افزایش تولید میگو و خاویار، نتیجه توسعه زیرساخت شیلاتی در گلستان
گرگان - ایرنا - راه سخت بهره‌وری حداکثری از منابع آبی و ماهیان گلستان با سرمایه‌گذاری هشت ساله دولت برای توسعه زیرساخت‌های شیلاتی استان هموار شد و رشد درآمد بهره‌برداران، افزایش تولید انواع آبزیان مانند میگو و خاویار و ایجاد هزاران فرصت شغلی بخشی از نتایج حاصل از آن است.
گلستان در سال های اخیر با توجه ویژه به توسعه آبزی پروری به یکی از استانهای برتر تولید انواع آبزیان در کشور تبدیل شده و تکمیل طرح های شیلاتی علاوه بر افزایش درآمد اهالی، زمینه ایجاد فرصت های شغلی بیشتر را برای جوانان این استان فراهم کرده است.
بهره‌مندی از حدود 130 کیلومتر نوار ساحلی و دسترسی به پهنه آبی خلیج گرگان و دریای خزر فرصت مناسب توجه و استفاده از ظرفیت‌های حوزه آبزی‌پروری و اجرای طرح‌های گوناگون پرورش انواع آبزیان است که اجرای طرح‌های متنوعی مانند پرورش ماهی در قفس و پن، ایجاد مزارع پرورش میگو و استخرهای پرورش ماهی خاویار طی سال‌های اخیر در گلستان مورد توجه قرار گرفته و توسعه آن با شتاب در حال انجام است.
شتاب بخشیدن به توسعه همه جانبه قشر کم برخوردار ساحل نشین از جمله اثرات اجرای این طرح ها است که در نتیجه آن گلستان به یکی از مراکز مهم تولید انواع آبزیان به ویژه گونه های ماهی مانند قزل آلا، میگو، سفید، آزاد، فیل ماهی، کفال و خاویاری تبدیل شده است.
کاهش فشار صید و برداشت از منابع آبزی دریا، کمک به حفظ و مدیریت ذخایر دریای خزر و افزایش اشتغال و کمک به توسعه همگون و سازگار با محیط زیست از جمله دستاوردهای اجرای طرح گوناگون پرورش انواع آبزیان در گلستان است.
پرورش میگو
گلستان در سال های اخیر با توجه ویژه به توسعه آبزی پروری به یکی از استانهای برتر تولید میگو در کشور تبدیل شده و تلاش کرده با فراهم آوردن همه مقدمات لازم برای تکمیل چرخه تولید، علاوه بر خودکفایی در این زمینه، میزان برداشت این آبزی را در استان تا حد امکان افزایش دهد.
مدیرکل شیلات گلستان گفت که با اهتمام بخش‌های اجرایی کشور از سال 92 تا 99 حلقه‌های زنجیره تولید و عرضه میگو در استان تکمیل و وابستگی این استان شمالی در صنعت میگو به سایر استان‌ها نیز برطرف شد.
سیدجواد قدس علوی اظهار داشت: در راستای تکمیل این زنجیره، مراکز فرآوری میگو و بسته‌بندی آبزیان، طی سال‌های فعالیت دولت تدبیر و امید، از 2 مرکز در سال 92، به هشت مرکز در سال 99 افزایش یافت ضمن اینکه ظرفیت نگهداری این مراکز نیز در مدت یاد شده از 750 تن به هفت هزار و 800 تن رسید.
وی با اشاره به مولدسازی میگو در گلستان یادآور شد که برای نخستین بار در سال 1396 و به منظور توسعه پایدار این صنعت، مولدسازی میگو در مرکز فناوری نوین گمیشان آغاز به‌کار کرد که از آن زمان تاکنون میگوهای مولدسازی شده این مرکز علاوه بر رفع نیاز استان، جهت بهره‌برداری به استانهای جنوبی کشور نیز ارسال می‌شود.
مدیرکل شیلات گلستان، احداث نخستین مرکز تکثیر بچه میگو توسط بخش خصوصی با اعتبار بالغ بر 50 میلیارد ریال و ظرفیت تولید 100 میلیون قطعه بچه میگو درسال 98 به صورت آزمایشی در ضلع غربی مجتمع میگوی گمیشان را از دیگر اقدامات صورت گرفته برای تکمیل زنجیره تولید و ایجاد ارزش افزوده میگو و عدم وابستگی به خارج از استان اعلام کرد.
