احزاب ایران مانند گیاهانی هستند که در زمینی نامناسب کاشته شده‌اند / احزاب با ریشه‌های غربی در ایران پا نمی‌گیرند
محمد صادق کوشکی کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با خبرنگار احزاب خبرگزاری دانشجو، در رابطه با احزاب و حزب گرایی در ایران گفت: تجربه‌های حدود 80 سال اخیر نشان داده که جامعه ایرانی برای فعالیت‌های حزبی با الگوی اروپایی و غرب مناسب نیست؛ یعنی احزاب مادامی که الگوی فعالیتشان احزاب فعال در اروپای غربی و آمریکای شمالی باشد، یعنی حزب دستگاه معطوف به قدرت برای دستیابی به قدرت و سهم گرفتن از قدرت باشد، در ایران پا نخواهد گرفت.
وی ادامه داد: احزاب غربی با آن کار کرد به سه ریشه نیاز دارند؛ اول لیبرالیسم فرهنگی، دوم لیبرالیسم اقتصادی و دیگری دموکراسی یا تربیت دموکراتیک از خانواده تا جامعه است. این سه زمینه و ریشه در اروپای غربی و آمریکای شمالی و برخی نقاط دیگر مثل ژاپن، کره و هند وجود داشته و به همین خاطر تحزب با ضعف و قدرت‌هایی در این کشورها شکل گرفته است.
کوشکی با اشاره به اینکه در ایران و کشورهای مشابه ایران این زمینه‌ها وجود ندارد، بیان کرد: هیچ اشکالی متوجه ما نیست، زیرا زمینه‌ها و زیرساخت‌های دینی داریم و این زیر ساخت‌های فکری دینی با این سه زمینه غربی سازگار نیست و به همین خاطر تحزب در ایران شکل نمی‌گیرد.
وی ادامه داد: چه احزاب بزرگ باشند و چه کوچک، این اتفاق رقم نمی‌خورد؛ یعنی هیچ حزبی حتی حزب‌های رستاخیز محمدرضا پهلوی، حزب مردم در زمان پهلوی و حتی حزب جمهوری اسلامی و جبهه مشارکت، توانستند فعالیت کنند و همگی به یک بن بست رسیدند.
کوشکی تصریح کرد: در حزب جمهوری بهترین چهره‌های انقلاب در آن حضور داشتند اما به نتیجه‌ای که می‌خواستند نرسیدن، زیرا زیرساخت‌های غربی در ایران وجود نداشت.
این کارشناس سیاسی با بیان راه حل جایگزین احزاب سیاسی، گفت: البته برای فعالیت سیاسی حتما به تشکل نیاز داریم، اما این تشکل باید برآمده از زمینه‌های اعتقادی و فکری ما باشد و نباید همچون احزاب غربی، رویکرد معطوف به قدرت داشته باشد بلکه باید رویکردش معطوف به تکلیف باشد.
وی ادامه داد: اگر بتوانیم تشکل‌های تکلیف محوری که علاقمند به اجرای تکالیف دینی خودشان در حوزه سیاست باشند ایجاد کنیم، هیچگاه به سوی سهم‌خواهی و قدرت حرکت نمی‌کنیم. این تشکل‌ها می‌توانند خلاء موجود در کشور را در حوزه فعالیت‌های سازمان یافته سیاسی پر کنند، ولی مادامی که با الگوهای غربی فعالیت بکنند، چه احزاب کوچک باشد و چه بزرگ، به هیچ جا نمی‌رسند.
کوشکی در رابطه با اینکه چه نیروی محرکی نیاز است تا احزاب را از شرایط کنونی خارج کند، تصریح کرد: هیچ نیرویی قادر به درست کردن شرایط نا مطلوب احزاب نیست؛ ما در ایران بیش از 200 حزب ثبت شده داریم ولی در واقع، هیچ حزبی وجود ندارد و با تمام تلاش‌هایی که می‌کنند به هیچ وجه شبیه احزاب در هند، ژاپن، ترکیه یا اروپا هم نیستند زیرا زمینه‌ها وجود ندارد و هر چقدر تلاش کنند به نتیجه نمی‌رسند.
وی افزود: احزاب مانند گیاهانی هستند که در زمینی کاشته شده‌اند که مناسب آن زمین نیستند و تنها نتیجه آن، خشک شدن گیاه است.