امید به حذف «قرعه کشی خودرو» با اهرم بورس کالا / تجربه موفق سیمان و فولاد تکرار می شود؟!

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو - مهران شفاعتی؛ طی روز‌های اخیر خبر عرضه 2 خودروی دیگنیتی و فیدلیتی در بورس کالا سروصدای زیادی ایجاد کرده بود. به عقیده بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران، بورس کالا مانند شیشه‌ای شفاف، باعث عادلانه‌تر شدن روند تخصیص خودرو به مشتریان می‌شود، به طوری که با کشف قیمت واقعی اتومبیل‌های تولیدی، دست دلالان این حوزه را برای همیشه قطع می‌کند. دلالانی که طی سال‌های اخیر در بالا و پایین بردن نرخ طلا، سکه و ارز نسبت به دولت‌های مختلف دست برتر را داشتند و سود‌های عجیب و غریبی را به جیب زدند، حالا با وارد شدن در حوزه خودرو، قیمت این محصول مورد نیاز خانوار‌ها را در جهت سود خود افزایش و کاهش می‌دهند و بازار خودرو را با تلاطم عجیبی مواجه ساخته اند.

بازار فولاد را کنترل کردیم بورس کالا در گذشته نیز کارایی خود را ثابت کرده است و توانست بازار فولاد و سیمان را به تعادل برساند، به طوری که سیدرضا فاطمی امین؛ وزیر صمت در گفتگوی اختصاصی خود با خبرنگار خبرگزاری دانشجو با اشاره به تنظیم بازار فولاد به وسیله بورس کالا گفته بود: کاری که اتفاق افتاد این بود که ما یک قواعدی را در بورس کالا پیاده سازی کردیم که باعث شد تا رفتار فعالان اقتصادی تنظیم شود، مثلا یکی از موضوعات این بود که باید تمامی محصولات فولادی در بورس عرضه شود و اگر یک بخشی در بورس عرضه شود و بخش دیگر عرضه نشود، عرضه از تقاضا کمتر می‌شود و قیمت افزایش پیدا می‌کند.

به گزارش دانشجو، عرضه دو خودرو از شرکت بهمن موتور، امید‌ها را زنده کرد تا خودروسازان دیگر مانند ایرانخودرو و سایپا نیز اتومبیل‌های خود را در بورس کالا عرضه کنند اما به یک باره شاهد توقف عرضه خودرو در بورس کالا توسط وزارت صمت بودیم.

قیمت خودروها در بورس کالا سه نرخی می‌شود

منوچهر منطقی؛ معاون صنایع حمل و نقل وزیر صمت طی نامه‌ای به سلطانی نژاد مدیرعامل بورس، گفت: تعیین قیمت خودرو‌ها بر عهده وزارت صمت و با هماهنگی ستاد تنظیم بازار امکان‌پذیر بوده و حتی خودرو‌هایی که بر مبنای تصمیمات شورای رقابت خودرو، مستثنی از قیمتگذاری هستند نیز مشمول این مصوبه خواهند بود. به همین دلیل، عرضه خودرو در بورس کالا مغایر این قانون بوده و باید لغو شوند. در همین راستا نیز سازمان بورس طی اطلاعیه‌ای که در تاریخ 18 خردادماه 1401 منتشر کرد، ضمن عذرخواهی از تمامی ذینفعان، اعلام کرد که تا زمان رفع ابهامات پیش آمده، فروش خودرو از طریق بورس کالا تعلیق می‌شود. براین اساس نیزمرکز ارتباطات وزارت صمت به منظور تنویر افکار عمومی با انتشار اطلاعیه‌ای خاطر نشان کرد: عرضه خودرو‌های پر تقاضا و کم تعداد در بورس کالا منجر به افزایش نجومی قیمت آن‌ها و همچنین سه قیمتی شدن آن (قیمت محصول، قیمت بورس، قیمت بازار) می‌شود. به عبارتی با توجه به شکاف بین عرضه و تقاضا، در عمل عرضه خودرو در بورس منجر به افزایش لجام‌گسیخته خودرو نسبت به قیمتی که شرکت عرضه می‌کند، خواهد شد و بر اساس آن نیز احتمال شکل‌گیری قیمت ثالثی فراتر از هر دو قیمت تولیدکننده و قیمت بورس در سطح بازار خودرو وجود خواهد داشت. به گزارش دانشجو، هرچند که وزارت صمت با تدبیری مناسب در مسئله فولاد و سیمان ثابت کرد که توانایی کنترل و سروسامان دادن به بازار را دارد، اما انتظارمی‌رود در جهت بهبود نابه سامانی خوردوی کشور نیز، به اهرم بورس کالا و پایه‌های مالیاتی جدید بر خرید و فروش خودرو، توجهی ویژه داشته باشد، البته به نظر می‌رسد این وزارتخانه به دنبال اصلاح و تکمیل روند عرضه خودرو در بورس کالا است تا همه تولیدات خودروسازان و "نه تعدادی محدود" در این بستر عرضه شود.