قدس علوی ادامه داد که صادرات میگوی پرورشی و ارزآوری این محصول در استان نیز از یک میلیون و 750 هزار دلار در سال 92، به افزون بر 12 میلیون دلار در سال 97 افزایش یافت.
قدس علوی گفت: در سال 98 به دلیل بروز بیماری ویروسی لکه سفید و تلفات سنگین و در سال 99 به دلیل اجرای عملیات پیشگیرانه و رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی در مزارع، محصول تولیدی مجتمع میگوی گمیشان کاهش یافت و صادرات صورت نگرفت.
وی یادآور شد که پرورش میگو از دهه 70 در ده‌ها هزار هکتار اراضی شور، کم بازده و غیرقابل کشت مناطق ساحلی و مرزی شمال گلستان آغاز شد و از 304 تن تولید و اشتغال 251 نفر در سال 92 به 2 هزار و 585 تن تولید میگو با اشتغال‌زایی هزار و 405 نفر در سال 97 رسید.
قدس علوی اضافه کرد: با رفع کامل مشکل بیماری لکه سفید میگو انتظار می‌رود امسال روند صعودی تولید و ایجاد فرصت‌های شغلی از طریق مزارع میگو استان گلستان بار دیگر آغاز شود.
به گفته وی، میزان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت میگو گلستان از 52 میلیارد ریال درسال 92 اکنون به افزون بر 825 میلیارد ریال، تعداد مزارع پرورش این آبزی از 11 به 60 مزرعه و سطح مفید مزارع نیز از 166 هکتار به 937 هکتار افزایش یافته است.
مدیرکل شیلات گلستان به راه اندازی فاز دوم مجتمع پرورش میگو گمیشان نیز اشاره کرد و افزود: فاز دوم این مجتمع به مساحت 6 هزار هکتار با هدف تولید 22 هزار تن میگو در قالب 222 مزرعه طراحی شده که در حال واگذاری به بخش خصوصی است.
تلاش برای احیای فسیل زنده خزری
خاویار که به دلیل امتیازات فراوان تغذیه‌ای به مروارید سیاه معروف است، برند اختصاصی گلستان به شمار رفته و انواع گوناگونی مانند خاویار طلایی، سرخ و سیاه دارد.
مشکل کاهش ذخیره ماهیان خاویاری دریای خزر ناشی از صید بی رویه سالیان گذشته که تداوم حیات این آبزی ارزشمند و در معرض انقراض را با تردید مواجه کرده بود طی سال های اخیر و با اجرای طرح‌های متعدد احیا و پرورش در استخرها برطرف شده است.
در سال های گذشته صید قاچاق، آلودگی دریای خزر، کم آب شدن رودخانه ها و احداث سد بر روی رودخانه ها که محل اصلی تخم ریزی این ماهیان به شمار می‌رفت باعث کاهش شدید جمعیت این گونه ها و صادرات خاویار شده بود.
با افزایش این مشکلات، شیلات گلستان به فکر احیای خاویار افتاد و با ایجاد مزارع منفرد و تولید انبوه در مجتمع بزرگ پرورش ماهیان خاویاری استان، توسعه این آبزی ارزشمند را در دستور کار خود قرار داد.
مدیر امور ماهیان خاویاری گلستان گفت: کشورهای مشترک المنافع در سال‌های نخست پس از استقلال از شوروی، به سبب ارزش اقتصادی خاویار اقدام به برداشت بی رویه ماهیان خاویاری کردند که در نتیجه آن آسیب جدی به جمعیت این گونه در خزر وارد شد و جمعیت ماهیان خاویاری در دریای خزر رو به زوال رفت.
سیدمصطفی عقیلی نژاد اظهار داشت: در سال های اخیر بیشترین تلاش برای حفظ ذخایر ماهیان خاویاری در خزر از سوی ایران انجام شد که این تلاش ها به خصوص در هشت سال گذشته به ایجاد مزارع متعدد پرورش در مناطق گوناگون گلستان منجر گردید.
مدیرکل شیلات گلستان نیز گفت: شرایط سرزمینی، اقلیمی و ویژگی های حوزه هیدرولوژیکی گلستان فضای مناسبی برای تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری در مزارع پرورشی است.
سیدجواد قدس‌علوی اظهار داشت: مجتمع 500 هکتاری پرورش ماهیان خاویاری گمیشان به عنوان بزرگترین مجتمع دنیا در حال ساخت است که امیدواریم با بهره برداری از آن شرایط مساعدی برای توسعه و پرورش ماهیان خاویاری در استان فراهم شود.
