آیت‌الله رشاد: علوم انسانی، امروز رقیب شریعت است / بسیاری از مشکلات جامعه ما ناشی از علوم انسانی سکولار است
فرافکنی نمی‌کنیم اما نمی‌توان از این واقعیت چشم‌پوشی کرد که بسیاری از مشکلات جامعه ما ناشی از همین علوم انسانی سکولار است که در بخش‌هایی هم الحادی است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، آیت الله علی‌اکبر رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در افتتاحیه ششمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی و پنجمین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی گفت: موضوع علوم انسانی بیشتر مسئله روز شده است و به یاری خدا در دور بعدی این کنگره، اشاعه و گسترش بیشتری خواهد یافت.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تأکید کرد: یکی از موضوعات مهم و مرتبط با تحول در علوم انسانی که متولیان این کنگره باید به آن توجه کنند، این است که در کنار مجموعه کمیسیون‌هایی که کنگره دارد، مجموعه‌ای برای فقه و علوم انسانی نیز تشکیل شود.
وی ادامه داد: اگر بنا باشد که کنگره در هر دوره به موضوعات مختلفی بپردازد، یکی از موضوعات مهم، حیاتی، کاربردی و به شدت مورد نیاز همین مسئله مناسبات فقه و علوم انسانی است که پیشنهاد می‌کنم در دوره بعدی به عنوان محور موضوعی کنگره مورد توجه قرار بگیرد.
رشاد رابطه علوم انسانی و فقه را رابطه‌ای دو سویه دانست و گفت: علوم انسانی امروز رقیب شریعت است. به طوری که دین به ما نحوه سبک زندگی را نشان می‌دهد و علوم انسانی هم این ادعا را دارد که با شاخه‌ها و رشته‌های مختلف همه شئون اجتماعی بشر را اداره می‌کند.
وی تصریح کرد: عملا علوم انسانی در دنیا و کشور ما پیشی گرفته است و امروز بخش عمده‌ای از زندگی ما را علوم انسانی سکولاری که از غرب آمده در اختیار دارد. فرافکنی نمی‌کنیم اما نمی‌توان از این واقعیت چشم‌پوشی کرد که بسیاری از مشکلات جامعه ما ناشی از همین علوم انسانی سکولار است که در بخش‌هایی هم الحادی است.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی یادآور شد: تا زمانی که نسبت علوم انسانی و فقه را تعریف نکنیم، نمی‌توان بین فقه و علوم انسانی ترابط مثبتی تعریف کرد تا مشخص شود چه تعاملاتی بین فقه و علوم انسانی باید رخ دهد. علم 5 مولفه‌ی مبانی، اصول، فلسفه، منطق و غایت دارد که تا زمانی که با هم سازگار نباشند، دستگاهی به نام علم تشکیل نمی‌شود.
وی گفت: علوم انسانی عهده‌دار شناخت، تبیین و پاسخگویی به حیات بشر در عرصه‌های گوناگون است که رخ می‌دهد. ما از این سخن نمی‌گوییم که فقه جایگزین علوم انسانی شود، بلکه باید نسبت و مناسبات آن را بررسی کنیم. هر آن چه که درباره انسان سخن بگوید و انسان را بشناسد و تعریف کند، جزء موضوعات علوم انسانی محسوب می‌شود.
وی شناخت انسان را اولین مسئله علوم انسانی دانست و گفت: شهید مطهری بخشی از علم "کلام" را به شناخت انسان و علوم انسانی اختصاص داد و من در مقاله‌ای که چندین سال پیش منتشر کردم، نشان دادم که در واقع ایشان مؤسس نوعی کلام جدید در عالم تشیع بوده‌اند.
رشاد همچنین تصریح کرد: علوم انسانی درس‌های فلسفه توصیفی، تبیینی و تجویزی دارد. با وجود علوم انسانی موجود، باز هم به این گروه از دانش نیاز داریم. هر رشته از علوم انسانی موضوعی دارد که خود آن را می‌شناسد و موضوعاتی است که قرار است درباره آن حکم صادر کند. علوم انسانی اسلامی بدون فقه نظام‌ساز ممکن نیست.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به اینکه موضوعات متعددی در حوزه علوم‌انسانی همچون ارتباط آن با فضای دیجیتال مطرح است، گفت: تشکیل کمیسیونی با عنوان فقه علوم انسانی می‌تواند دین را به عرصه زندگی وارد کند. بر همین اساس باید به این‌امر توجه‌ویژه شود.
وی در پایان به شناخت انسان از علوم انسانی اشاره و خاطرنشان کرد: اگر کلام را در قلمروی جدیدش بنگریم، انسان شناسی بخشی از آن قلمداد می‌شود. تبیین بسیاری از حقایق به عنوان گزاره‌های علوم‌انسانی است که وارد ساحت جامعه‌شناسی معرفت می‌شود.
حداد عادل: تحول علوم انسانی پروژه‌ای قطعی و دفعی نیست / هیچ مجادله و ستیزه‌ای بین حوزه و دانشگاه نیست پنجمین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی برگزیدگان خود را شناخت آلودگی علوم انسانی به نارسایی حاکمیتی منجر می‌شود / ایده علوم انسانی اسلامی، مدعی آسیب‌زدایی از علم است