اقتصاد پلتفرم‌های ایرانی زیر ذره‌بین

به گزارش مشرق، دیجیتال مارکتینگ یا همان بازاریابی دیجیتالی چند سال متفاوت را از سر گذرانده است. با شروع پاندمی در پایان سال 1398 بسیاری از کسب‌وکارها تصمیم گرفتند بودجه دیجیتال مارکتینگ خود را بعضا تا سه برابر افزایش دهند. به همین دلیل از سال 1400 دیجیتال مارکتینگ در ایران رونق بسیار بیشتری از پیش یافته بود.

حوادث و رخدادهای سال 1401 نیز باز بر اهمیت تبلیغات و بازاریابی دیجیتال افزود تا این که در سال 1402 تبلیغات در فضای دیجیتال برای همه برندهای ایرانی به یک امر غیرقابل انکار تبدیل شد. فضای تبلیغات در ایران روزبه‌روز دیجیتالی‌تر می‌شود؛ به‌طوری‌که براساس گزارش جدید یکتانت، اندازه بازار تبلیغات دیجیتال در ایران حدود 11 هزار میلیارد تومان است که این میزان بیش از 20 درصد کل حجم بازار تبلیغات بوده و با رشد قابل‌توجهی در حال سبقت از تبلیغات آفلاین است.

این بدین معناست که بیش از 20 درصد از بودجه تبلیغاتی در کشور به جای هزینه شدن در تبلیغات به روش سنتی مانند تبلیغ در تلویزیون و تبلیغات محیطی، در فضای آنلاین مانند وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌ها، شبکه‌های اجتماعی و... صرف می‌شود.

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد سهم 20 درصدی تبلیغات در فضای دیجیتال پتانسیل رشد تا 50 درصدی را نیز دارد.

کارشناسان می‌گویند به واسطه بازدهی بالاتر تبلیغات دیجیتال، از بازیگران بزرگ بازارهای سنتی گرفته تا خرده‌فروشان کوچک، در تلاشند برای افزایش فروش خود به این دسته از تبلیغات روی بیاورند.

در این میان، علاوه‌بر فضای وب، حجم انبوهی از بودجه و هزینه‌های تبلیغاتی عاید پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی می‌شود.

طبق یک گزارش رسمی، در سال گذشته فقط صفحات پرمخاطب و اینفلوئنسرهای ایرانی در فضای مجازی از طریق تبلیغات تقریبا بیش از 6 همت درآمد داشتند؛ رقمی که در سال 1401 کمتر از 2 همت بوده است.

در ادامه «فرهیختگان» به بررسی تعرفه‌ها و هزینه‌های تبلیغاتی پیام‌رسان‌های ایرانی پرداخته است.

نصف بازار تبلیغات ایران در دست شبکه‌های اجتماعی

تبلیغات در پیام‌رسان‌ها طی سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است. پیام‌رسان‌های ایرانی نیز از این ماجرا مستثنا نیستند و بازار کسب‌وکارهای داخلی را در دست گرفته‌اند.

طبق آخرین پژوهش یکتانت، در سال 1402 حدود 55.6 درصد از حجم تبلیغات دیجیتال در ایران مربوط به تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی بوده است.

در حال حاضر 8 پیام‌رسان ایرانی که شامل آی‌گپ، روبیکا، سروش، گپ، ایتا، بله، بیسفون پلاس و ویسپی است وجود دارد. اما از بین موارد نام‌برده پیام‌رسان‌های سروش، روبیکا، ایتا، گپ و بله نسبت به سایر موارد عملکرد بهتری دارند. طبق آخرین نظرسنجی ایسپا، پس از اعمال فیلترینگ در سال‌های اخیر، این اقدام باعث جهش قابل توجه کاربران «ایتا»، «بله» و «روبیکا» شده است.

