ایران در انتظار لطف ناجی بزرگ

• فهرست محتوا
• خورشید؛ منبع نجات در عصر خشکسالی یا وعده‌ای بر باد رفته؟
• آیا برنامه 7000 مگاوات خورشیدی به سرنوشت 30 هزار مگاوات محکوم می‌شود؟

کشور در دهه اخیر با دو مشکل به صورت هم‌زمان مواجه شده است: ناترازی برق و کاهش بارندگی. نیروگاه‌های برق‌آبی که روزگاری دومین ستون اصلی تولید برق کشور پس از نیروگاه‌های حرارتی بودند، اکنون به پاشنه‌آشیل شبکه تبدیل شده‌اند. طبق داده‌های وزارت نیرو، ظرفیت نصب‌شده برق‌آبی حدود 12 هزار مگاوات است، اما در سال‌های اخیر به‌دلیل کاهش بارش‌ها، تولید واقعی آن از 8 هزار مگاوات فراتر نرفته است. این افت تولید، درست در فصل اوج مصرف برق، باعث شد ناترازی به حدود 15 هزار مگاوات برسد و خاموشی‌های گسترده دوباره تکرار شود. اگر در کنار نیروگاه‌های حرارتی و برق‌آبی، گسترش نیروگاه‌های خورشیدی جدی گرفته نشوند، خاموشی‌ها مجدد تکرار خواهد شد.

خورشید؛ منبع نجات در عصر خشکسالی یا وعده‌ای بر باد رفته؟

کارشناسان صنعت برق تأکید می‌کنند که خورشید در ایران تنها منبع بی‌رقیب برای نجات شبکه برق در عصر خشکسالی است. با میانگین تابش 5.5 کیلووات‌ساعت بر مترمربع در روز و بیش از 300 روز آفتابی در اکثر نقاط کشور، ایران یکی از 10 کشور برتر جهان در ظرفیت بالقوه تولید برق خورشیدی است. با این حال، تا پایان تابستان 1404، کل ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور فقط به حدود 2500 مگاوات رسیده است. طبق گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس، با تولید حدود 9000 مگاوات برق تجدیدپذیر و مدیریت مصرف برق در صنایع عمده، می‌توان از بروز مجدد خاموشی‌ها در بخش خانگی جلوگیری کرد.

 آیا برنامه 7000 مگاوات خورشیدی به سرنوشت 30 هزار مگاوات محکوم می‌شود؟

اوایل سال جاری بود که خبر واردات صفحات خورشیدی به اندازه 7000 مگاوات از چین خبرساز شد. کمی بعد نیز در تابستان مقرر شد صندوق توسعه ملی در تأمین مالی و بهره‌برداری از این طرح بزرگ، کمک کند. به تازگی نیز بانک مرکزی از تأمین مالی حدود 800 میلیون دلاری برای این طرح خبر داده بود. از جهتی ساتبا نیز وعده داده بود، تا آخر تابستان میزان برق تجدیدپذیر به 5000 و تا آخر پاییز به 7000 و تا پایان سال نیز به 10000 مگاوات برسد. اما در عمل هنوز میزان برق تجدیدپذیر کشور نزدیک به 3000 مگاوات است. با این عملکرد کند ساتبا و در اصل وزارت نیرو، بنظر می‌رسد دولت نه تنها نتواند به وعده 30 هزار مگاوات برق تجدیدپذیر خود عمل کند، بلکه به سختی می‌تواند به تکلیف برنامه هفتم مبنی بر رسیدن برق تجدیدپذیر کشور به 12 هزار مگاوات نیز عمل کند. اگر وزارت نیرو در گسترش برق تجدیدپذیر و عمل به طرح 7000 مگاوات برق خورشیدی شورای اقتصاد سریع عمل نکند، تابستان سال بعد نیز باید منتظر خاموشی‌های گسترده باشیم؛ و این مساوی است با آسیب بیشتر صنایع خرد و بروز نارضایتی بیشتر مردم.