از افزایش قیمت برای چهارمین بار در 18 ماه اخیر تا رونق بازار سیاه!

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از دیار آفتاب؛ شرکت تراکتورسازی ایران طی روزهای اخیر اعلام کرده است که بر اساس مصوبه هیئت‌مدیره این شرکت نرخ فروش محصولات به‌طور میانگین 35 درصد افزایش می‌یابد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که با این افزایش، قیمت تراکتور 475 چهار سیلندر جفت شرکت تراکتورسازی ایران که یکی از محصولات پرفروش بوده با افزایش حدود 76 میلیونی قیمت تمام‌شده (قیمت پایه به همراه 9 درصد مالیات بر ارزش‌افزوده، بیمه و سایر هزینه‌ها) نسبت به آخرین قیمت در فروردین‌ماه سال جاری از 218 میلیون به 294 میلیون تومان برای مصرف‌کننده رسیده است، همچنین آخرین نرخ تراکتور 399 شش سیلندر جفت با رشد بیش از 100 میلیونی برای مصرف کننده حدود 417 میلیون تومان خواهد بود درحالی‌که این قیمت‌ها با درآمد کشاورزان هیچ‌گونه سنخیتی ندارد.

قابل ذکر است طی دو سال و نیم اخیر قیمت تراکتور شش بار (خرداد 98 و دی 98، اردیبهشت و مهر 99، فروردین و آبان 1400) گران شده است؛ این شرکت از اوایل فروردین امسال نرخ فروش محصولات خود را 30 درصد افزایش داده است، تراکتورسازان همچنین در مهرماه و اواخر اردیبهشت سال گذشته نیز به ترتیب 25 و 7 درصد قیمت انواع تراکتور رسما گران کرده بودند.

بررسی قیمت‌ها نشان می‌دهد از خرداد سال 1399 تاکنون قیمت کارخانه‌ای همه تراکتورهای تولید داخل حدود 100 درصد رشد داشته است. بر این اساس میزان افزایش قیمت به ازای هر تراکتور در ارزان‌ترین محصول شرکت تراکتورسازی حدود 68 میلیون تومان و در گران‌ترین محصول نیز 478 میلیون تومان در یکسال و نیم اخیر بوده است.

با این افزایش قیمت اخیر به طور متوسط قیمت تراکتورهای پرفروش و پرمتقاضی تراکتورسازان بین 164 تا 417 میلیون تومان است همچنین با درنظر گرفتن میانگین درآمد سالانه 42 میلیون تومانی یک خانوار روستایی براساس اعلام مرکز آمار در سال 99 و از طرفی میانگین هزینه 34 میلیون تومانی همین خانوار، حتی اگر آنان 50 درصد درآمد سالانه خود را برای خرید تراکتور کنار بگذارند آن هم با فرض محال عدم افزایش قیمت تراکتور باید 8 سال نیمی از درآمد خود را پس‌انداز کنند. بر این اساس اغلب دهک‌های درآمدی در روستاها که عمدتا به کشاورزی نیز اشتغال دارند دیگر قدرت خرید تراکتور را نخواهند داشت.

اختلاف قیمت فاحش تراکتور از کارخانه تا بازار و رونق کار دلالان

به نظر می‌رسد با این افزایش قیمت سطح دسترسی کشاورزان واقعی به تراکتور باز هم کاهش یابد، درعین‌حال متأسفانه تراکتور به‌عنوان یک نهاده تولید در چرخه توزیع با محدودیت عرضه می‌شود چرا که بخش عمده آن سر از بازار سیاه در می‌آورد که با این وجود جای این سؤال مطرح است که اگر قرار است ساختار توزیعی داشته باشیم، علت ورود به بازار آزاد و نشتی چیست؟

با وجود اینکه دریافت تراکتورهای ساخت داخل با واسطه جهاد کشاورزی امکان پذیری است و کارخانه تراکتور را مستقیم به کشاورزان عرضه نمی کند و علی‌رغم اصرار مسئولان در فروش تراکتور از شبکه توزیع، اما این سهمیه‌بندی زمینه را برای ایجاد بازار سیاه و اختلاف چشمگیر قیمت فراهم می‌کند.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان ماشین‌آلات کشاورزی اخیرا بیان کرد: علی‌رغم انتقادات فراوان کارشناسان به انحصار توزیع تراکتور، اما این ساختار نه‌تنها تاکنون اصلاح‌نشده، بلکه معضلات دیگری همچون فروش اجباری ادوات خطی کار هم به آن اضافه‌شده که این موضوع اجحاف در حق کشاورزان است.

نامی می‌افزاید: موضوع سهمیه‌بندی زمانی در خصوص کالایی معنا دارد که عرضه از تقاضا کمتر باشد، اما در شرایط کنونی که 4 برابر متوسط نیاز کشور تولید داریم، سهمیه‌بندی معنا ندارد؛ چرا که این موضوع تنها منجر به بر هم زدن تعادل بازار، ایجاد رانت و امضاهای طلایی می‌شود‌.