براساس این نظرسنجی، اما اینستاگرام همچنان و با وجود فیلترینگ، محبوب‌ترین پلتفرم اجتماعی در ایران است. در بین عمده مردم نیز پیام‌رسان‌های ایتا، بله و روبیکا بیشترین استفاده را دارند. در این گزارش ما نیز قصد داریم فضای کسب‌وکار و تبلیغات در این سه پیام‌رسان را بررسی کنیم.

دوپینگ پیام‌رسان‌های ایرانی با فیلترینگ

روند رشد سه پلتفرم بله، ایتا و روبیکا نشان می‌دهد این پلتفرم‌ها در طول سال‌های 98 تا 1401 نتوانسته‌اند نظر مردم را چندان به خود جلب کنند تا اینکه شدت گرفتن فیلترینگ در شهریورماه 1401 به کمک‌شان آمده است.

خردادماه 1401، بله 2.2 درصد، ایتا 4.6 درصد و روبیکا 5.7 درصد کاربران را جذب کرده بودند اما پس از شهریورماه 1401، روند رشد کاربران‌شان جهشی معنادار یافته است. اکنون 9.7 درصد کاربران از بله، 28.9 درصد از ایتا و 28.5 درصد از روبیکا استفاده می‌کنند.

در نگاه مردم یکی از مزیت‌های مهم پیام‌رسان‌های داخلی نسبت به خارجی این است که برای تبلیغات و بازاریابی بازخورد بهینه‌تری دارند.

به طور کلی از مهم‌ترین مزایای تبلیغات در پیام‌رسان‌های داخل نسبت به خارجی، مصرف اینترنت کمتر است. حتی می‌توان گفت برخی از پیام‌رسان‌های داخلی رایگانند.

یکی دیگر از مزیت‌های جالب توجه پیام‌رسان‌های ایرانی، انجام عملیات بانکی درون شبکه است. در بسیاری از نرم‌افزارهای داخلی انجام عملیات‌های بانکی برای کاربران امکان‌پذیر است.

همین امر سبب شده تبلیغات در پیام‌رسان‌های ایرانی بازدهی بیشتری داشته باشد. از دیگر مزیت‌های پیام‌رسان‌های ایرانی، وجود فروشگاه‌های آنلاین است.

به این ترتیب کاربران می‌توانند به راحتی و با آرامش خاطر جهت خرید موارد موردنیاز خود به این فروشگاه‌ها مراجعه کنند. البته با وجود فروشگاه‌های آنلاین تبلیغات در پیام‌رسان‌های داخلی نیز بهینه‌تر شده است.

زیرا صاحبان کسب و کارهای مختلف می‌توانند از این فرصت استفاده کرده و تبلیغات خود را در فروشگاه‌های آنلاین نیز قرار دهند.

جایگاه پیام‌رسان‌های ایرانی در تبلیغات کسب‌وکارها

براساس گزارش تجارت الکترونیکی سال 1402 که از سوی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی (زیرنظر وزارت صمت) تهیه شده، طی سال گذشته در کنار وب‌سایت، کسب و کارها به صورت مکمل نیز از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی استفاده کرده‌اند.

مطابق این گزارش، طی سال 1402 حدود 54 درصد از کسب‌وکارها علاوه‌بر وب‌سایت، از اینستاگرام نیز استفاده کرده‌اند. 34 درصد از کسب‌وکارها همزمان از تلگرام، 31 درصد به صورت مکمل از واتساپ، 19 درصد همزمان از ایتا، 13 درصد از روبیکا، 9 درصد از بله و 3 درصد نیز همزمان با وب‌سایت، از پیام‌رسان سروش نیز استفاده کرده‌اند.

شبکه‌های اجتماعی داخلی چقدر مخاطب دارند؟

جالب است بدانید که بله، روبیکا، ایتا، آی‌گپ و سروش‌پلاس درمجموع به‌صورت تجمعی بیش از 107 میلیون کاربر فعال دارند.

