امنیت غذایی ایران زیر سایه کم‌آبی و خشکسالی
به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، ادامه خشکسالی‌ها، کاهش نزولات جوی و افت سطح سفره‌های زیرزمینی آب، تولید بسیاری از محصولات غذایی را بیش از گذشته با مخاطره روبرو کرده و سایه افزایش قیمت‌ها بر بازار خوراکی‌ها سنگین‌تر شده است.
بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد با تداوم کاهش بارندگی در زمستان 1403 و نبود مدیریت کارآمد منابع آب، سطح زیرکشت محصولات اساسی مانند گندم، برنج و سیب‌زمینی نسبت به سال قبل بین 20 تا 35 درصد کاهش یافته است. وزارت جهاد کشاورزی در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرد: برداشت گندم در برخی استان‌ها تا 50 درصد کاهش نشان می‌دهد و پیش‌بینی می‌شود این روند در 1404 نیز ادامه داشته باشد. بدیهی است کاهش تولید داخلی، بازار مواد غذایی را ملتهب ساخته است. طبق گزارش بانک مرکزی، قیمت اقلامی مانند برنج، گوجه‌فرنگی، پیاز و محصولات پروتئینی در فروردین 1404 بین 40 تا 90 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته و برخی کارشناسان هشدار داده‌اند که روند افزایشی قیمت‌ها تا تابستان ادامه دارد. هر چند دولت برای کنترل بازار و حمایت از معیشت طبقات کم‌درآمد اقدام به واردات گسترده برنج، روغن و گندم کرده، اما افزایش هزینه‌های ارزی و مشکلات لجستیکی، این راهکار را بسیار پرهزینه و ناکارآمد ساخته است. در عین حال، واردات بیش از اندازه به رقابت‌پذیری کشاورزان داخلی لطمه زده و خطر کاهش امنیت غذایی ملی را افزایش می‌دهد. تداوم کمبود آب و رشد پیوسته قیمت‌ها باعث شده خانوارهای بیشتری از اقلام پرآب‌بر و محصولات پروتئینی صرف‌نظر کنند و الگوی مصرف به سمت مواد غذایی ارزان‌قیمت و کم‌تنوع سوق پیدا کند. این وضعیت سلامت عمومی به‌ویژه کودکان و سالمندان را تهدید می‌کند. راهکارهای پیشنهادی برای مدیریت بحران در 1404 گسترش کشاورزی گلخانه‌ای و کشت‌های کم‌آب‌بَر: لازم است سیاست‌های حمایتی از کشت گلخانه‌ای و محصولات مقاوم به خشکی به‌طور جدی در دستور کار قرار گیرد. تسریع در اصلاح نظام آبیاری و بازچرخانی آب: سرمایه‌گذاری دولتی و خصوصی برای ارتقای سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و بازیافت آب می‌تواند بهره‌وری را افزایش دهد. حمایت هدفمند مالی از کشاورزان آسیب‌دیده: ارائه تسهیلات، بیمه محصولات و آموزش مهارت‌های نوین می‌تواند روند ورشکستگی تولیدکنندگان را متوقف کند. ترویج فرهنگ مصرف بهینه آب و مواد غذایی: اطلاع‌رسانی همگانی برای کاهش اسراف آب و صرفه‌جویی در مصرف مواد غذایی ضروری است. تقویت دیپلماسی آبی با کشورهای همجوار: مذاکره و همکاری برای مدیریت مشترک رودخانه‌های مرزی و منابع آبی منطقه‌ای یک اولویت است. به گزارش اکونیوز، با تدام بحران آب در 1404، خطر اُفت شدید تولید محصولات غذایی و رشد بی‌سابقه قیمت‌ها ملموس‌تر از هر زمان دیگری شده است. ادامه این روند می‌تواند ابعاد امنیت غذایی، اقتصادی و اجتماعی کشور را با مخاطره جدی مواجه کند. اتخاذ برنامه‌های قاطع و اجرای راهکارهای علمی و پایدار بیش از هر زمان دیگر حیاتی به نظر می‌رسد.