با نگاهی به برخی آگهی‌های فروش تراکتور در سایت‌های خرید فروش اما شواهد امر نشان می‌دهد که قیمت تراکتور به دلیل عدم همخوانی عرضه تراکتور کارخانه با تقاضای بخش کشاورزی در بازار سیاه و دلالی به نرخ های بسیار فراتر از قیمت واقعی خود رسیده است، هر چند هنوز اعمال افزایش قیمت های جدید تراکتورسازی تأثیر خود را بر بازار آزاد ماشین آلات کشاورزی نگذاشته است اما در حال حاضر آگهی های فروش تراکتور 399 با قیمت هایی در بازه 550 تا 650 میلیون تومان بسته به برخی ویژگی ها و نوع مدل سال متغییر است.

همچنین تراکتور 475 مدل 1400 که از جمله محصولات پرفروش در بین انواع محصولات تراکتورسازی است در بازار آزاد در حوالی 400 میلیون تومان قیمت می خورد، ضمن آنکه از طرف دیگر قیمت تراکتور‌های وارداتی نیز متأثر از نرخ ارز و جو روانی افزایش بسیار چشمگیری داشته و حتی خرید مدل های کارکرده آن از توان اکثر کشاورزان خارج است.

درحالی‌که دسترسی کشاورزان به تراکتور چندان ساده نیست و در یک روند طولانی و زمان بر بروکراسی اداری قرار می گیرد، این ماشین‌آلات پرمصرف کشاورزی در بازار آزاد به میزان فراوان وجود دارد و باقیمت چند برابری نرخ دولتی به فروش می‌رسد.

نکته قابل توجه این است که بین متقاضیان خرید تراکتور از کارخانه و فعالیت کشاورزی هیچ رابطه دو سویه‌ای وجود ندارد و اقبال عمومی دلالان از این دستگاه صرفا شکاف قیمتی است که از کارخانه تا بازار به واسطه عدم عرضه مناسب و استاندارد و در جهت افزایش کاذب قیمت ها صورت گرفته است.

چندی قبل نیز مشاور سازمان نظام صنفی کشاورزی علت بازار سیاه تراکتور در کشور را ایراداتی در حوزه توزیع مکانیزاسیون این محصول عنوان کرد.

محمود بازرگان در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما افزود: ایرادات موجود در مکانیزاسیون توزیع تراکتور در کشور صدای کشاورزان را درآورده است.

وی ادامه داد: ورود مرکز توسعه مکانیزاسیون در توزیع، این مرکز را به مرجعی برای توزیع محصول تراکتور تبدیل کرده، در حال حاضر اگر فرد متقاضی تراکتور، به کارخانه تراکتورسازی تبریز مراجعه و تقاضای تراکتور نماید به او تراکتوری تحویل نمی‌شود، زیرا آن فرد باید رفته و در صف درخواست قرار بگیرد بعضا پیش‌آمده که کشاورزان یک تا دو سال پشت در‌های بسته قرار می‌گیرند درحالی‌که این محصول در بازار آزاد به وفور یافت می‌شود.

در شرایطی که صنعت کشاورزی معطل جایگزینی ماشین آلات جدید مکانیزه و نو با مدل های قدیمی و فرسوده و با استهلاک بالاست، برخی اقدامات از جمله تحویل مقطعی تراکتور به متقاضیان باعث ایجاد صف خرید و گرانی افسارگسیخته شده است.

با وجود آنکه کشاورزی سنتی منجر به افزایش ضایعات و هدر رفت محصول در تمامی مراحل کاشت، داشت و برداشت می‌شود، توسعه مکانیزاسیون و ادوات کشاورزی مهم‌ترین رکن در بهره‌وری تولید به شمار می‌رود که دستیابی به این امر مهم نیازمند سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی است.

این روز‌ها خرید تراکتور و ادوات کشاورزی برای کشاورزان تبدیل به یک چالش مهم شده است، علی‌رغم اهمیت بالای کشاورزی مکانیزه در پایداری تولید و امنیت غذایی کشور، اما جهش چند برابری قیمت تراکتور تحت تأثیر نوسان نرخ ارز مانع رغبت کشاورزان به امر سرمایه‌گذاری در حوزه مکانیزاسیون شد که این امر زنگ خطری برای پایداری تولید کشاورزی است.

درحال حاضر اغلب کشاورزان توانایی خرید ماشین‌آلات کشاورزی را ندارند؛ چراکه همانطور که گفته شد قیمت تراکتور چندین برابر میانگین درآمد سالانه کشاورزان است لذا با وجود اینکه بخشی از هزینه خرید از سوی جهاد کشاورزی به صورت تسهیلات پرداخت می شود اما باز هم افزایش قیمت های سنگین و دلالی گسترده در این بخش باعث شده تا دست کشاورزان واقعی به تراکتور نرسد.

انتهای پیام /