اگر رعایت نکنیم: پیش‌بینی تکان‌دهنده از احتمال مرگ سه و نیم میلیون ایرانی بر اثر شیوع کرونا
دکتر علینقی مشایخی چهره ماندگار مدیریت و استاد برجسته دانشگاه شریف با استفاده از متدولوژی پویایی‌شناسی سیستم‌ها، که توان بسیار خوبی در شبیه‌سازی پدیده‌های اپیدمیکی مثل کرونا دارد اقدام به شبیه‌سازی این پدیده کرده و نسخه مقدماتی آن را منتشر کرده است.
فرارو - شیوع ویروس کرونا که در ایران از شهر قم شروع شد به سرعت کل کشور را فراگرفته و تبدیل به یک پدیده اپیدمیک شده است. دولت از ابتدای ورود کرونا به کشور تاکنون دچار نوعی سردرگمی در کنترل این بیماری و رساندن صدمه‌های آن به حداقل بوده است. مردم هم همکاری‌های لازم را برای پیشگیری از شیوع انجام نمی‌دهد. اخیرا تحقیقی در رسانه‌ها مطرح شده که مدعی است، اگر مردم همکاری نکنند احتمال مرگ سه و نیم میلیون ایرانی بر اثر شیوع کرونا وجود دارد.
به گزارش فرارو؛ مهمترین راه برای کنترل ویروس کرونا کاستن از سطح تعامل و برخورد مردم با یکدیگر است. پیشگیری از شکل‌گیری اجتماعات، سفر‌های و حضور مردم در کوچه و خیابان بیشترین تاثیر را در کاهش افراد مبتلا دارد. راهکار دولت در این باره تاکنون بیشتر توصیه‌ای و تبلیغاتی بوده است. دولت توصیه می‌کند که مردم در خانه هایشان بمانند، اما به نظر می‌رسد این راهکار نتیجه نداده است و مردم خیلی توصیه پذیر نیستند.
شیوع ویروس کرونا تاکنون باعث شده که کشور‌هایی همچون ایتالیا و فرانسه اعلام قرنطینه کنند و بسیاری از کشور‌های جهان نیز مقرارت سفت و سختی در این باره اعمال کرده اند. در ایران نیز جدای از فعالیت‌های تبلغیاتی و توصیه‌های دولتی، در ورودی شهر‌های تب مسافران برای کنترل بیماری سنجیده می‌شود. از طرف دیگر مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل شده‌اند، اما مراکز دولتی و ادارات همچنان به کار خود ادامه می‌دهند. دولت توصیه به دورکاری کرده است، با این حال بسیاری از مشاغل امکان دورکاری ندارند.
از طرف دیگر با فرارسیدن تعطیلات نوروز آغاز سال جدید بسیاری از مردم با حضور در خیابان و بازار دست به خرید عید می‌زنند و یا اینکه عزم سفر کرده اند. این روز‌ها ترافیک به جاده‌ها بازگشته است.
رفتار توصیه‌ای دولت انتقاد‌های فراوانی در پی داشته است. منتقدان می‌گویند دولت باید قاطع‌تر عمل می‌کرد و با رویکردی نظامی و اعمال مقررات عبور و مرور و نهایتا قرنطینه مانع از حضور مردم در خیابان‌ها و سفر‌های غیر ضروری آن‌ها می‌شد. با این حال دولت این استدلال را نمی‌پذیرد و به ویژه رییس جمهور تاکید می‌کند که خبری از قرنطینه نیست.
بیشتر بخوانید:
کلید قطع جریان کرونا
نگاهی متفاوت به شیوع ویروس کرونا؛ این "بچه ویروس" چطور بزرگ شد؟
تهدید‌های اجتماعی کرونا؛ چه باید کرد؟
حالا اخیرا سه سناریو از سوی یکی از استاد برجسته دانشگاه شریف درباره احتمالات شیوع کرونا خبرساز شده است.
