استفاده از هوش مصنوعی در تنقیح قوانین

بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در مراسم گرامیداشت هفته پژوهش و تقدیر از پژوهشگران برتر که صبح امروز (دوشنبه، 21 آذر) با حضور محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در محل این مرکز برگزار شد، با ارائه گزارش عملکردی از مهرماه 1400 تا ابتدای مهرماه 1401، گفت: 4 رویکرد تحولی هوشمندسازی، مردمی سازی، شفاف سازی و کارآمد سازی را در یکسال گذشته در مرکز پژوهش‌های مجلس در دایره توجه قرار دادیم.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه با اشاره به اهمیت کارآمدی، عنوان کرد: مجموعه در این راستا اقداماتی انجام داد تا کارآمدسازی را داشته باشیم و بنیه کارشناسی را تقویت کنیم که خروجی یکی از آن‌ها امروز با رونمایی از نقشه پویایی شناسی چالش‌های حکمرانی و سامانه شبیه سازی سیاستگذاری به نمایش گذاشته می‌شود و نقشه استراتژیک حکمرانی کشور را نشان می‌دهد.

وی در ادامه با بیان اینکه بنیه کارشناسی مرکز را به چند سطح ارتقا داده و تفکر مرکز را از حالت خطی به چرخه‌ای تبدیل کردیم، اظهار داشت: از سوی دیگر تقویت بخش داده کاوی را داشتیم که پیش از این با مشکلاتی مواجه بوده ایم؛ ما توانستیم 170 داشبورد مدیریتی را در مرکز داده کاوی ایجاد کرده و از همکاری دانشگاه‌ها نیز در این زمینه استفاده کنیم.

نگاهداری با اشاره به این مطلب که برای کارآمدسازی، برنامه محوری را در نظر گرفتیم، عنوان کرد: طی 6 ماه، 300 اقدام را مد نظر قرار دادیم و در سال 1402 می‌خواهیم بیش از 700 اقدام تحقیقاتی دیگر داشته باشیم. میانگین پیشرفت تحقق برنامه‌های مرکز در نیمه دوم 1400 را به اینگونه بود که توانستیم آن‌ها را به تحقق کامل برسانیم.

رئیس مرکز پژوهش‌های در ادامه با نگاهی به حجم فعالیت‌های این مرکز یادآور شد: در نیمه دوم سال 1400، حدود 223 اظهار نظر و 137 گزارش تحلیلی راهبردی داشتیم همچنین در نیمه اول سال 1401، درباره حدود 119 طرح و لایحه اظهار نظر شد و در جمع بندی 342 اظهار نظر درباره طرح‌ها و لوایح و 326 مطالعه و گزارش راهبردی و نظارتی داشتیم.

وی در ادامه با اشاره به اینکه در مرکز پژوهش ها، شاخص عملکردی ایجاد کرده، ورودی ها، خروجی‌ها و منابع را دیدیم، بیان داشت: برای کار‌ها امتیاز لحاظ کرده و پرداخت‌ها را بر اساس کارنامه بهره وری قرار دادیم.

نگاهداری ادامه داد: رویکرد بعدی مرکز، کمیسیون محوری و نماینده محوری بود که در این راستا جلسات مستمری با کمیسیون‌ها داشته ایم و شخصا حداقل دو بار به هر کمیسیونی رفته و گزارش کار داده ام. ما در مرکز پژوهش‌ها اولویت‌های آن‌ها را مد نظر قرار می‌دهیم و نشست‌هایی با شورای دبیران کمیسیون‌ها داریم که بنده نیز در این جلسات حضور دارم.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس یازدهم با بیان اینکه وضعیت پاسخگویی به کمیسیون‌ها در راستای کمیسیون محوری بوده و حدود 342 اظهار نظر و 116 پیش نویس قانون در اختیار آن‌ها گذاشته ایم، گفت: محصولاتی که به کمیسیون‌ها می‌رسانیم را مدیریت زمان کردیم که پیش از این با تأخیر‌هایی مواجه بود. در حال حاضر 93 درصد اظهار نظر‌های ما به صحن می‌رسد که میزان آن پیش از این، بسیار پایین‌تر بود از این رو 28 درصد ارتقای عملکرد در تسریع این موضوع داشته ایم.

