انتخاب رشته کنکوری‌ها سردرگم در کلاف قوانین / معترضان چه می‌گویند

انتخاب رشته در کنکور سراسری سال 1403 آغاز شده است اما دو گروه از داوطلبان نسبت به قوانین و مصوبات اعلامی در زمان انتخاب رشته معترض شده اند.

به گزارش خبرنگار مهر، در روزهای اخیر و پس از اعلام نتایج کارنامه ملاک انتخاب رشته کنکور سراسری سال 1403، موجی از اعتراض داوطلبان کنکور با تجمعاتی مقابل نهادهایی از جمله سازمان ملی سنجش و ریاست جمهوری برخاسته است.

در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری 1403 در یک پیام مهم آمده است: داوطلبانی که در آزمون سراسری سال 1402 در رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی پذیرفته شده و در سال 1403 انتخاب رشته می کنند، از فرایند اعلام نتایج نهایی حذف خواهند شد.

به عبارتی افرادی که پیش از این در این سه رشته قبول شده اند دیگر نمی توانند در انتخاب رشته جدید شرکت کنند حتی با وجود اینکه در کنکور هم شرکت کرده باشند.

در روزهای اخیر برخی از این داوطلبان اذعان کرده اند که با توجه به رای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری که درباره ابطال یکی از شرایط دفترچه ثبت نام داده شده است، این داوطلبان که اکنون در سال 1402 در رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی پذیرفته شده اند و برخی از آنها در دانشگاه ها ثبت نام کرده و برخی ثبت نام نکرده اند، می توانسته اند در کنکور 1403 شرکت کرده و انتخاب رشته کنند.

در رای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری آمده است:

«اولاً براساس بند سوم اصل سوم و اصل سی ام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تحصیل حقی است برای عموم شهروندان و منع آن برمبنای قسمت اخیر ماده 1 قانون تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب سال 1353 جز با مجوز قانونی امکان پذیر نیست.

ثانیاً وظایف و اختیارات شورای سنجش و پذیرش دانشجو طی شش بند در ماده 3 قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب سال 1392 با اصلاحات و الحاقات بعدی احصاء شده و از هیچ یک از بندهای مذکور، صلاحیت ایجاد محرومیت از ثبت نام و شرکت در آزمون برای پذیرفته شدگان دوره روزانه آزمون سراسری سال 1400 و همچنین دانشجویان دوره روزانه همه مقاطع تحصیلی که تا تاریخ 1400/12/25 انصراف نداده اند، استنباط نمی شود.

ثالثاً ایفای وظیفه «برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت» که مطابق صدر ماده 2 قانون یادشده به شورای مزبور واگذار شده، مجوزی بر ایجاد تضییق برای شرکت در آزمون برای دانشجویان در حال تحصیل در دوره روزانه تمامی مقاطع تحصیلی در صورت عدم انصراف تا تاریخ 1400/12/25 نیست و این دسته از افراد می توانند در صورت قبولی در آزمون و تا قبل از ثبت نام در دانشگاه محل قبولی نسبت به انصراف از دانشگاه قبلی محل تحصیل خود اقدام کنند.

بنا به مراتب فوق، بند (ب) از جزء 222 با عنوان «شرایط اختصاصی» ذیل قسمت «22 شرایط عمومی و اختصاصی ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری» مندرج در صفحه 21 دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال 1401 که پذیرفته شدگان دوره روزانه آزمون سراسری سال 1400 و نیز دانشجویان در حال تحصیل در دوره روزانه همه مقاطع تحصیلی را در صورت عدم انصراف تا تاریخ 1400/12/25 مجاز به ثبت نام و شرکت در آزمون سال 1401 ندانسته، خارج از حدود اختیار مرجع تصویب کننده آن و خلاف قوانین فوق الذکر است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.»

