنجان دو بیننده را / نیابد بدو نیز اندیشه راه / که او برتر از نام و از جایگاه / سخن هرچه زین گوهران بگذرد / نیابد بدو راه جان و خرد / ستودن نداند کَس، او را چو هست / میان، بندگی را بباید بست»
با توجه به این همه دلیل و برهان باید قانع و معترف به وجود الهی شد و عقل به تنهایی در این ابیات بیان میکند که قادر به شناخت ذات حضرت باریتعالی نیست.
محمد رسولی افزود: از جمله مسائل مهم مذهبی و دینی که در شاهنامه مورد تأکید قرار گرفته است و نشان از دانش بالای شاعر و عمق ایمان قلبی به ابیاتی که سروده، دارد ابیاتی است که در آن ستایش پیامبر و پیامبری و نبوت و در تشویق به دوست داشتن اهل بیت علیهم السلام و پیروی از امام معصوم وجود دارد و در این بیت میخوانیم: «تو را دانش و دین رهاند درست / درِ رستگاری بیایدت جُست»
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ادبیات