اظهارات صریح یک هنرمند درباره شرایط اقتصادی
میکاییل شهرستانی با انتقاد از تعطیلی دوباره سینماها و تئاترها نسبت به تنگناهای اقتصادی مردم هشدار و تاکید کرد که شکم گرسنه دین و ایمان نمی‌شناسد.
این هنرمند، نمایش «لبخند باشکوه آقای گیل» نوشته اکبر رادی را با گروهی از هنرجویان جوانش برای اجرا در تماشاخانه سنگلج آماده کرده بود اما درست شب پیش از اجرا، تئاتر و سینما برای دومین بار تعطیل شد و این گروه نیز همچون دیگر گروه‌های نمایشی، از اجرا بازماندند.
او که در تعطیلی گذشته هم نمایش دیگری با نام «اگوست در اوسیج کانتی» را بر صحنه داشت، در گفتگو با ایسنا با ابراز تاسف از اینکه گویی هنر فرزندی است نامشروع، از آینده سینما و تئاتر ابراز نگرانی جدی کرد.
شهرستانی در آغاز این گفتگو متذکر شد: به جد می‌گویم تئاتر و سینما و اصولا هنر گویی طفلی است نامشروع. انگار تعبیر سیاست‌گذاران کلان ما این است که یک عنصر غیر ضروری است و اگر نباشد، به جایی برنمی‌خورد.
او با ابراز تاسف از اینکه با سینما و تئاتر به شکل یک حرفه برخورد نمی‌شود، افزود: این وضعیت در حالی است که بسیاری از فعالان این دو حرفه، از سفره تئاتر و سینما ارتزاق و خانواده خود را اداره می‌کنند و کار دیگری ندارند. اگر این گونه نبود، خانه تئاتر و سینمایی تشکیل نمی‌شد تا منافع این افراد را تامین و نیازهایشان را برطرف کند و گوش شنوایی باشد برای شنیدن دغدغه‌هایشان و چشم بینایی برای دیدن دردهایشان.
این کارگردان تئاتر با ابراز شگفتی از پیشقدم شدن مدیران فرهنگی برای تعطیلی تئاتر و سینما اضافه کرد: پیشدستی مدیران فرهنگی ما برای پذیرش این موضوع که اولین مکانی که تعطیل می‌شود، سینما و تئاتر باشد، برایم حیرت‌انگیز است. واقعا چرا باید چنین باشد؟! درحالیکه مترو، اتوبوس، سطح شهر، بازار و... لبریز از جمعیت است و افراد تن به تن یکدیگر و بدون رعایت ذره‌ای از پروتکل‌های بهداشتی، از کنار هم عبور می‌کنند که البته این وضعیت هم دلیل دارد. شهرستانی با ابراز تاسف از وضعیت معیشتی مردم گفت: اشخاص ضعیف ناچار هستند در کوچه و خیابان دنبال یک لقمه نان بدوند چون حامی مالی ندارند. یک دستفروش، یک کولبر که ممکن است مدرک تحصیلی بالایی هم داشته باشد، باید کوه و کمر را درنوردد تا نانی به سفره زن و بچه خود ببرد. کسی که کوچکترین پس‌اندازی ندارد و رزق و روزی‌اش به کار روزانه وابسته است، نمی‌تواند در خانه بنشیند اما اگر از نظر مالی حمایت می‌شد و مختصر درآمد ماهانه‌ای می‌داشت، او نیز در این بحران در خانه‌اش می‌نشست. مثل بسیاری از افرادی که در این چند ماه از پس‌انداز خود استفاده کرده‌اند و اگر هم بیمار شوند، انواع داروها و بیمارستان‌های خصوصی برایشان فراهم است ولی آیا این امکانات برای آن شخص فرودست هم وجود دارد.
او اهالی سینما و تئاتر را جزو اقشار ضعیف دانست و توضیح داد: به جز تعداد انگشت‌شماری که استثنا هستند و همه می‌دانیم چگونه پول روی پول گذاشته‌اند و سینما و تئاتر برایشان بهانه است، تئاتر و سینما همواره مانند مرغ عزا و عروسی بوده است و از این جهت آینده این دو شغل بسیار نگران کننده است. شهرستانی با تاکید بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی در تئاتر و سینما خاطرنشان کرد: امکان خطر در این دو مکان به نازل‌ترین حد خود می‌رسد، اما نخستین جایی که تعطیل می‌شود، همین دو مکان است.
او که در این مدت برای اجرای دو نمایش خود با تعطیلی تئاتر و سینما رو به رو شده است، یادآوری کرد: امیدوارم این تعطیلات بیشتر از یک هفته نباشد و دولت راهکارهای جدی‌تری بیندیشد. همچنان معتقدم اگر تعطیلات عمومی فروردین ماه، یکی دو ماه به جد اعمال می‌شد و حضرات بر سر این موضوع با یکدیگر لجبازی نمی‌کردند و حداقلی در اختیار خانواده‌ها گذاشته می‌شد که بتوانند در قرنطینه خانگی، گذران کنند، بی تردید امروز وضعیت بسیار بهتری می‌داشتیم.
