افزایش نرخ رشد نقدینگی / زمینه پولی افزایش تورم فراهم شد

به گزارش خبرآنلاین، بانک مرکزی در آخرین گزارش خود در حالی نقدینگی موجود در اقتصاد تا پایان آبان ماه را 9392 هزار میلیارد تومان برآورد کرده که این مهم نشاندهنده افزایش 28.1 درصدی نقدینگی در طول یک سال گذشته است. در عین حال محاسبات مذکور نشان می‌دهند که اقتصاد ایران در 8 ماه ابتدایی سال جاری با افزایش 19.2 درصدی نقدینگی مواجه شده است. در پایان سال گذشته مجموعه نقدینگی موجود در کشور 7877 هزار میلیارد تومان بوده است.

بیشتر بخوانید:

پیش‌بینی نگران‌کننده یک کارشناس از نرخ تورم / افقه: نه چشم‌انداز کوتاه‌مدت اقتصاد روشن است نه بلندمدت

سقوط آزاد قدرت دلاری نقدینگی / رکورد کاهش قدرت دلاری نقدینگی شکست

به باور بانک مرکزی از مجموع نقدینگی، 120.4 هزار میلیارد تومان آن را پایه پولی تشکیل می‌دهد. در پایان سال گذشته کل نقدینگی اقتصاد کشور 109 هزار میلیارد تومان بوده ولی در آبان امسال در مقایسه با آبان پارسال نقدینگی 20.7 درصد افزایش یافته است. پایه پولی مجموعه اسکناس‌ها و سکه‌های در گردش و سپرده‌های قانونی (ذخایر بانکی) موجود در بانک مرکزی است که مستقیما توسط بانک مرکزی خلق می‌شود. در نتیجه پایه پولی از طریق ترازنامه بانکها به دست می‌آید. گاهی پایه پولی را پول پر قدرت هم می‌نامند چرا که هر افزایشی در این متغیر به افزایش نقدینگی منجر می‌شود که خطر رشد افسارگسیخته تورم را هم می‌تواند به دنبال داشته باشد.

تفاوت اصلی که میان پایه پولی و پول وجود دارد در این است که منظور از پول تنها نقدینگی در دست مردم برای خرید و کالاها و خدمات است و در مقابل پایه پولی هم پول در دست مردم و هم پول نزد بانکها را هم محاسبه می‌کند. پول تنها 24 درصد از کل نقدینگی کشور را تشکیل می‌دهد و در آبان امسال کل پول موجود در اقتصاد ایران 2250 هزار میلیارد تومان بوده است. پول موجود در اقتصاد نسبت به آبان ماه پارسال افزایش 27.6 درصدی داشته است.

از آنجا که در میان تمام اجزای نقدینگی بالاترین قدرت نقد شوندگی را پول دارد، افزایش بیش از 27 درصدی آن خطر افزایش نرخ تورم را در پی دارد. مجموع اسکناس و مسکوکات اقتصاد موجود در اقتصاد کشور 148 هزار میلیارد تومان بوده است. به زبان ساده‌تر از کل نقدینگی حدود 10 هزار هزار میلیارد تومانی اقتصاد ایران، تنها 1.9 درصد آن پول نقد هستند و مابقی دیگر اشکال نقدینگی چون سپرده‌های دیداری و شبه پول به حساب می‌آیند.

شبه پول در پایان آبان ماه به 7141 هزار میلیارد تومان رسید که در مقایسه با آبان ماه پارسال 28.3 درصد و در مقایسه با پایان پارسال 19.8 درصد رشد کرده است.

در هشت ماهه منتهی به آبان سال 1403 خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی مهم‌ترین عامل فزاینده رشد پایه پولی بوده است و سهمی فزاینده معادل 38.9 درصد در رشد 8 ماهه پایه پولی داشته است. عامل اصلی افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در سال جاری افزایش نرخ تسخیر بوده است.

در هشت ماهه منتهی به آبان سال 1403 خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی مهم‌ترین عامل فزاینده رشد پایه پولی بوده است و سهمی فزاینده معادل 38.9 درصد در رشد 8 ماهه پایه پولی داشته است. عامل اصلی افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در سال جاری افزایش نرخ تسخیر بوده است. همچنین در آبان سال 1403 نسبت به پایان سال 1402 خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی سهمی معادل 8.4 درصد در رشد 10.3 درصدی پایه پولی در این دوره داشته است.

223229