اظهارات متفاوت و عجیب یک عضو هیأت انتخاب جشنواره فیلم فجر

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، برنامه «شهر فرنگ» در پنجشنبه هفته قبل میزبان بهروز افخمی، عضو هیأت انتخاب چهلمین جشنواره فیلم فجر بود. این کاگردان در این برنامه درباره انتخاب‌های صورت گرفته در این دور از چشنواره فیلم فجر صحبت کرد.

در ابتدای برنامه مدقق مجری برنامه از افخمی پرسید که برخی فیلم‌های امسال را ضعیف توصیف می‌کنند، نظر شما چیست؟ افخمی در پاسخ گفت: چطور آنان بدون اینکه فیلم را ببینند درباره آن قضاوت می‌کنند؟ من که فیلم‌ها را تماشا کرده‌ام می‌گویم که فیلم‌های خوب زیادی بود حتی برای من غیر منتظره بود. در ابتدا فکر می‌کردم که شاید 20 یا 18 تا فیلم انتخاب شود اما بعد دیدیم که اتفاقا فیلم‌های خوب زیاد بودند و ما بخاطر محدودیت مجبور شدیم که 22 فیلم انتخاب کنیم.

وی در پاسخ به سؤال مدقق که آیا این جمله به این معنی است که فیلم‌های بیشتری برای انتخاب بود؟ گفت که واقعا برای هیأت انتخاب بیشتر از 22 فیلم انتخاب کردن سخت است. زمانی من در جشنواره فیلم فجر داور بودم و 24 فیلم برای داوری بود که واقعا داوری را بسیار سخت کرده بود. در همان دوره در بخش فیلمبرداری نامزد را انتخاب کردیم و باز هم می‌دیدیم که فیلمبرداری‌های فیلم‌های دیگر هم مانند آن در یک سطح و درجه است.

این کارگردان سینما در ادامه بیان کرد که جشنواره فیلم فجر، مانند جشنواره‌ای مثل کن نیست که به چند فیلم جایزه بدهد. اما در این صورت در کجا می‌توان حرفه‌ای‌ها و دیگر بخش‌های سینمایی را تحویل گرفت؟ درستش همین است که جشنواره به بخش‌های مختلف سینما جایزه بدهد.

او در پاسخ به مدقق مبنی بر اینکه جشن خانه سینما این کارکرد را دارد بیان کرد که اعضای این جشن در هر بخش چون به بالای 100 نفر نرسیده است هنوز به جایگاهی نرسیده است که جلوی باند بازی را بگیرد. برای همین فکر نمی‌کنم که جایزه خیلی معتبری شود.

کارگردان «عروس» و «فرزند صبح» درباره روند انتخاب فیلم‌ها بیان کرد که دو تا از فیلم‌ها کنار گذاشته شد چون اصلا از شورای پروانه نمایش نمی‌توانست برای جشنواره پروانه نمایش بگیرد. البته امکان دارد بعدا بتواند برای نمایش عمومی پروانه نمایش بگیرد.

او در ادامه درباره فیلم‌های جالب جشنواره گفت: امسال فیلم «عروسک» اصغر یوسفی‌نژاد برای من بسیار جالب بود که چند سال قبل هم فیلم «او» را ساخته بود که توسط هیأت داوران نادیده گرفته شد. اما فیلم برای اینکه کاملا با زبان ترکی و پر از دیالوگ و زیرنویس ریز ساخته شده بود، هیأت انتخاب نمی‌توانست آن را دنبال کند. از سویی چون شورای پروانه نمایش فیلم‌ها را با عجله دارد تماشا می‌کند، احتمال اینکه بتواند فیلم را بطور کامل بررسی و ارزیابی کند وجود ندارد، فکر نمی‌کنم که بتواند در جشنواره حاضر شود. بعد از تماشای فیلم هم به کارگردان تماس گرفتم و از فیلمش تشکر کردم و خسته نباشید گفتم و بهش خبر دادم که احتمال می‌دادید که فیلم بخاطر این مشکلات و حساسیت‌های جشنواره نتواند حضور یابد. او هم اتفاقا کاملا آمادگی داشت و اضافه کرد که همین که شما فیلم را ببینند و از کار در مجموع راضی باشند، برای من کافی است. به او گفتم که فیلم شما یک کمدی سیاه است که طبقه متوسط را تحقیر می‌کند و برای همین شورای پروانه نمایش هم احتمال اینکه به فیلم پروانه بدهد وجود ندارد.

