افقه: کسری بودجه قابل پیش‌بینی بود / مقام‌های سیاسی و افراد بانفوذ هزینه‌های زیادی به بودجه تحمیل کردند

مریم فکری: «200هزار میلیارد تومان عدم تحقق بودجه داریم، نمی‌توانیم از آسمان بیاوریم.» این اعتراف تلخ رییس سازمان برنامه و بودجه در هفدهم آبان‌ماه در میان نمایندگان مجلس بود.

مسعود میرکاظمی در این جلسه، از افزایش منابع و مصارف بودجه تبصره 14 انتقاد می‌کند و می‌گوید با تغییراتی که رخ‌داده، تبصره 14 عملا با کسری 200 هزار میلیارد تومانی مواجه می‌شود.

بر اساس اظهارات میرکاظمی: عملکرد سال گذشته حدود 330 هزار میلیارد تومان بوده که منابع آن از محل فروش گاز داخلی، فرآورده و صادرات فرآورده است و در برخی از موارد عدد حاصله وارد منابع تبصره 14 نمی‌شود. در پیشنهادی که دولت ارائه کرد، حدود 100 هزار میلیارد تومان به منابع سال 1400 اضافه شد. چگونه می‌شود بدون اینکه قیمت انرژی تغییر کند یا تولید را افزایش دهیم، این رقم به 640 هزار میلیارد تومان برسد، آیا واقعا چنین پیش‌بینی‌ای تحقق می‌یابد؟ از روز اول مشخص بود که منابع قابل وصول نیست.

در این فضا، البته رییس سازمان برنامه و بودجه در اظهارنظر تلخ دیگری در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها، میزان تحقق منابع بودجه امسال را 66 درصد اعلام کرده و احتمال داده است این رقم تا پایان سال هم افزایش نیابد.

میرکاظمی البته راجع به کسری بودجه 1401 عنوان می‌کند: از این لحاظ که نتوانیم هزینه‌های جاری و اجتناب‌ناپذیر را پرداخت کنیم کسری بودجه نداریم، اما منابع حدودا 1390 هزار میلیارد تومانی بودجه احتمالا محقق نشود.

این اعتراف تلخ میرکاظمی در حالی است که تیر ماه سال‌جاری، رییس‌جمهور به صراحت اعلام کرده بود که دولت موفق به صادرات نفت شده و کسری بودجه را جبران کرده است. ابراهیم رییسی در دیدار با مردم خراسان‌شمالی گفته بود: بدون اینکه قراردادی را امضا کنیم و تعهد جدیدی را برای کشور بپذیریم با همان وضعیت سابق موفق شده‌ایم صادرات نفتی را به حد قابل قبول برسانیم.

وی عنوان کرده بود: درآمدهای دولت افزایش پیدا کرده، هزینه‌هایی نیز وجود دارد که در حال پرداخت آن‌ها هستیم. 480 هزار میلیارد تومان کسری بودجه، افزایش حقوق و دستمزد و... مواردی است که از طریق افزایش درآمدهای کشور در حال پرداخت است.

خدا را شکر که در حد هزینه‌های جاری مشکل نداریم

در همین خصوص، مرتضی افقه اقتصاددان در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین در واکنش به این اظهارنظر میرکاظمی که عنوان کرده از این لحاظ که نتوانیم هزینه‌های جاری و اجتناب‌ناپذیر را پرداخت کنیم، کسری بودجه نداریم، اما منابع حدودا 1390 هزار میلیارد تومانی بودجه احتمالا محقق نشود، می‌گوید: باید بگوییم باز خدا را شکر که در آن حد جاری‌ای که اجتناب‌ناپذیر است، پیش‌بینی کردند و مطمئن هستند که کسری بودجه نداریم.

وی می‌افزاید: با توجه به عدم حل مشکل تحریم‌ها و نیز کسری بودجه ناشی از فروش درآمدهای نفت و در عین حال، وضعیت مالیات‌ها، این شرایط قابل پیش‌بینی بود.

این کارشناس اقتصادی تصریح می‌کند: یک جوری درباره منابع جدید درآمدی حرف می‌زنند که این موارد، کشف این دولت است و به‌گونه‌ای که دولت منابع جدید درآمدی بدون اتکا به نفت دارد. به همین دلیل اصرار می‌کردند که ما تحریم‌ها را به سفره مردم وصل نمی‌کنیم.