در حال حاضر پنج مزرعه منفرد پرورش ماهیان خاویاری در کردکوی، بندرگز، آق‌قلا و علی آبادکتول در حال بهره‌برداری است.
قدس علوی به چگونگی تامین بچه ماهی مجتمع پرورش ماهیان خاویاری گمیشان اشاره کرد و گفت: در حال حاضر مرکز بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی ماهیان خاویاری شهید مرجانی زیر نظر شیلات گلستان علاوه بر بازسازی ذخایر، مسوولیت تامین بچه ماهیان خاویاری برای استفاده در مزارع منفرد را به عهده دارد.
مرکز 150 هکتاری بازسازی ماهیان خاویاری شهید مرجانی اشاره تاثیر بسیاری در زمینه حفظ گونه های ارزشمند ماهیان خاویاری دارد و از ظرفیت فراوانی برای تکثیر و رهاسازی این آبزی برخوردار است.
وی به افتتاح بخشی از مجتمع پرورش ماهیان خاویاری گمیشان در آینده نزدیک خبر داد و گفت: این مجتمع با هدف تولید چهار هزار تن گوشت و 300 تن خاویار در مساحت 500 هکتار با ایجاد 2 هزار و 400 فرصت شغلی مستقیم و غیر مستقیم در قالب 200 مزرعه با هزینه 20 هزار میلیارد ریالی در حال احداث است که در مرحله اول چهار مزرعه بصورت آزمایشی درسال 99 با ظرفیت هر مزرعه 20 تن تولید گوشت و 1.5 تن خاویار و اعتبار بالغ بر 400 میلیارد ریالی بخش خصوصی ساخته و مورد استفاده قرار گرفت.
به گفته مدیرکل شیلات گلستان، حجم تولید ماهیان خاویاری در مزارع منفرد از چهار تن تولید و اشتغال سه نفر درسال 92 به 50 تن تولید و اشتغال 33 نفر در سال گذشته رسید.
طرح پرورش ماهی در دریا (قفس و پن)
طرح پرورش ماهی در دریا طی 2 دهه اخیر به عنوان یکی از ظرفیت‌های بکر توسعه آبزی پروری در کشور مورد توجه و بررسی قرار گرفت و اجرای آن پس از اتمام مطالعات امکان سنجی و مکان یابی مناسب در محدوده پهنه آبی دریای خزر در گلستان آغاز شد.
پیش از سال 92 تولید ماهی در دریا صفر بود اما با اجرای طرح های متعدد پرورش ماهی در قفس و پن برای اولین بار در کشور، سال گذشته افزون بر 150 تن ماهی با اشتغال 15 نفر در گلستان تولید شد.
علاوه بر مباحث تولید، استفاده از این فرصت در حوزه گردشگری آبی نیز بسیار ثمر بخش است و فراهم کردن زیر ساخت های لازم برای حضور گردشگران در مراکز احداث پن و قفس در دریا، علاوه بر خرید مستقیم انواع ماهی تولید شده در قبل دریا، موجب رونق مشاغلی همچون مسافربری و گردشگری دریایی خواهد شد.
مدیر کل شیلات گلستان با مطلوب ارزیابی کردن تعداد متقاضیان اجرای طرح پرورش ماهی در قفس گفت: در حال حاضر قفس های متعددی در سواحل شهرستان گمیشان در حال نصب قطعات است که توسعه این طرح علاوه بر ایجاد مشاغل همگن با طبیعت، آمار صیادان غیرمجاز منطقه را کاهش داده و توسعه آن موجب بهسازی مجدد ذخایر آبزیان خزر می شود.
قدس علوی ادامه داد: طرح های پرورش و تولید انواع ماهی مانند قزل آلا، سفید، آزاد، فیل‌ماهی، کفال و خاویاری در قفس با وجود هزینه های بالای اولیه می تواند فرصت مناسبی برای بهبود فضای کسب و کار و شکوفایی اقتصادی استان باشد.
وی ادامه داد: محدودیت منابع آبی و برخورداری از پیش نیاز مهمی مانند دریای خزر، ضرورت پرورش ماهی در قفس را به عنوان یکی از راهکارهای توسعه آبزی پروری در گلستان افزایش داده است.
به گفته وی سال قبل 58 قفس برای پرورش ماهی به دریا انداخته شده بود که امسال پیش بینی می شود این رقم به 100 قفس افزایش یابد.