دکتر علینقی مشایخی چهره ماندگار مدیریت و استاد برجسته دانشگاه شریف با استفاده از متدولوژی پویایی‌شناسی سیستم‌ها، که توان بسیار خوبی در شبیه‌سازی پدیده‌های اپیدمیکی مثل کرونا دارد اقدام به شبیه‌سازی این پدیده کرده و نسخه مقدماتی آن را منتشر کرده است.
در این تحقیق اپیدمی ویروس کرونا در سه سناریو خوشبینانه، وضعیت میانه و حالت بدبیانه بررسی شده است.
حالت اول: حالت ایده‌آل
در این حالت فرض شده که یا مردم بسیار فهیم‌اند و یا حاکمیت با قوه قهریه وارد می‌شود و در نتیجه حجم ارتباطات مردم 80 درصد کاهش می‌یابد. علاوه بر این در همین ارتباطات محدود با رعایت شدید اصول بهداشتی نرخ سرایت 65درصد کاهش یابد.
در این حالت مدل نشان می‌دهد که تعداد بیماران در روز چهل‌ام شیوع (تقریبا اوایل فروردین) به حداکثر خود یعنی 120 هزار نفر می‌رسد (نقطه اوج نمودار). در این حالت تقریبا 12 هزار نفر تا پایان بحران جان خود را از دست خواهند داد.
حالت دوم: عدم توجه به کاهش ارتباطات
در این حالت فرض شده است که رعایت بهداشت به اندازه حالت قبل باشد، اما فقط پنجاه درصد ارتباطات کاهش یابد (تقریبا مشابه وضعیت فعلی). در این حالت مدل نشان می‌دهد در روز 50ام شیوع تعداد بیماران به نقطه اوج خود یعنی 300 هزار نفر می‌رسد. در این سناریو 110 هزار نفر تا پایان بحران جان خود را از دست خواهند داد.
حالت سوم: بدترین حالت
در این حالت فرض شده که ارتباطات همان پنجاه درصد کاهش یابد. اما وضعیت بهداشتی بدتر شود و نرخ سرایت بیماری در اثر رعایت بهداشت فقط 40 درصد کمتر شود و نه 65 درصد. در این سناریو در روز 120ام شیوع (تقریبا اواخر خرداد سال بعد) تعداد بیماران به نقطه اوج خود یعنی 4 میلیون نفر و تعداد مرگ و میر تا پایان بحران به 3/5 میلیون نفر خواهد رسید.
این تحلیل مقدماتی است و ممکن است فروض آن با استفاده از نتایج تحقیقات مختلف در زمینه ویروس‌شناسی دچار تغییر شود، اما همین تحلیل مقدماتی تا حد بالایی ناامیدکننده است.
*س_جمعبندی پژوهش مشایخی_س*
- کشور با چالش بزرگی در مهار کرونا مواجه شده است.
- بدون محدود کردن جدی مردم با هم و جلوگیری از اجتماعات و حتی تعاملات عادی بین افراد کرونا میتواند لطمات جانی زیادی ببار آورد و پی آمدهای اقتصادی و اجتماعی فاجعه باری برای کشور داشته باشد.
- باید هر چه سریعتر محدودیت های گسترده و جدی در ارتباطات و تعاملات بین افراد ایجاد کرد و حتی الامکان شرایط ماندن در خانه و کار از خانه را فراهم آورد.
- در واحد های خدماتی و تولیدی که اجبار به حضور افراد است باید نهایت دقت در مصون کردن ارتباطات و رعایت بهداشت انجام پذیرد.
- انجام و مدیریت شرایط بالا نیازمند یک مدیریت و رهبری مقتدر دارد.
- فراهم سازی شرایط لازم برای اعمال محدودیت مزبور نیاز به برنامه ریزی و تمهیدات جدی دارد که فقط از یک مدیریتی با قدرت فکری زیاد و همت بلند بر می آید.