در این میان روبیکا با 44 میلیون کاربر و ایتا با 30 میلیون کاربر صدرنشین پیام‌رسان‌های داخلی محبوب هستند. گرچه عدد رسمی از تعداد کاربران سایر پیام‌رسان‌ها منتشر نشده، اما گزارش 3 بهمن 1402 مرکز افکارسنجی ایسپا دنشان می‌دهد 46.5 درصد مردم ایران از «اینستاگرام» استفاده می‌کنند.

35.3 درصد از «واتساپ»، 34.6 درصد از «تلگرام»، 25.2 درصد از «ایتا»، 24.1 درصد از «روبیکا» و 8.7 درصد نیز گفته‌اند از «بله» استفاده می‌کنند.

همچنین نگاهی به داده های کافه‌بازار از دانلود پیام‌رسان‌ها نیز نشان می‌دهد روبیکا با 50 میلیون بار دانلود در رتبه اول قرار دارد. ایتا با 40 میلیون بار دانلود دوم است و پیام‌رسان بله با 20 میلیون بار دانلود، در رتبه سوم قرار دارد. پیام‌رسان سروش با 10 میلیون بار دانلود، آی‌گپ با 9 میلیون بار دانلود و پیام‌رسان گپ نیز با چهارمیلیون بار دانلود در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

میزان استفاده از سایر پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی کمتر از 7 درصد بوده است. رشد قابل‌توجه کاربران سکوهای پیام‌رسان داخلی، حاکی از رونق ارتباط در بستر این پیام‌رسان‌هاست؛ این یعنی می‌توان به طور جدی روی رشد و افزایش فروش کسب‌وکارها از طریق تبلیغات در این پیام‌رسان‌ها حسابی ویژه باز کرد.

تعرفه 3 تا 13 میلیون تومانی تبلیغات در ایتا

ایتا به‌عنوان دومین پیام‌رسان داخلی پرطرفدار پس از روبیکا، ازجمله بسترهای تبلیغات کسب‌وکارها محسوب می‌شود. کاربران می‌توانند با پرداخت مبلغی، به‌جای صفحه اصلی در بخش ترند به‌عنوان کانال پیشنهادی معرفی شوند. طبیعتا برای تبلیغات در ایتا، ساخت کانال و جذب مخاطب اولیه ضرورت دارد. نوع تبلیغات در این پیام‌رسان به‌صورت بازدیدی، پاپ‌آپ و تعرفه‌ای است.

تعرفه تبلیغات در پیام‌رسان ایتا، برای تبلیغات بازدیدی براساس نرخ هر کانال متفاوت خواهد بود، برای تبلیغات در جایگاه به ازای هر 1000 بازدید، 13 تا 15 هزار تومان تخمین زده می‌شود.

تعرفه تبلیغات در ایتا برحسب تعداد بازدید، پین کردن در جایگاه‌ها و پاپ‌آپ ساعتی محاسبه می‌شود. بر این اساس تعرفه تبلیغات گسترده به ازای 100 هزار بازدید دو ونیم میلیون تومان، 200 هزار بازدید سه و نیم میلیون تومان و 500 هزار بازدید 6.5 میلیون تومان و یک میلیون بازدید 13 ونیم میلیون تومان توسط ایتا و آژانس‌های تبلیغاتی اعلام شده است.

پین شدن در جایگاه اول ایتا، برای 300 هزار بازدید حدودا پنج میلیون تومان و برای 500 هزار بازدید هشت میلیون تومان هزینه برای سفارش‌دهنده تبلیغات در بر خواهد داشت. تعرفه تبلیغ در جایگاه دو ایتا، یک میلیون تومان می‌باشد. پاپ‌آپ سه‌ساعته در ایتا تعرفه 800 هزار تومانی دارد، پاپ‌آپ 12 ساعته حدود یک میلیون و 300 هزار تومان و 24 ساعته 1.5 میلیون تا دو میلیون تومان تعرفه دارند.

تعرفه 600 هزار تا 6 میلیون تومانی تبلیغات در بله

بله نیز یکی از پیام‌رسان‌های ایرانی پرمخاطب است که در آن امکان ایجاد کانال‌های تبلیغاتی، ارسال پست‌های تبلیغاتی و... وجود دارد.

