استخراج غیرمجاز رمزارز، چه سهمی از مصرف برق دارد؟

با تصویب هیئت وزیران از 13 مرداد سال 1398 استخراج بیت کوین و سایر رمزارز‌ها در ایران یک فعالیت قانونی محسوب و پس از کسب مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت، برای عموم مردم آزاد شد. تأمین برق این مراکز مجاز استخراج رمزارز‌ها با تعرفه برق صادراتی انجام می‌شود و به یکی از دو طریق دریافت انشعاب برق از شبکه سراسری یا احداث نیروگاه جدید توسط متقاضی امکان‌پذیر است.

وزارت نیرو مقررات تامین برق مراکز استخراج رمزارز را تصویب کرده که بر این اساس، بهای هر کیلووات ساعت برق مصرفی مراکز استخراج رمزارز برابر با قیمت متوسط ریالی صادراتی برق براساس نرخ تسعیر سامانه نیما که درحال حاضر 2530 تومان (به ازای هر کیلووات ساعت) است، محاسبه می‌شود.

با این وجود یکی از پدیده‌هایی که در سال‌های اخیر به یکی از دردسر‌های صنعت برق تبدیل شده، استفاده از برق یارانه‌ای برای استخراج غیرقانونی رمز ارز است. مسئله‌ای که در برهه‌های حساس مانند تابستان که تقاضای برق بالا می‌رود به مشکل ناترازی برق دامن می‌زند. تخمین زده می‌شود که استخراج‌کنندگان غیرقانونی رمزارز 1000 تا 1200 مگاوات از برق ایران را سرقت می‌کنند که 1.5 برابر مصرف کلانشهر تبریز در دوران اوج مصرف است.

تاکنون 250 هزار دستگاه استخراج غیرقانونی رمزامرز که مصرف آن‌ها به 700 مگاوات میرسد، با کمک دستگاه‌های اجرایی کشف شده است. محمد خدادادی بهلولی مجری تامین برق مراکز استخراج رمز ارز شرکت توانیر در خصوص مراکز کشف شده در سال 1401 در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: تعداد مراکز غیرمجاز استخراج رمزارز که از گاز و برق یارانه‌ای سوء استفاده می‌کردند و در سال 1401 کشف شدند، 1341 مرکز بوده است و این مراکز حدودا از 16 هزار دستگاه به صورت غیرمجاز بهره‌برداری می‌کردند. ظرفیت این مراکز کشف شده به نزدیکی 31 مگاوات می‌رسید که کشف و جمع آوری شده‌اند و جریمه‌های لازم هم برای آن‌ها اعمال شده و در صورت نیاز به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.

مزارع قانونی در زمان افزایش تقاضای شبکه خاموش می‌شوند

او ادامه داد تعداد مزارع قانونی استخراج رمز ارز در حال حاضر در کشور به 160 مزرعه می‌رسد که حدود 240 مگاوات مصرف برق آنهاست. البته این نکته را باید در نظر گرفته که مزارع قانونی استخراج رمزارز در اوقاتی که برق و یا گاز کشور با محدودیت مواجه می‌شود، اجازه خرید برق از شبکه سراسری را ندارند و در صورتی که خود این مزارع انرژی خود را از منابع تجدیدپذیر تامین کنند، اجازه استفاده از شبکه برای ترانزیت و هموارسازی جریان برق را خواهند داشت.

او در خصوص ساماندهی مراکز استخراج رمزارز با اشاره به اینکه پدیده استخراج غیرمجاز رمزارز یک مسئله اجتماعی و اقتصادی است و مقابله با آن تنها در حیطه وزارت نیرو نیست گفت: پایش‌ها مانند سابق ادامه خواهد داشت، اما طبعا در دوران اوج مصرف با وسواس و حساسیت بیشتری نظارت انجام می‌شود و در صورت کشف تخلف تمامی ماینر‌ها ضبط می‌شوند. همچنین متخلفین بعد از اعمال جریمه به مراجع قضایی ذیربط معرفی می‌شوند.

خدادادی متذکر شد: مانند سنوات قبل در روز‌های اوج مصرف برق، مزارع قانونی استخراج رمز ارز اجازه خرید برق از شبکه سراسری را نخواهند داشت و خاموش خواهند شد، اما آن دسته از مزارع رمز ارز که برق خود را از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر تامین می‌کنند، اجازه دارند از شبکه برای جابه‌جایی انرژی الکتریکی استفاده کنند و برق آن‌ها متناسب با برق تولیدی آن‌ها قابل تامین خواهد بود.

ثبت ماینر‌ها در راستای افزایش نظارت بر استخراج رمزارز‌ها

این مقام مسئول با اشاره به اقدام موثری که در خصوص کنترل رمزارز‌ها در سال 1401 انجام شد، گفت: اقدام جدیدی که درسال 1401 با هدف شفاف کردن فعالیت فعالین قانونی حوزه استخراج رمزارز انجام شد، این است که با همکاری دستگاه‌های اجرایی مختلف، از این به بعد تمامی فعالین قانونی این حوزه، موظف هستند مشخصات دستگاه‌های استخراج رمزارز را در سامانه جامع تجارت وزارت صمت ثبت کنند. در این صورت به ازای هر ماینر یک کد رهگیری یکتا دریافت می‌کنند که آن کد، هم مکان و هم مالک ماینر را مشخص می‌کند.

اگر مکان اظهار شده در سامانه با مکان بهره‌برداری واقعی مغایرت داشته باشد، این ماینر به عنوان استخراج غیرمجاز شناخته شده و توقیف خواهد شد. همچنین تمامی مجازات‌های مقرر در قانون مبارزه با قانون قاچاق کالا و ارز شامل حال آن‌ها خواهد شد. این موضوع این امکان را می‌دهد که نظارت موثرتری بر فعالین قانونی استخراج رمزارز داشته باشیم و از ورود ماینر‌ها به بخش غیرمجاز به صورت موثر جلوگیری کنیم.