اما در اینجا گروه دیگری از داوطلبان کنکور سال 1403 معتقد هستند ظرفیت رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی بسیار محدود است و رقابت در این سه رشته بسیار فشرده است و اینکه پذیرفته شدگان سال قبل بتوانند در فرآیند انتخاب رشته شرکت کنند، ناعادلانه است و آنها در یک رقابت نابرابر با صندلی های پرشده از قبل قرار دارند.

این معترضان معتقد هستند که مصوبه سنجش کاملا به جا است و پذیرفته شدگان سال گذشته حق انتخاب رشته در این سه رشته را ندارند و با آگاهی از رشته ای که در آن پذیرفته شده اند نسبت به ثبت نام در کنکور 1403 اقدام کرده اند و با اینکه یک صندلی مهم پزشکی، یا دندانپزشکی و یا داروسازی را اشغال کرده اند بازهم توقع دارند که این بار نوع صندلی در دانشگاه مدنظرشان را اشغال کنند.

نکته قابل توجه این است که این موضوع در زمان انتخاب رشته به اطلاع داوطلبان رسیده است و دو گروه از این موضوع سردرگم شده اند که چرا تاکنون اطلاع رسانی نشده بود. اکنون مشخص نیست که کدام یک از این دو گروه بر پایه قانون نظر خود را می گویند.

ضمن اینکه انصراف دادن از یک رشته در یک دانشگاه دولتی متضمن ضمانت ها و تعهدات مختلف برای فرد پذیرفته شده است. تنها در یک دانشگاه علوم پزشکی از یک دانشجوی پزشکی یا دندانپزشکی چند مدل تعهدنامه محضری گرفته می شود و فرد در بدو ثبت نام باید وثیقه های چند صد میلیون تومانی به دانشگاه ارائه کند.

همچنین در صورتی که فرد در رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در محل های دارای تعهد، سهمیه مناطق محروم یا سهمیه افزایش ظرفیت مصوبه شورا، پذیرفته شده باشد و در دانشگاه ثبت نام کرده باشد و بخواهد انصراف دهد باید میزان جریمه و خسارات ناشی از تأخیر و یا عدم انجام خدمات مورد تعهد را به صورت یکجا و بدون هیچگونه قید و شرطی به وزارت بهداشت بپردازد.

با این اوصاف در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری سال 1403 نکته جدیدی مطرح شده که به نظر می رسد به نوعی راه حل و پیش بینی رفع این مشکل بین دو گروه از داوطلبان معترض است.

در این مصوبه که توسط ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شده آمده است: «طبق مصوبه جلسه 209 شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ 1403/06/06 (ششم شهریورماه 1403) از سال 1404 به بعد، پذیرفته شدگان تمام دوره های پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی، اعم از رایگان و غیررایگان، و پذیرفته شدگان تمام دوره های آموزش رایگان (شامل دوره های روزانه، محروم، فرهنگیان، بورسیه) در تمامی آزمون ها و رشته محل ها که پذیرش آنها با آزمون دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی سال قبل صورت گرفته، چه در دانشگاه یا موسسه قبولی ثبت نام کرده و چه ثبت نام نکرده باشند، اجازه شرکت مجدد در همان آزمونی که در آن پذیرفته شده اند را در سال بعد ندارند. در صورت تمایل به شرکت مجدد در آزمون دو سال بعد از سال قبولی، باید قبل از شروع زمان ثبت نام آن آزمون، از دانشگاه یا موسسه قبولی انصراف قطعی دهند.»

به نظر می رسد این مصوبه راه مناسبی برای پایان غائله انتخاب رشته در سه رشته مهم علوم پزشکی نشان می دهد اما نکته مورد بحث این است که تکلیف انتخاب رشته 1403 چه می شود و آیا دوباره قرار است افرادی که پذیرفته شده اند به نهادهای قانونی مراجعه کنند و یا داوطلبان امسال که مدعی هستند آن گروه حق انتخاب رشته ندارند، پیروز می‌شوند.

با توجه به فرصت کوتاهی که برای انتخاب رشته درنظر گرفته شده و سرنوشت آینده تحصیلی داوطلبان به آن بسته است، نهادهای قانونی باید پاسخی در خور به این موضوع داشته باشند.