پرورش ماهی در پن یک روش جدید آبزی پروری است که در آن محیط‌های آبی با ابزارهایی نظیر تیرک‌های چوبی و توری محصور شده و در آن پرورش آبزیان انجام می شود.
بر خلاف پرورش ماهی در قفس، کف پن بستر منبع آبی است و با ساحل نیز در ارتباط است.
رییس مرکز تحقیقات ذخایر آبزیان آب های داخلی در استان گلستان نیز گفت: اجرای طرح پرورش ماهی در پن یکی از طرح های دارای قابلیت توسعه در گلستان است که اجرای آن می تواند به افزودن بر فرصت های شغلی استان منجر شود.
عباسعلی آقایی‌مقدم اظهار داشت: گلستان به دلیل قرار گرفتن در منطقه کم عمق دریای خزر، ظرفیت فراوانی برای پرورش ماهی در پن دارد.
طرح پرورش ماهی با آب چاه کشاورزی
گلستان افزون بر 20 هزار چاه کشاورزی مجاز دارد که بهره مندی از آب آن بهترین ظرفیت برای افزایش تولید انواع آبزی و توسعه این بخش و کمک موثر به صنعت گردشگری و ایجاد اشتغال است.
یکی از طرح های اجرا شده شیلات گلستان طی سال های اخیر، برنامه ریزی برای استفاده حداکثری از این ظرفیت برای تولید نواع ماهی است.
مدیرکل شیلات گلستان گفت: احداث حوضچه های کوچک در مسیر حرکت آب به سمت مزارع و باغ ها، فرصت مناسب تولید انواع آبزی است که می تواند به تولید بیشتر منجر شده و درآمد مضاعفی را نصیب کشاورزان کند.
قدس علوی بیان کرد: در هر 100 متر مکعب آب حاصل از فعالیت چاه کشاورزی 200 تن ماهی تولید می شود که می تواند در کسب درآمد کشاورزان و توسعه آبزی تاثیرگذار باشد.
مدیرکل شیلات گلستان ادامه داد: پیش بینی از اجرای این طرح تا افق 1404 ایجاد 2 هزار و 600 استخر در کنار چاه های کشاورزی، تولید پنج هزار و 500 تن ماهی و ایجاد فرصت اشتغال برای هفت هزار و 800 نفر است.
قدس علوی بیان کرد: توسعه اشتغال، افزایش مصرف ماهی در میان خانواده های روستایی مجری طرح و بالا رفتن سرانه تولید از جمله دستاوردهای اجرای این طرح خواهد بود.
وی افزود: هزینه اندک راه اندازی طرح پرورش ماهی فرصت مناسبی است تا کشاورز در کنار مصرف آب چاه برای آبیاری مزرعه خود و کمک به افزایش تولید، از درآمد پایدار دیگری هم بهره مند شود.
مدیرکل شیلات گلستان ادامه داد: پرورش ماهی با استفاده از آب چاه کشاورزی در گلستان از سال 96 با ایجاد 208 استخر آغاز شد و با تولید 464 تن ماهی و ایجاد 750 فرصت شغلی مستقیم و غیر مستقیم تا سال 98 به بهره برداری رسید.
افزایش تولید ماهیان گرمابی از 17 هزار و 600 تن به 18 هزار تن، تولید ماهیان سردابی از 523 تن به 950 تن، تکثیر ماهیان تزیینی از 2 میلیون و 873 هزار به 3 میلیون و 200 هزار قطعه و تکثیر ماهیان استخوانی و خاویاری برای رهاسازی در دریا از 38 میلیون به 80 میلیون قطعه از دیگر اقدامات شیلات گلستان طی هشت سال گذشته بود.
علاوه بر آن تکثیر و تولید زالو در گلستان برای اولین بار از سال 96 با تولید 100 هزار قطعه آغاز شد و در سال جاری میزان تولید به 150 هزار قطعه رسید.
حدود 130 کیلومتر از ساحل دریای خزر در گلستان قرار دارد که ساکنان حاشیه آن از جمله گمیشان و بندرترکمن به حرفه صیادی اشتغال دارند و از این طریق تامین معاش می کنند.
استان گلستان علاوه بر این در پرورش ماهیان خاویاری، میگو و سایر ماهیان بومی و دریایی از جمله کپور فعال است که برنامه ریزی برای توسعه پرورش به شیوه پن و قفس می تواند زمینه ساز جذب سرمایه گذاری بیشتر و استفاده از ظرفیت های دریای خزر برای پرورش بیشتر انواع آبزیان شود.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*
