آیین های عید فطر در ایران / رخت نو برای نماز

مراسم عید فطر در شهرهای ایران دارای آیین های متفاوتی است اما مهمترین آنها برپایی نماز جماعت عید و پوشیدن رخت نو هنگام نماز است.

خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ بزرگترین مراسمی که به صورت دسته جمعی در کل ایران برگزار می‌شود، برپایی نماز عید فطر است که معمولاً زیر آسمان خوانده می‌شود و خطبه‌هایی دارد که مردم به آن گوش می‌دهند. از چند دقیقه قبل با ذکرهای مختلف از جمله صلوات مردم برای برپایی نماز دعوت می‌شوند. کنار هر مسجد و امامزاده و اماکن متبرکه، فرش‌هایی پهن می‌شود تا مردم خودشان را به زیر آسمان برای برپایی نماز برسانند و در یک صف کنار همدیگر قرار گیرند و این نماز را به صورت جماعت بخوانند.

همه آنها از یک عادت همیشگی و قبلی برای ادای نماز با لباسی پاکیزه و نو آماده می‌شوند.

خیلی‌ها در این روز بزرگ، قبل و بعد از نماز خیرات می‌دهند و شیرینی پخش می‌کنند بسیاری از افراد هم در همین لحظات است که فطریه و زکات و کفاره‌های خود را می‌پردازند.

اگر نیازمندی را نشناسند این هزینه را به متولیان آن مکان مقدس می‌دهند تا میان نیازمندان تقسیم کند. بعد از نماز خیلی‌ها پس از یک ماه روزه داری، تدارک صبحانه‌ای مفصل را می‌بینند. صبحانه‌ای که برای خوردن آن پس از صبحانه افراد خانواده دور هم جمع می‌شوند تا اگر در روزهای سرد سال است تهرانی‌ها حلیمی بخورند و اگر ماه گرم سال است از خوردنی‌های خنک بهره ببرند. اما در شهرهای مختلف این روز آئین‌های مختلفی دارد.

مثلاً یزدی‌ها نماز عید فطر را در کنار امام زاده جعفر (ع) می‌خوانند. در برخی از نقاط این استان بعد از اتمام نماز عید و قبل از رفتن به منزل، بر سر قبور می‌روند و خیرات می‌دهند.

نظافت منزل، خرید لباس نو و پخت شیرینی و غذاهای خوش عطر از جمله برنامه‌های آنها در این روز است. یزدی‌ها آش معروف به حضرت عباس (ع) را نیز می پزند و در میان نمازگزاران تقسیم می‌کنند و بر سر اولین سفره صبحانه بعد از روزه داری می‌گذارند.

وداع با ماه رمضان در مسجد

در گذشته افرادی که بعد از افطار جهت اقامه نماز و شرکت در مراسم به مساجد می‌رفتند شب عید را در مسجد می‌ماندند برخی نیز صبح آن روز به مسجد می‌آمدند و چون از قطعیت عید اطمینان می‌یافتند با خرمایی که بعضی از مؤمنین پخش می‌کردند روزه خود را می‌شکستند و پس از برگزاری نماز عید به خانه‌های خود باز می‌گشتند.

دید و بازدید عید هم در میان روزه داران مرسوم بوده است این رسم هنوز هم در برخی از شهرهای کوچک انجام می‌شود.

مانند برخی از شهرها در استان کرمان. البته مردم این استان در کنار همه آئین‌های مشترکی که دارند دید و بازدید از افراد مستمند و به خصوص افراد داغ دیده را فراموش نکرده و در روز عید به آنها سر می‌زنند. حتی فطریه زکات و کفاره را نیز به خانواده‌های مستمند در همان روز می‌دهند.

شاید باصفاترین مراسم عید را باید در کنار حرم امام رضا علیه السلام مشاهده کرد. وقتی صدها نفر در صف نماز می‌ایستند و هر کسی از هر شهری که آمده شیرینی مخصوص عید به دیگری تعارف می‌کند. برای همه مردم آرزوی صحت و سلامت بعد از یک ماه روزه داری کرده و از خداوند می‌خواهند که عبادات یک ماهه روزه داران را قبول کند. نمازگزاران آخرین سوره از قرآن را با هم می‌خوانند تا با ماه رمضان خداحافظی کنند. اتفاق دیگر ختم قرآن دسته جمعی است. این هم نوعی دیگر از وداع با ماه خداست.

نظافت منازل، خرید لباس نو و بویژه خرید عیدانه برای نامزدها و پختن حلوا برای عید فطر و برنامه ریزی برای دید و بازدید از جمله کارهایی است که اردبیلی‌ها قبل از اعلام عید فطر به فکر تهیه آن هستند.

رسم جالب اردبیلی‌ها

حلوا شیرینی مخصوص عید فطر در استان اردبیل است که بسته به سلایق افراد به شکل‌های مختلف پخته می‌شود اما حلوای سیاه این شهر که پختن آن هم زحمت فراوان می‌خواهد از مقبولیت بیشتری در بین مردم اردبیل برخوردار است.

مردم استان اردبیل بعد از ظهر آخرین روز ماه رمضان و قبل از اعلام ماه شوال به خانه کسانی می‌روند که پسر و دختر نامزد دارد تا خود را برای پختن حلوای مخصوص آماده کنند و حلوای مخصوص شب عید فطر را به خانه عروس ببرند. این رسم در استان اردبیل "فطیر بایراملیقی" نام دارد.