اعضای شورای پژوهش کتابخانه مجلس منصوب شدند

اولین جلسه شورای پژوهش کتابخانه مجلس در دفتر رئیس کتابخانه برگزار شد و با حکم دکتر مسعود معینی‌پور اعضای شورای پژوهش کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی برای دو سال منصوب شدند.

به گزارش خبرگزاری مهر، اولین جلسه شورای پژوهش کتابخانه مجلس، روز دوشنبه 14 مهرماه 1404 در دفتر رئیس کتابخانه برگزار شد و با حکم دکتر مسعود معینی‌پور اعضای شورای پژوهش کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی برای مدت دو سال منصوب شدند.

دکتر محمدرضا ترکی عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، دکتر سید احسان رفیعی علوی رئیس و عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم، دکتر الهام ملک‌زاده عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دکتر فرشاد مهدی‌پور عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دکتر عصمت مؤمنی عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، حجت‌الاسلام حامد کاشانی، رئیس کتابخانه اهل بیت (ع) و متخصص تاریخ اسلام و دکتر احمد نادری عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، اعضای حقیقی شورای پژوهش کتابخانه مجلس را تشکیل می‌دهند.

در بخشی از حکم انتصاب اعضای شورای پژوهش کتابخانه مجلس آمده است: «کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، با پیشینه‌ای پربرگ و بار از بیش از یک قرن میراث‌بانیِ سنت گرانبار اسلام و ایران، نماد و نمودِ دانش‌طلبی، معرفت‌خواهی، دین‌پروری و ایران‌دوستیِ فرهیختگان این ملک و ملت است. تجربه‌های ارجمند دانشی و تاریخی که اینک، در جلوه جمیل کتاب، سند و نسخ خطیِ پرشمار، پیش روی ماست، از یک سو گواه سعی باصفای اهل فرهنگ و از سوی دیگر دستمایه‌ای است برای پژوهش‌های امروزین که با نگاهی به گذشته، رو به افق‌های گشوده آینده دارد. از این منظر، کتابخانه مجلس، براستی، «گنجینه روایت حکمرانی» است. بی‌تردید، رساترین ابزارهای احیا و اقامه این گنجینه پرشکوه، پژوهش است؛ پژوهش‌هایی کارآمد، روشمند، عالمانه، انضمامی، مسأله‌محور، کارساز، ارزش‌آفرین، گویا، پاسخگو، پیراسته، نوین و سنت‌بنیاد».

مطابق آیین‌نامه شورای پژوهش کتابخانه، بررسی طرح‌های پژوهشی برای انتشار به صورت کتابِ مبتنی بر خط‌مشی پژوهشی کتابخانه، بررسی، تصویب یا رد آثار رسیده برای انتشار (کتاب، پایان‌نامه، رساله)، ارزیابی میزان توانمندی علمی و سنجش صلاحیت پژوهشگران، نیازسنجی و پیشنهاد طرح‌ها و موضوعات دارای اولویت برای انجام پژوهش، ارائه مشاوره و همکاری در برگزاری نشست‌ها و همایش‌های علمی و... بخشی از وظایف شورای پژوهش کتابخانه مجلس شورای اسلامی است.

«گنجینه روایت حکمرانی»، شعار و انگیزه ما در پژوهش است

در ابتدای این جلسه، دکتر مسعود معینی‌پور ضمن خیرمقدم به اعضای شورای پژوهش، گفت: شورای پژوهش کتابخانه مجلس، وظیفه خطیر پشتیبانی نظری و مبنایی در حوزه پژوهش را بر عهده دارد و از این منظر، دارای جایگاه مهمی است.

رئیس کتابخانه مجلس با اشاره به سابقه دیرین این کتابخانه، تصریح کرد: کتابخانه مجلس، به عنوان قدیمی‌ترین کتابخانه پارلمانی، دارای اصالت و ریشه تاریخی است که باید در حوزه امور پژوهشی نیز به این تجربه گرانقدر علمی و هویت تاریخی توجه کرد.

معینی‌پور، ضمن تأکید بر ظرفیت‌های کتابخانه مجلس و ضرورت نگاه پژوهشی منطبق با این ظرفیت‌ها، یادآور شد: ما در کتابخانه مجلس، براستی، با یک «گنجینه» مواجه هستیم و شعار و انگیزه ما هم «گنجینه روایت حکمرانی» است؛ البته حکمرانی را محدود به دوره اخیر نکرده‌ایم. این جا یک آرشیو بسیار گرانبها از مطبوعات (از 1230 تا امروز) وجود دارد که در نوع خود بی‌نظیر است. مشروح مذاکرات مجالس، اسناد، نسخ خطی و... بخش‌هایی از این گنجینه هستند که به عنوان پشتوانه پژوهشی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

رئیس شورای پژوهش کتابخانه مجلس با تأکید بر ضرورت توسعه مرزهای تولید آثار مکتوب گفت: ما با سه دسته مخاطب مواجه هستیم: حاکمیت، یکی از مخاطبان ماست؛ دسته دیگر را نخبگان دربرمی‌گیرند و گروه سوم مخاطبان عمومی هستند. ما در حوزه پژوهش و تولید کتاب نیز باید به نیاز همه مخاطبانمان توجه کنیم. وظیفه هر پژوهشگری، به ویژه در علوم انسانی، به جز پردازش علمی محتوای مورد نظر، توجه انضمامی به نیازهای حوزه عمومی دانش نیز هست.

