آیا عوامل «از سرگذشت» حاضرند قصه‌های خود را روایت کنند؟/ مخاطبان گریه مسعود فروتن و قصه شهین تسلیمی را ندیده و نشنیده بودند
با پایان ویژه‌برنامه شبکه نسیم با عنوان «از سرگذشت» با عوامل این برنامه گفت‌وگو کردیم. این برنامه نکات و خاطرات قابل توجهی در خود مستتر دارد که تنها بخشی از آنها در این گفت‌وگو بازگو شده‌است.
خبرگزاری تسنیم- امیرحسین مکاریانی؛ ویژه برنامه «از سرگذشت» از ابتدای ماه محرم روی آنتن شبکه نسیم رفته بود و با پایان ماه صفر به کار خود خاتمه داد. این برنامه با تمرکز بر بزنگاه‌های خاص زندگی افراد تلاش داشت تا دو راهی‌های خاص زندگی را به نمایش بگذارد. «از سرگذشت» با یک ایده نو ریسک استفاده از مجری شناخته شده اما تازه‌کار در این عرصه را هم پذیرفته بود. «علی قلیچ» با اینکه در عرصه خوانندگی چهره شناخته شده‌ای است اما تا قبل از این برنامه سابقه اجرا نداشت. با اتمام این برنامه همراه با محسن نجفی سولاری تهیه‌کننده «از سرگذشت»، محمد پیوندی کارگردان و ایمان قیاسی مشاور هنری برنامه به گفت‌وگو نشستیم که می‌بینید:
همچنین چکیده‌ای از این گفت‌وگو در ادامه آمده‌است که می‌خوانید:
محسن نجفی در ابتدای برنامه از شکل‌گیری ایده این برنامه سخن گفت و توضیح داد: ایده این برنامه از یک چالش بین ما شکل گرفت، چالش نشات گرفته از تصمیم یکی از یاران امام حسین (ع) بود. کسی که به امام قول داده بود تا لحظه آخر با او می‌ماند اما گفته بود زمانی که دیگر امکان ادامه دادن نباشد به دلیل داشتن بدهی و مسئولیت زن و بچه امام را ترک خواهد کرد، چالش ما این بود که آیا او تصمیم درستی گرفته است یا نه؟! همین موضوع بحث دوراهی‌های زندگی آدمها را برای ما پیش کشید.
حال بعد از شکل‌گیری ایده نیاز بود تا فرمی برای ارائه آن طراحی شود. محمد پیوندی کارگردان اثر درباره فرم شکل‌گیری این ایده بیان کرد: ما یک فضای تازه برای قصه‌گویی و روایت داشتیم که تا به حال مورد مشابهی نداشت. وقتی این ایده به‌وجود آمد به این فکر کردیم که باید شخص دیگری در میزانسن دیگر حضور داشته باشد تا این روایت را بشنود، با آن همذات‌پنداری کند و بعد راجع به آن صحبت کند، این شخص باید شناخته‌شده‌تر باشد و بتواند سوالاتی که در ذهن مخاطب ایجاد می‌شود از روایتگر بپرسد. سختی کار ما هم همین بود که دو میزانسن را در کنار هم قرار می‌دادیم و گسستگی در کار پیش نمی‌آمد.
وی درباره پخش یک سوژه در دو شب مجزا و انتقاداتی که به این نحوه پخش می‌شد تصریح کرد: در برنامه‌های روایت محور این مشکل وجود دارد که اغلب داستان‌ها نا تمام می‌ماند و تمام سکانس‌ها امکان استفاده ندارد. از یک طرف قضاوت‌ها و سوالاتی بود که در ذهن مخاطب باقی می‌ماند. حال در قسمت بعدی با حضور مهمان برنامه بخشی از این قضاوت‌ها و سوالات مطرح می‌شود. در کنار این داستان مخاطب می‌تواند به واسطه مهمان برنامه برون‌ریزی داشته باشد. مثلا در قسمتی که مسعود فروتن همراه برنامه‌است با روایت همراه می‌شود برون‌ریزی‌هایی دارد که هیچکس تابه حال نشنیده است.