تبلیغات در بله نیز مزایایی مانند دسترسی آسان به ویژگی‌های تبلیغاتی، ارائه رتبه‌بندی و امکان دسترسی به گزارش‌های تعامل کاربران با پست‌های تبلیغاتی و... دارد. هرچند این پیام‌رسان هم‌اکنون تعداد کاربران بسیار زیادی دارد، اما هنوز این امکان وجود دارد که کاربران بیشتری به آن بپیوندند.

تعرفه تبلیغات در بله براساس تعداد بازدید و تعداد کلیک محاسبه می‌شود و میزان بازدید حداقلی 300 هزار تایی را شامل می‌شود و هر 100 هزار بازدید دو هزار تومان محاسبه می‌شود. تعرفه تبلیغات به ازای هر 300 هزار بازدید 600 هزار تومان، 500 هزار بازدید

یک میلیون تومان، یک میلیون بازدید دومیلیون تومان و تبلیغات در بستر این پیام‌رسان تا دو میلیون نفر کاربری دارد و به مبلغ حدود چهار میلیون تومان می‌رسد. نوع دیگر تبلیغ در این پیام‌رسان برحسب تعداد کلیک است، حداقل تعداد تپ (کلیک) هفت هزارتاست و تعرفه آن از دو میلیون تومان شروع شده و تا 20 هزار کلیک با تعرفه حدودا شش میلیون تومانی ادامه دارد.

هزینه تبلیغات در روبیکا 3 تا 33 میلیون تومان

روبیکا که بیش از 40 میلیون کاربر فعال را ثبت کرده، توانسته نقش مهمی را در دنیای بازاریابی و فروش بازی کند. برای تبلیغات در روبیکا لازم است کانال کسب‌وکار افراد راه‌اندازی شود. افراد می‌توانند با تولید محتوای جذاب و گذاشتن اطلاعات ارتباطی کافی درباره کسب‌وکار خود، کانالی جذاب‌تر و حرفه‌ای‌تر داشته باشند.

درنهایت باید برای تبلیغات از پلتفرم‌های تبلیغاتی استفاده شود. مجموع تعداد فروشگاه‌ها در شبکه‌های اجتماعی در سال 1402 بیش از 100 هزار و در روبینو بیش از 80 هزار عدد ثبت شده است.

افراد می‌توانند با سرویس جدید تبلیغات در روبیکا به‌سادگی در بستر این شبکه اجتماعی داخلی کمپین‌های تبلیغاتی اجرا کنند و محتوای کانال خود را در معرض نمایش قرار دهند.

این پیام‌رسان مشابه همتای خارجی خود قادر است محتوای کانال کاربران را به‌عنوان کانال منتخب، در ابتدای صفحه اپلیکیشن به کاربران دیگر پیشنهاد کند.

همچنین می‌توان از امکان اجرای پست تبلیغاتی در کانال‌های پربازدید هم کمک گرفت. این پست‌ها عموما نرخ تعامل بالاتری دارند و مخاطب را درگیر محتوای کانال‌ها خواهند کرد. تبلیغات در روبیکا بر اساس پاپ‌آپ، پین و بازدید محاسبه می‌شود. بازید پست در روبیکا به ازای 1000 بازدید بین 10 تا 15 هزار تومان محاسبه می‌شود و برای 100 هزار نفر بازدید یک میلیون و صد هزار تومان، 200 هزار بازدید دو میلیون و 200 هزار تومان، 300 هزار بازدید سه میلیون و 300 هزار تومان، 500 هزار نفر پنج میلیون و 500 هزار تومان، یک میلیون بازدید 11 میلیون تومان و 2 میلیون بازدید 33 میلیون تومان محاسبه می‌شود. تعرفه پاپ‌آپ 24 ساعته در روبیکا تقریبا 2 میلیون تومان برآورد می‌شود.