معینی‌پور در پایان بر ضرورت توجه به موضوع «بازیابی مرجعیت کتابخانه مجلس در سطح نخبگانی» تأکید کرد.

توجه به ترجمه و مباحث میان‌رشته‌ای و نظری در مطالعات اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی

در ادامه این جلسه، سیدباقر میرعبداللهی معاون پژوهش کتابخانه مجلس به تشریح برنامه‌های این معاونت در حوزه نشر و پژوهش پرداخت و گفت: کتابخانه مجلس، در شمار ناشران تخصصی است. این ویژگی از یک سو مزیت و از سوی دیگر می‌تواند آسیب باشد؛ بنایراین، لازم است، ضمن حفظ و گسترش تولید محتواهای تخصصی، تولید محتواهای پژوهشی برای علاقه‌مندان عام‌تر نیز در دستور کار قرار گیرد.

میرعبداللهی افزود: برنامه پژوهش و نشر در کتابخانه مجلس، قاعدتاً، باید دارای برخی مؤلفه‌های شکلی و محتوایی باشد که توجه روشمند به آنها، همزمان، کمیت و کیفیت آثار پژوهشی کتابخانه را ارتقا می‌دهد. تاکنون 540 عنوان کتاب، نشریه و منشورات ادورای در کتابخانه مجلس، در رده‌های مختلف به چاپ رسیده که سرمایه ارزشمندی برای پژوهشگران است.

معاون پژوهش کتابخانه مجلس، ضمن تأکید همزمان به فرم و مضمون آثار، گفت: در بخش شکلی انتشارات لازم است به «طراحی فرم» و «تبلیغات قبل و بعد از نشر» توجه کنیم. در این راستا توجه به شبکه‌های اجتماعی، محتواهای نشریافته کتابخانه را به شکلی روزآمد معرفی می‌کند. مرحله مهم دیگر، برنامه‌ریزی برای فروش و پخش آثار است. ایجاد سامانه جامع انتشارات کتابخانه، که طراحی آن در دست اقدام است، عهده‌دار این مهم است.

عضو حقیقی شورای پژوهش کتابخانه مجلس، در پایان و با تأکید بر وظایف و توان راهبریِ پژوهشی مدیران گروه‌های پنج‌گانه معاونت پژوهش گفت: لازم است در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت و میان‌مدت به سراغ نشر آثاری برویم که به صاحب‌نظران «سفارش» داده می‌شود و نه فقط آثار دریافتی. همچنین توجه به موضوع ترجمه و مباحث میان‌رشته‌ای و نظری، به‌ویژه در مطالعات اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی، بسیار لازم است. پژوهش‌های نوپدید در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، که به شکل پایان‌نامه‌ها و رساله‌های مقاطع ارشد و دکتری و پژوهش‌های آزاد در دسترس است نیز، پس از احراز اعتبار علمی آنها، می‌تواند برخی از خلأهای پژوهشی را پر کند.

توجه به نشر دیجیتال، الکترونیک و هوشمند، ضرورت تدوین آیین‌نامه تصحیح متون کهن در کتابخانه مجلس، توجه به پیراستگیِ شکلی آثار منتشرشده، توجه و اولویت‌دادن به میراث حکمی و معارفی اسلام در حوزه تألیف و تصحیح، توجه به امکانات و قابلیت‌های اثباتیِ هوش مصنوعی به‌ویژه در تصحیح، توجه همزمان به فاخربودن پژوهش‌ها و نیاز مصرف‌کننده عام، لزوم برخورداری آثار پیشنهادی از طرح پژوهشی، دقت در روزآمدی پژوهش‌ها و پرهیز از پژوهش‌های تکراری و... بخشی از موضوعات مطرح‌شده توسط اعضای حقیقی شورای پژوهش در این جلسه بود.

تقدیم احکام اعضای شورای پژوهش، گفت‌وگو درباره آیین‌نامه پیشنهادی این شورا و تشریح بندهای آن و بحث و گفت‌وگو درباره فهرست پیشنهادی برای چاپ اول و آثار در دست پژوهش کتابخانه مجلس، دستور نخستین جلسه شورای پژوهش کتابخانه مجلس بود.