وی در ادامه با اشاره به متنوع سازی پلتفرم اظهار نظر به نمایندگان، عنوان کرد: برای ایجاد تنوع و استفاده راحت نمایندگان از اظهارنظر‌های مرکز، پادکست‌هایی ایجاد کردیم که در 3 دقیقه نماینده بتواند تحقیقات را مطالعه کرده و بشنود همچنین ره‌نامه‌ای منتشر کرده ایم که به صورت تک برگ و پشت و رو است که گزیده خروجی هر ماهه مرکز است.

نگاهداری در ادامه با بیان اینکه به صورت وسیع پاسخگویی به درخواست‌های نمایندگان را تقویت کردیم، عنوان کرد: در این یک سال 607 نامه درخواست رسمی کارشناسی نمایندگان را پاسخ دادیم که پیش از دوره ما 29 درصد بود و اکنون به 75 درصد رسیده است. یعنی اگر این درخواست ها، اطلاعات و آماری از دستگاه‌ها نخواهد، بقیه نامه‌ها را پاسخ داده ایم.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه با بیان اینکه رویکرد دیگر مرکز برای کارآمدسازی پژوهش‌ها و راهبری نتایج آن این است که بعد از ارائه تحقیق، کار ما تمام نمی‌شود، اذعان داشت: ما تک تک گزارش‌ها را راهبری می‌کنیم که چه پیشنهاد عملی به دولت، چه پیشنهاد نظارتی به کمیسیون و چه خبری به رسانه‌ها می‌توانیم بدهیم.

وی افزود: بر این اساس، 626 مکاتبه با وزارتخانه‌ها و 342 مکاتبه با کمیسیون‌ها داشته ایم همچنین 10 هزار و 700 خبررسانه برای راهبری رسانه‌ها جهت تنویر افکار عمومی ایجاد کرده و 195 برنامه تلویزیونی با حضور همکاران مرکز اجرا شده است.

نگاهداری ادامه داد: تولید نشریات و ویژه نامه‌های علمی را در استمرار گذشته ادامه داده و طی این مدت، 4 شماره فصلنامه منتشر کرده و در تلاش برای دریافت مجوز 2 فصلنامه در حوزه مجلس و اقتصاد و مجلس و قانونگذاری هستیم همچنین انتشار دو ماهنامه‌ای در حوزه اقتصاد بین الملل را دنبال می‌کنیم.

رئیس مرکز پژوهش‌ها در ادامه با بیان اینکه ستادی در این مرکز به ریاست بنده برای بررسی بودجه ایجاد شد، گفت: تحول فرهنگ و پیشنهادات تحولی درباره تبصره‌های 18 گانه را در این ستاد در دستور کار قرار دادیم و بعد از اینکه سیاست‌های کلی تأمین اجتماعی از سوی حضرت آقا ابلاغ شد، برنامه‌های عملیاتی برای آن تهیه کردیم که ظرف روز‌های آتی ارائه می‌شود.

وی اضافه کرد: از جمله اقدامات دیگر به عنوان کارفرمای ویژه، استفاده از هوش مصنوعی در تنقیح قوانین است که پروژه آن تا پایان سال جاری به اتمام می‌رسد.