فیلم دیگر هم «علت مرگ نامعلوم است» فیلم دیگری بود که برای جشنواره امکان پروانه نمایش ندارد. قرار ما این شد که اگر فیلم توانست از شورای پروانه نمایش پروانه بگیرد در رزرو باقی بماند. حتی آقای نیرومند که عضو شورای پروانه نمایش است خیلی دوست داشت که برای فیلم پروانه بگیرد. اینطور که احتمال می‌دهیم از این 22 فیلم 2 تا فیلم به جشنواره نمی‌رسد زیرا کارهای فنی آن بسیار طولانی است البته امکان دارد دو تای دیگر هم نرسد. برای همین فیلم رزرو داشتن خیلی مهم بود. البته من امکان اینکه اسامی رزرو را اعلام کنم ندارم. دبیر هم علاقه به این دارد که فیلم «علت مرگ نامعلوم» اگر پروانه نمایش بگیرد در فهرست رزرو قرار بگیرد.

او در ادامه درباره فیلم‌هایی که احتمال دارد به جشنواره نرسد بیان کرد که بنظرم فیلم «مرد بازنده» محمدحسین مهدویان به جشنواره نمی‌رسد چون که هنوز فیلمبردای آن ادامه دارد. بنظرم ریسک کرد که فیلم را با یک ابتدا و میانه و انتها که خوب هم مونتاژ شده بود به جشنواره داد و البته گفت که انتظاری ندارم که تأیید شود چون خیلی از بخش‌های آن در فیلم نیست اما ترجیحم این است که در جشنواره باشم. برخی از داوران به فیلم نمره ندادند نه برای اینکه فیلم بدی باشد چون بخش‌های دیگر فیلم را ندیده‌اند و امکان دارد که خوب ساخته نشود. برای همین کم مانده بود که از جشنواره بیرون بیافتد.

مجری اسبق برنامه هفت با وجود اینکه فیلم‌های امسال را فیلم‌های خوبی توصیف کرده بود گفت که بخش غالب فیلم‌های امسال، فیلم‌های سیاه‌نما است که بنظرم چندان برای سرگرم کردن ساخته نشده است و اگر هم قرار باشد که سرگرم کند از طریق آزار دادن این کار را می‌کند. برخی از آنها خیلی عبوث و ژست گرفته و همراه با تحقیر مردم است. بنظرم اینگونه از سینما تمام شده است و همه امکانات بالقوه‌اش را بالفعل کرده است. دیگر آنچنان جذاب نیست و چالش‌برانگیز نمی‌تواند باشد. بنظرم بیشتر فیلم‌های امسال جشنواره نیز اینگونه است اگرچه از نظر ساخت بهترین فیلم‌ها بود اما در جریان سیاه‌نما و یا چالش‌برانگیز است. او همینطور گفت که بنظرم نمی‌توان بخش محتوایی را از کیفیت فنی فیلم جدا کرد.

او درباره بازی‌های فیلم‌های جشنواره گفت که امسال سطح بازی‌ها بسیار خوب بود. بازی‌ها در فیلم «علفزار» خیلی خوب بودند و می‌تواند نامزد داشته باشد. در کل سطح فنی فیلم‌ها بالا رفته است.