ایمان قیاسی، مشاور هنری برنامه هم از مواجهه خود با این ایده گفت و ادامه داد: خیلی با این فضا غریبه نبودم و معتقد بودم قصه‌گویی در این فضا جذاب است. بی‌ادعا بودن علی قلیچ هم در اجرای این برنامه بی‌تاثیر نبود و در نهایت از سرگذشت گرفت. من هم انتقاداتی که نسبت به اجرای دوشبه برنامه وجود داشت شنیدم و برخی می‌گفتند داستان خود را در یک شب تمام کنید. اما به این توجه نمی‌کردند که ما در شب دوم مهمان تازه و فضای تازه‌ای را داریم. تک تک مهمانانی که ما در شب دوم داریم هزار جا سخنرانی کردند و مصاحبه داشتند اما در این برنامه حرفهای متفاوتی می‌زنند و کلا آدم دیگری می‌شوند. من به عنوان مشاور هنری از دور می‌توانم کار را ببینم و می‌توانم نسبت به کارگردان و تهیه‌کننده راحتتر صحبت کنم.
وی افزود: فضای روایتگری در ایام محرم با دیگر برنامه‌ها فرق می‌کند، نیاز به صبر دارد نیاز به ریتم آهسته دارد که باید برای آن زمان گذاشت و دید. متاسفانه برخی منتقدان خود را جای مخاطب می‌گذارند و به جای آن صحبت می‌کنند. حتی یک برنامه را هم تا آخر نمی‌بینند. البته میزان انتقادات به برنامه بسیار اندک بود و با وجود اینکه فصل اول خود را سپری می‌کرد توانست به خوبی بین مخاطبان شناخته شود پس معتقدم ما کار خودمان را کرده‌ایم.
در ادامه گفت‌وگو محسن نجفی درباره آمار بازدید برنامه خاطرنشان کرد: طبق اعلام سازمان صدا و سیما و آمار تلوبیون «از سرگذشت» دومین برنامه پربازدید این ایام بود و فصل اول را به خوبی آغاز کردیم. با وجود اینکه شبکه پخش‌کننده برنامه ما شبکه نسیم بود این شبکه به لحاظ فنی برای پوشش برخی مناطق کشور هنوز مشکلاتی دارد. پخش مجدد برنامه از شبکه 2 تا حدودی این مشکلات را حل کرد.
نجفی همچنین درباره فرم شکل‌گیری ایده و دکور خاص این برنامه توضیح داد: حدود 100 مهمان وارد دکور ما شدند و نکته جالب در مورد مواجهه آنها با دکور این بود که همه تحت تاثیر قرار می‌گرفتند و می‌گفتند ما نمی‌دانیم چرا اینجا به برخی موضوعاتی که نمی‌خواستیم راجع به آنها صحبت کنیم اعتراف می‌کنیم. گریه مسعود فروتن را کسی ندیده بود یا مرتضی حسینی حرفهایی می‌زند که برخی از آنها را حتی همسرش هم نمی‌دانست. کسی هم بعدا از ما نمی‌خواست گفت‌وگو را حذف کنیم. بخشی از فضا به واسطه دکور برنامه و آن کلاه‌خود جذاب شکل می‌گرفت؛ ساخت همین کلاه خود هم داستانهایی برای خود داشت که ما در این فرآیند معجزه را با چشم خود دیدیم در نهایت این دکور هم به میدان آزادی رفت.
گریه مسعود فروتن را کسی ندیده بود یا مرتضی حسینی حرفهایی می‌زند که برخی از آنها را حتی همسرش هم نمیدانستقیاسی در مورد ریسک انتخاب «علی قلیچ» برای اجرای این برنامه تصریح کرد: محسن نجفی علاقه‌مند بود که یک فرد جدید را معرفی کند و این حرف روی من تاثیر‌گذار بود. البته آقای قلیچ خواننده بسیار خوبی است و مخاطبان خود را دارد اما تا به حال در قامت مجری کار نکرده بود. ویژگی بارز قلیچ آرامشش بود مثلا اگر خود من مجری بودم به مهمانان اجازه حرف زدن نمی‌دادم اما او خوب گوش می‌کرد. در کنار تمام این ویژگی‌ها قلیچ امام حسینی بود عشق به امام حسین (ع) کارش را جلو می‌برد.