نگاهداری با تأکید مجدد بر در نظر گرفتن اولویت کمیسیون‌های مجلس، بیان داشت: از طریق شورای هماهنگی مجلس با کمیسیون‌ها ارتباط داشتیم و در این راستا شورا‌های راهبردی با حضور افراد شاخص و صاحبنظر را راه اندازی کردیم که تا کنون ماهانه جلساتی در این خصوص تشکیل شده و مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع، پژوهشگاه قوه قضائیه و مرکز تحقیقات نیرو‌های مسلح عضو این کنسرسیوم هستند و درباره مسائل مهم و کلان کشور جلسه می‌گذاریم و بیانیه‌های سیاستی برای ایجاد وفاق میان قوای سه گانه صادر می‌کنیم که مثال آن بیانیه‌ای در حوزه بحران آب بوده که در اختیار مسئولان مربوطه قرار گرفته است.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به توافقنامه‌هایی با وزرای اقتصاد، دفاع و فرهنگ و رؤسای سازمان‌های مختلف، یادآور شد: ساختار سازمانی را چابک سازی کرده و زیرساخت‌ها را تأمین کرده ایم تا از همه ظرفیت‌ها استفاده کنیم.

وی با اشاره به رویکرد مردمی سازی این مرکز و اقداماتی که برای تحقق آن صورت گرفت، ابراز داشت: برای حفظ ظرفیت‌ها و تقویت نوآوری‌ها اقدام به پذیرش کارشناس کرده و بر این اساس 2 هزار و 500 نفر در فراخوان مرکز پژوهش‌ها شرکت کردند. در رویداد نوآیند هم مسابقاتی برگزار شد و در پارلمان دانشجویی 500 نفر شرکت کردند و شبیه سازی‌هایی داشته ایم که در جریان آن جوانان نخبه دانشگاهی نظرات خود را ارائه کرده و با مسائل حکمرانی آشنا می‌شوند.

نگاهداری ادامه داد: رویکرد دیگر برای مردمی سازی تقویت افکارسنجی بوده است که در این راستا رویداد‌های نوآیند یک و دو و چند رویداد دیگر در راستای مردمی سازی و جلب نظر نخبگان را داشتیم.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس یازدهم با بیان اینکه برای هوشمندسازی و تحقق آن سامانه ستادی حداکثری را برای مرکز پژوهش‌ها داشته و داشبورد‌های مختلفی ایجاد کردیم که یکی از آن‌ها اپلیکیشنی است که برای ارتباط با نمایندگان رونمایی می‌شود، اظهار کرد: سامانه یکپارچه را برای گزارش‌های مرکز پیاده سازی کردیم و کار‌هایی که تا کنون دستی بوده از این به بعد از طریق سامانه ستادی خواهد بود.

وی در ادامه با اشاره به راه اندازی سامانه نشر علمی برای دریافت آثار علمی محققان کشور و ایجاد پنجره خدمات الکترونیک مرکز، بیان داشت: کار دیگر نمایه سازی گزارش‌های مطالعاتی است که بیش از 13 هزار و 500 گزارش کارشناسی از نورمگز و ISC داشته ایم جمع آوری شد و اکنون همه می‌توانند از آن استفاده کنند و راهی برای برقراری ارتباط با دانشگاه‌ها است.

نگاهداری در ادامه با تأکید بر اینکه در حوزه شفاف سازی تلاش کردیم فرایند‌های مدیریت مرکز را به حداکثر شفافیت برسانیم، عنوان کرد: پیش از این جذب نیرو در مرکز به صورت فراخوانی نبود، اما برای اولین بار در تاریخ مرکز، فراخوان عمومی دادیم که بیش از 5 هزار نفر در آن شرکت کرده و بعد از ارائه گزارش‌ها و مصاحبه ها، در نهایت 203 نفر انتخاب شدند که اکنون با مرکز به صورت گزارشی و حجمی همکاری می‌کنند تا نخبه‌ترین‌های آن‌ها را جذب مرکز کنیم.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در پایان با اشاره به بروزرسانی دستورالعمل‌های مرکز، خاطرنشان کرد: اساسنامه قبلی، اختیارات بسیاری به رئیس مرکز می‌داد که بنده همه آن‌ها را از خود سلب و تلاش کردم از طریق ایجاد کمیته‌ها و هیأت‌ها تصمیم گیری صورت گیرد و پشت در‌های بسته هم نباشد همچنین تلاش شد 15 سامانه مختلف در حوزه قوانین و مقررات در مرکز ایجاد کنیم.