مزیت بورس کالا برای خریدار و فروشنده

در همین رابطه عبدالله زارع بخش؛ کارشناس بورس کالا در گفتگوی اختصاصی خود با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو، با بیان اینکه چند سال گذشته خودرو‌های سراتو در بورس کالا عرضه شد و مدت زمان کوتاهی این اتفاق افتاد، گفت: بورس کالا برای خریدار و فروشنده مزیت دارد. اگر خودروسازان تمام محصولات خود را در بورس کالا عرضه کنند، خریدار قدرت انتخاب دارد و خرید از بورس کالا برای مصرف کننده نهایی به صرفه‌تر است، زیرا با توجه به حاشیه بازار، سودی را برای خودش در نظر می‌گیرد و دیگر داستان قرعه کشی هم از بین می‌رود.

وی ادامه داد: در بورس کالا، مصرف کننده خودرو را در قیمت پایه می‌خرد که کاملاً به صرفه است. قوانین بورس کالا، خرید و فروش را هم تضمین می‌کند و مانند ثبت نام خودرو نیست که خودروساز بگوید که خودروی آماده ندارد و چند ماه آینده تحویل می‌دهد. در بورس کالا اگر خودروساز، خودروی خود را دیرتر به مشتری بدهد، باید جریمه نیز بپردازد و قوانین بورس کالا برای همه طرف‌ها تضمین شده است.

زارع بخش با اشاره به اینکه در بورس کالا می‌توانیم شاهد کاهش قیمت خودروها باشیم، بیان کرد: البته به شرط اینکه خودروساز‌ها همه محصولات خود را در بورس کالا عرضه کنند، نه اینکه بخشی از محصولات خود را به عنوان کشف نرخ در بورس کالا عرضه کنند و بقیه محصولات خود را نیز خارج از بورس بفروشند! اگر همه تولیداتشان در بورس کالا بیاید، قطعاً در آینده نزدیک شاهد تعادل بازار خواهیم بود و قیمت‌ها از نقطه کنونی کاهش می‌یابد.

ایجاد رقابت در بورس کالا

این کارشناس بورس کالا با تبیین روال خرید خودرو در این بستر اظهار داشت: ابتدا خریدار باید کد بورس کالا دریافت کنند. البته مردم توجه داشته باشند که با کد بورسی نمی‌توانند در بورس کالا خودرو بخرند و باید حتماً کد بورس کالا دریافت کنند. کد بورس کالا خاص شرکت بورس کالا است. بعد از گرفتن کد بورس کالا، باید یک حساب وکالتی افتتاح کرد. اگر تقاضا کمتر از عرضه باشد، تمام خودرو‌هایی که عرضه شدند، افرادی که قیمت پایه را بپذیرند، می‌توانند با همان قیمت پایه خریدشان را انجام دهند. اگر تقاضا مساوی عرضه باشد، تمام افرادی که شرکت کردند، باز هم می‌توانند با قیمت پایه خریدشان را انجام دهند. اگر تقاضا بیشتر از عرضه باشد، در اینجا رقابت به وجود می‌آید و هر خریدار، تا جایی که برایش به صرفه است و حاشیه بازار به او اجاره سود منطقی را دهد، می‌تواند بر هر خودرو رقابت انجام دهد. این رقابت می‌تواند 500 هزار تومان باشد و حتی می‌تواند به 40 میلیون تومان هم برسد و این مسأله بستگی به خریدار دارد که خریدش تا کجا برایش صرفه اقتصادی دارد.

بورس کالا به تعادل بازار کمک می‌کند

زارع بخش در پایان سخنان خود مطرح کرد: قطعاً بورس کالا برای عرضه خودروی شرکت‌های مختلف هیچ محدودیتی ندارد و مسئولان بورس کالا نیز از عرضه خودرو در این بستر استقبال می‌کنند. اگر خودروساز‌ها تمام اتومبیل‌های خود را در بورس کالا عرضه کنند، قطعاً در آینده نزدیک می‌توانیم شاهد تعادل در بازار باشیم، کما اینکه این اتفاقات در محصولات دیگری همچون پتروشیمی، سیمان، فولاد افتاده است. بورس کالا ثابت کرده اگر تولیدکنندگان کالایی را یک‌جا در بورس کالا عرضه کنند، قطعاً به تعادل بازار آن محصول کمک می‌شود.