افقه متذکر می‌شود: اما از همه صحبت‌های آقای میرکاظمی که الان دستش در کار بودجه رفته، کاملا پیداست که کاملا پیش‌بینی‌ها و وعده‌هایشان همان‌طور که انتظار می‌رفت، قابل تحقق نیست.

وی عنوان می‌کند: یا باید مشکل تحریم‌ها را حل می‌کردند یا شروع می‌کردند و اصلاحات ساختاری در بخش‌های اقتصادی و غیراقتصادی داشته باشند.

بیشتر بخوانید:

اعتراف میرکاظمی به کسری بودجه / زورآزمایی دولت و مجلس بر سر بودجه 1402 آغاز شد

بودجه انبوهی از هزینه‌ها دارد که کمکی به رفاه ملت نمی‌کند

این اقتصاددان می‌گوید: بودجه، انبوهی از هزینه‌های جاری و غیرجاری دارد که خیلی کمکی به تولید ملی نمی‌کند و مقام‌های سیاسی و افرادهای بانفوذ طی سال‌های گذشته تحمیل کردند یا اصلا کمکی به تولید ملی و رفاه ملت نمی‌کنند.

افقه یادآور می‌شود: این‌ها را اگر نخواهند در یک زمانی از بودجه حذف نکنند و از آن طرف، مشکل درآمد بودجه حل نشود، همین وضعیت را در سال آینده و سال‌های بعد خواهیم داشت.

وی درباره رقم کسری بودجه می‌افزاید: رییس سازمان برنامه و بودجه در روزهای گذشته عددی را اعلام کرده و گفته بود 200 هزار میلیارد تومان کسری داریم.

دولت استقراض غیرمستقیم از بانک مرکزی دارد

این کارشناس اقتصادی در واکنش به اظهارات رییس سازمان برنامه و بودجه که عنوان کرده استقراض از بانک مرکزی جزو خط قرمزهای دولت است، می‌گوید: دولت به ظاهر استقراض نمی‌کند، اما همان طور که کارشناسان بخش پول و بانک گفتند، از طریق شرکت‌هایشان از بانک‌های دیگر استقراض می‌کنند و در واقع به صورت غیرمستقیم از بانک مرکزی استقراض می‌کنند.

افقه توضیح می‌دهد: ساختارهای بودجه‌ای ما اصلا نقدینگی‌زاست. یعنی حتی اگر از بانک مرکزی هم وام نگیرند، مجبور هستند از طرق دیگر این کمبود را جبران کنند و شاهد ماجرا هم این است که نرخ تورمی که بالای 40 درصد بود، هنوز به زیر 40 درصد کاهش پیدا نکرده است؛ برخلاف وعده‌هایی که داده بودند.

بعید است ابرثروتمندان بار مالیاتی جدید را به دوش بکشد

وی در پاسخ به این پرسش که آیا کسری بودجه قابل جبران است؟ عنوان می‌کند: خیر، این‌قدر بندهای هزینه‌ای بودجه بالاست که جبران کسری بودجه سخت است. عجیب است که دولت هم نمی‌رود به این سمت که هزینه‌ها را اصلاح کند؛ دائما به فکر این است که کمبود یا کسری بودجه را از طریق درآمدهای دیگر جبران کند.

این کارشناس اقتصادی تصریح می‌کند: یکی از کارهایی که امسال کردند، فشارهای مالیاتی است که دامنه وسیعی پیدا کرده و با توجه به ساختارهای ناکارآمد موجود اجرایی، بعید است که برخلاف ادعایشان، ابرثروتمندان بار این مالیات اضافی یا جدید را پرداخت کنند و دوباره مالیات‌ها به سمت طبقات متوسط و کم‌درآمد کمانه می‌کند.

افقه متذکر می‌شود: با توجه به تحریم‌ها و کاهش درآمد ملی در سال‌های گذشته، مالیات‌ها هم افزایش پیدا نمی‌کند. در تئوری‌های اقتصادی، مالیات رابطه مستقیم با تولید ملی دارد. وقتی تولید ملی کاهش پیدا می‌کند، مالیات نیز نمی‌تواند افزایش یابد.

وی خاطرنشان کرد: بر این اساس، تا زمانی که بخش هزینه‌ای بودجه اصلاح نشود و یا درآمدهای نفتی به بودجه برنگردد، کسری بودجه را خواهیم داشت.

223225