شهرستانی منشاء شیوع گسترده کرونا را بی‌تدبیری مدیران دانست که آن را جدی نگرفتند و اضافه کرد: شاید هم تعمدی در کار است که مردم در معرض خطر قرار بگیرند. فراموش نکنیم در روزهای اول حتی به دست آوردن ماسک در تهران غنیمت جنگی بود. داریم در این شرایط زندگی می‌کنیم. آمارهای غلط دادن، به روی خود نیاوردن، اینها همه به مردم صدمه زده است. او با ابراز تاسف از اینکه سینما و تئاتر شغل محسوب نمی‌شود، ادامه داد: بازنشسته رادیو هستم و ماهانه‌ای می‌گیرم که البته حداقل 4 میلیون زیر خط فقر محسوب می شود، اگر آموزشگاه خودم نباشد که البته به واسطه این تعطیلات، دوباره تعطیل شده است یا مدام قناعت پیشه نکنم، دخل و خرج‌مان نمی‌خواند.
بازیگر نمایش‌های «خاطرات هنرپیشه نقش دوم» و «خرده جنایت‌های زناشوهری» اضافه کرد: داریم تاوان چه چیزی را می‌پردازیم و تا کی قرار است پرداخته شود. بگذارید چرخ زندگی مردم بچرخد و آنقدر دغدغه درآمد روزانه خود را نداشته باشند.
او با ابراز تاسف از افزایش بزه‌های اجتماعی درپی تنگناهای اقتصادی خاطرنشان کرد: این ملت دائم نگران است. این همه بزه‌های اجتماعی از کجا ناشی می‌شود. در روز روشن با قمه جلو آدم را می‌گیرند و موبایل را می‌دزدند. همه اینها به این دلیل است که مردم گرسنه‌اند. شکم گرسنه دین و ایمان نمی‌شناسد.
این هنرمند هشدار داد که این شرایط بسیار غیر قابل تحمل شده و افزود: مطمئنم که کاسه صبر همه در حال لبریز شدن است و مردم آنقدر در تنگنا و مخصمه مالی هستند که به قول معروف به سیم آخر زده‌اند و جان‌شان برایشان مهم نیست و متاسفانه این وضعیت منجر به واکنشی می‌شود که خوشایند هیچکس نیست.
کارگردان نمایش‌های «آرش» و «آژدهاک» خاطرنشان کرد: این وضعیت باید خیلی جدی مدیریت شود. اتاق فکر تشکیل دهند و افرادی مدبر و دلسوز که این کشور و مردم آن برایشان مهم باشد، راه چاره‌ای بیندیشند.
او با تاکید بر اینکه برای کنترل کرونا باید خیلی جدی‌تر عمل کرد، متذکر شد: فقط جریمه افرادی که ماسک نمی‌زنند یا تعطیلی سینما و تئاتر کارگشا نیست. باید جلوی کسی را هم که با ماشین چند میلیاردی در خیابان دور دور می‌کند، گرفت. تمام این مسایل به هم وابسته و فرهنگ‌سازی در این زمینه بسیار مهم است. هر چند مردم ما به بسیای از مسایل تن نمی‌دهند و شاید لجبازی می‌کنند یا اینکه دیگر برایشان مهم نیست.
این هنرمند اضافه کرد: کسی که در صف دادخواهی وزارت دادگستری می‌رود، حقش تضییع شده و دیگر برایش مهم نیست که جمعیت در یکدیگر می‌لولند. او فقط می‌خواهد قاضی به دادش برسد. نیمی از آن جمیعت نه ماسک دارند و نه فاصله اجتماعی را رعایت می‌کنند. این همه آشفتگی از کجا ناشی می‌شود. مطمئنم مسئولان خود همه اینها را بهتر از ما می‌دانند.
او با بیان اینکه لازم است وضعیت دیگر کشورها را مطالعه کنیم، تاکید کرد: چرا خود را تافته جدابافته می‌دانیم. ما داریم در یک خانواده جهانی و بر یک کره زندگی می‌کنیم. در کره دیگری که زندگی نمی‌کنیم. به سادگی ببینیم دیگران حتی بسیاری از کشورهای به ظاهر جهان سومی، چه می کنند که شرایط‌شان از ما بهتر است و چرا میزان مرگ و میر در کشور ما این اندازه بالاست.
شهرستانی با ابراز تاسف از اینکه ظرفیت بیمارستان‌ها تکمیل شده است، افزود: پزشکی اعلام کرده از هر 100 مراجعه کننده به بیمارستان‌ها، 80 نفر کرونا داشته‌اند. این یک فاجعه جهانی و شبیه اتفاقاتی است که اوایل قرن گذشته برای ایران رخ داد و به دلیل شیوع وبا، کشتار بی‌اندازه‌ای صورت گرفت و شاید یک سوم جمعیت ما نابود شد. او در بخش دیگری از این گفتگو درباره آینده تئاتر در دوران کرونایی گفت: متاسفانه کرونا به این زودی دست از سر ما برنمی‌دارد و تئاتر هم با همه بزرگی‌اش مانند بسیاری از شغل‌ها و کاسبی‌های کوچک، دارد از بین می‌رود. اما تئاتر مثل یک صنعت به ظاهر پیش پا افتاده نیست چراکه سینما و تئاتر و اصولا هنر وجهه جهانی دارد و ابزاری است که دولت‌ها می‌توانند به کمک آن بسیاری از اهداف فرهنگی و حتی اقتصادی و وجهه اجتماعی خود را در جهان، تغییر بدهند. میکاییل شهرستانی در پایان تاکید کرد: کار متخصصان هنر کم‌اهمیت‌تر از متخصصان مغز و قلب نیست. اگر آنان جسم مردم را معالجه می‌کنند، اهل هنر هم روح افراد را درمان می‌کنند. به این دلیل است که پای هنر در میان علوم دیگر باز شده است. هنر صرفا سرگرمی نیست بلکه بسیار کاراتر و سازنده‌تر از چیزی است که به عنوان تفریح و سرگرمی از آن برداشت می‌شود. انتهای پیام