انتخاب فیلم‌های ایرانی سیاسی است؟ / واکنش مدیر جشنواره فیلم ونیز

آلبرتو باربرا مدیر باسابقه جشنواره ونیز که امسال نیز در راس قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی جهان قرار دارد در فاصله‌ای کوتاه تا آغاز این رویداد سینمایی در گفتگویی با هالیوود ریپورتر به مسائل مخالف از جمله حضور چهار فیلم از سینمای ایران در بخش های رسمی امسال جشنواره پرداخت.

«باربارا» در پاسخ به پرسش «اسکارت رکس‌برو» خبرنگار هالیوود ریپورتر درباره انتخاب چهار فیلم از سینمای ایران در بخش رسمی جشنواره که به نظر می رسد یک بیانیه سیاسی قوی است، توضیح داد: «روند انتخاب طولانی است و امسال از شرایط معمول هم طولانی تر بود و ما بررسی آثار را از ماه نوامبر شروع کردیم، در حالی که معمولاً در ماه مارس یا آوریل کار را شروع می‌کردیم. از ژانویه به بعد با سیل بی پایانی از فیلم ها رو به روشدیم و تعداد فیلم‌های بیشتر از آن چیزی بود که می‌توانستیم آنها را تماشا کنیم. درباره فیلم‌های ایرانی نیز همه آنها را دیدیم و ماه‌ها قبل از بروز مشکلاتی برای برخی سینماگران ایرانی، آثار آن‌ها را دیدیم و پذیرفتیم.

آخرین فیلمی که انتخاب کردیم «بدون خرس» از جعفر پناهی بود، اما تقریباً یک ماه قبل از دستگیری، فیلمش انتخاب شد. وقتی فیلم او را دیدیم، بلافاصله عاشق آن شدیم، دعوت نامه را فرستادیم و بلافاصله پذیرفت.

من می خواهم بر این واقعیت تأکید کنم که ما در انتخاب‌هایمان تحت هدایت مسائل سیاسی نیستیم. فیلم‌های سیاسی زیادی در انتخاب ما امسال وجود دارد که از آن جمله می‌توان به فیلم «آرژانتین، 1985» از «سانتیاگو میتر» یا فیلم «زندگینامه» از کشور اندونزی اشاره کرد، اما این چیزی است که پس از انتخاب فیلم به وجود می آید. البته می‌دانم که سینما می‌تواند یکی از قوی‌ترین ابزارهایی باشد که برای انعکاس جامعه معاصر داریم. این یکی از نقاط قوت بزرگ سینما است و می تواند در انجام آن بسیار بسیار موثر باشد.

سینمای ایران حضور پررنگی در دوره جدید جشنواره ونیز خواهد داشت، «شب، داخلی، دیوار» ساخته وحید جلیلوند و «بدون خرس» از جعفر پناهی، دو نماینده سینمای ایران در بخش مسابقه اصلی جشنواره امسال ونیز هستند و لیلا حاتمی نیز یکی از داوران بخش مسابقه اصلی خواهد بود. همچنین سینمای ایران در بخش افق‌ها با فیلم «جنگ جهانی سوم» به کارگردانی هومن سیدی حضور خواهد داشت و در بخش افق ها اِکسترا نیز فیلم «بی رویا» از آرین وزیر دفتری به روی پرده می‌رود.

با توجه به این که امسال 3 فیلم اوکراینی در میان آثار بخش رسمی حضور دارند و هیچ فیلم روسی انتخاب نشده؛ دبیر جشنواره ونیز در ادامه در پاسخ به پرسش که آیا این موضع بی‌طرفانه سیاسی در مورد روسیه و فیلمسازان روسی صدق می کند یا خیر نیز عنوان کرد: «امسال فیلم روسی بسیار بسیار کمی برای حضور به جشنواره ارسال شد، چند فیلم جالب بودند، اما آنقدر خوب نبودند که انتخاب شوند. بنابراین مجبور نبودیم با شرایط سختی روبرو شویم که باید تصمیم بگیریم که آیا آنها را دعوت کنیم یا نه. اما باز هم همان چیزی را که در افتتاحیه نمایشگاه هنری بینال گفته شد تکرار می‌کنم که ما یک هنرمند را فقط به خاطر ملیتش ممنوع نمی‌کنیم، اما از هیچ شخص یا فیلمی دعوت نمی‌کنیم که مستقیماً با وزارت فرهنگ روسیه در دولت روسیه در ارتباط باشد».

وی در ادامه گفت: «به نظر من باید از هنرمند یا فیلمی که در مقابل جنگ قرار می گیرد و حقیقت را از سیاست می گوید، حمایت کنیم، زیرا آنها در کشور خود با شرایط شخصی بسیار سختی روبرو هستند و جان خود را به خطر می اندازند و ممکن است به خاطر اظهارات و مواضع خود به زندان بیفتند. زمانی که نیاز به حمایت دارند، تحریم آنها بدتر خواهد بود. اما همانطور که گفتم امسال فیلم روسی ندیدیم که آنقدر خوب باشد که به ونیز دعوت شود.»

«باربرا» درباره برگزاری جشنواره ونیز امسال نیز توضیح داد: «به روندی عادی برگزاری جشنواره برمی‌گردیم و هیچ محدودیتی وجود نخواهد داشت. ما از دستورالعمل‌های وزارت بهداشت ایتالیا پیروی می‌کنیم و در حال حاضر وضعیت تحت کنترل است و شمار مبتلایان در سراسر ایتالیا رو به کاهش است، پس جای نگرانی نیست و از سالن‌ها با حداکثر ظرفیتشان استفاده خواهیم کرد. ماسک مورد نیاز نخواهد بود، اگرچه ما همچنان به مردم پیشنهاد می‌کنیم در صورت تمایل از آن استفاده کنند. فرش قرمز دوباره برای مخاطبان باز خواهد شد و مثل دو سال گذشته تنها محدود به عکاسان نمی‌شود».

هفتاد و نهمین جشنواره فیلم ونیز، از تاریخ 31 آگوست تا 10 سپتامبر (9 تا 19 شهریور) در ایتالیا برگزار می‌شود.

57245