این نویسنده سینما درباره فیلم سازمان اوج گفت: فیلم مسیح پسر مریم بنظرم فیلم خیلی بدی است. خیلی از فیلم‌ها را در سینمای ایران نمی‌توان ساخت. چرا باید سراغ فیلمی رفت که تصویری باورناپذیر و قلابی از یک دوران عرضه می‌کند؟ فیلم درباره مرکز فساد در دوران شاه است و حتی اگر بتوان قبول کرد که در چنین جایی زنان با کلاه گیس هم باشند، باقی شرایط را نمی‌توان رعایت کرد. همه می‌دانند که زنان آنجا اینگونه لباس نمی‌پوشند که تا یقه زیر گلو را بسته باشند اما بدون حجاب باشند. تصویری که فیلم ارائه می‌دهد خنده‌دار و بد است. دیالوگ‌های فیلم بسیار ناپخته نوشته شده و بسیار بد اجرا شده است.

او درباره صحبت محمدحسین نیرومند عضو هیأت انتخاب که فیلم‌های منتخب شامل همه جریان‌ها نیستند توضیح داد که منظور ایشان این است که فیلم‌های سیاه‌نما و اپوزیسیون در این فهرست مسلط است.

افخمی بیان کرد اینکه فیلم‌های اولی توسط جوانان ساخته شده است خیلی خوب است اما ما بر این اساس فیلم ها را انتخاب نکرده‌ایم. خیلی جالب بود که فیلمسازی که فیلم اولش را ساخته است انقدر قوی است. البته ساخت فیلم خیلی آسان شده است امروز با دوربین صحنه را می‌گیری و شب هم تدوین می‌شود و اگر هم اشتباه شده بود فردا هم دوباره آن را بگیری و تدوین کنی. 20 سال قبل این امکان وجود نداشت. برای همین اگر فیلمساز اول کمال طلب باشد می‌تواند رو به جلو حرکت کند. در این دوره که دوره خاصی است حداقل 5 فیلمساز اول وجود دارد که منجر به تعجب می‌شود.

عضو هیأت انتخاب جشنواره فیلم فجر درباره تنوع ژانر در این دوره بیان کرد که برخی از ژانرها در سینمای ایران گویا نمی‌شود سراغش رفت مانند علمی - خیالی برای اینکه گویا تنها بشقاب پرنده در آمریکا فرود می‌آید. البته ژانری مانند ترسناک برای اعمال محدودیتی که حجاب ایجاد می‌کند خنده‌دار از آب در‌می‌آید. برای همین برخی چیزها را نمی‌توان ساخت و برخی از چیزها را باور نداریم که بسازیم. برای همین سینمای ما محدود شده است در سینمای سیاه‌نما یا طبقه متوسط شهر نشین. اما در کل تنوع وجود دارد. تا جایی که سینمای ایران اجازه می‌دهد این جشنواره از همه جشنواره‌های سینمایی دیگر متنوع‌تر است.

او درباره ملاک انتخاب فیلم‌ها بیان کرد که تنوع ژانری ملاک انتخاب نبود. محتوا و کیفیت فنی از هم جداشدنی نیستند. داستان‌هایی بود که بدلیل آنکه یک موقعیت استثنایی عجیب را انتخاب کرده بود با اینکه مونتاژ و دیگر بخش‌های فنی آن خوب بود برای ما قابل باور نبود. سلیقه را نمی‌توان از انتخاب حذف کرد.

وی بیان کرد که فیلم‌های کمدی کم هستند و برخی هم می‌خواستند که کمدی باشند اما نتوانستند. اما فیلم «شادروان» کمدی خوبی است که می‌تواند در جشنواره هم دیده شود و در گیشه هم موفق باشد.

او درباره فروش فیلم‌های حاضر درجشنواره در سال آتی بیان کرد که فروش خوبی نخواهند داشت و شاید متوسط و زیر متوسط خواهد بود. علتش این است که شیوه پخش کهنه است و چند تا کمدی مبتذل که می‌خواهد به هر قیمتی مخاطب را بخنداند اکران داشته باشند. اما اگر این فیلم‌ها درست تبلیغ و پخش شوند فروش خوبی خواهند داشت.