گزارش پشت صحنه «از سرگذشت»| همه محوِ «کلاه‌خود» حضرت عباس (ع)/ علی‌اکبر قلیچ و ترس از روزی که نتواند برای امام حسین (ع) گریه کندتهیهکننده «از سرگذشت» به مشکلاتِ پیدا کردن مهمانان و سوژه‌ها اشاره کرد و گفت: تیم بزرگی در پشت صحنه مشغول کار بودند و درگیر پیدا کردن این افراد شدند. گاهی کتاب می‌خواندند و گاهی در اخبار جستجو می‌کردند، مستند‌ها را می‌دیدند و از این پایش‌ها بیش از 300 سوژه بیرون آمد تازه بعد از شناسایی افراد چالش بزرگتر این بود که آیا این افراد حاضر به بازگویی قصه خود هستند.
پیوندی در ادامه سخنان تهیه‌کننده توضیح داد: به عنوان مثال وقتی می‌خواستیم با خانم تسلیمی صحبت کنیم به قصه‌ای از زندگی او اشاره کردیم که با تعجب پرسید شما از کجا می‌دانید؟ چالش بزرگتر این بود که خانم تسلیمی راضی به بازگویی روایتش شود. بعد از اینکه برنامه ضبط شد و از دکور خارج شد به ما گفت فکر نمی‌کردم در هیچ جایی این بخش از زندگی‌ام را روایت کنم.
نجفی همچنین در مورد مجری برنامه توضیح داد: قلیچ خیلی ریسک بزرگی کرد که اجرای این برنامه را پذیرفت. برای هرکسی سخت است که از فضایی که در آن موفق است خارج شود و فضای تازه‌ای را امتحان کند و او به خاطر امام حسین (ع) این کار را کرد. گاهی کم می‌آورد و ایمان قیاسی با او صحبت می‌کرد.
وی در مورد خاطراتش در این برنامه ادامه داد: روز ضبط برنامه سرهنگ ثریا که داستان این خانم را روایت می‌کرد در تردد بودم و می‌دیدم که هربار سر صحنه برمی‌گردم جهانِ بچه‌های پشت صحنه در حال تغییر است و توجهشان جلب می‌شود چون اغلب این افراد به کار فنی خود توجه دارند و کمتر به خودِ گفت‌وگو توجه می‌کنند. اما هر لحظه می‌دیدم این بچه‌ها بیشتر به گفت‌وگو توجه می‌کردند، تصویربردار ما با آن هیکل رشید شروع به گریه کرد و بقیه هم همینطور. در انتهای برنامه هم با وجود اینکه فضای محرمی بود و غیره بچه‌ها شروع کردند 5 دقیقه برای این خانم دست زدند.
«منتهی»| نوحه‌خوانی علی‌اکبر قلیچ و ماجرای عجیب میهمان «از سرگذشت»/ زمانی پیاده‌روی اربعین قسمتم شد که پدرم در بیمارستان بود + فیلمکارگردان برنامه هم در مورد خاطرات پشت صحنه‌اش گفت: من توجهم به برنامه رضا سیاهی همراه با رضا هلالی جلب شد. او انسان خاصی بود امام حسین را به شیوه خودش شناخته بود و خیلی از ماجراهایش را بیان نکرد. وقتی از او پرسیدم چرا بیان نمی‌کنی یک جمله ذهنم را درگیر کرد، او معتقد بود شاید خیلی‌ها این حرف را باور نکنند. بسیاری از مهمانان شناخته شده ما هم با ترس از همین باور نکردنِ دیگران دچار چالش می‌شدند اما در برنامه بیانشان می‌کردند. وقتی ضبط تمام می‌شد و از دکور خارج می‌شدند بیان می‌کردند که ما قصه خود را گفتیم و برایمان مهم نیست که کسی باور نکند و همین برای من یک درس بود.
ایمان قیاسی با اشاره به نکته کارگردان «از سرگذشت» تصریح کرد: متاسفانه برخی‌ها خجالت می کشند بگویند من امام حسینی‌ام، نکند با این کار مخاطبانم را از دست بدهم یا فلان شخص خوشش نیاید. من بارها به این فکر کرده‌ام که اگر روزی جلوی علی قلیچ بنشینم این حرفها را خواهم زد؟ افرادی در این برنامه از امام حسین حرف زدند که تصورش را نمی‌کردیم اینها بسیار انسانهای با شهامتی هستند.
در ادامه برنامه از عوامل برنامه از سرگذشت پرسیده شد که آیا خودشان حاضر به نقل روایتهایشان هستند و می‌توانند مانند مهمانان برنامه خود اقدام به بیان واقعیات زندگی خود بکنند؟ پاسخ آنها را می‌توانید در انتهای فیلم ببینید.
