ایران 10 میلیون دلار در هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کرده است

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، سید ایمان میرعمادی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف و مدیر مرکز استراتژی و تحول هوش مصنوعی این دانشگاه، در کنفرانس مدیریت فناوری و نوآوری به بررسی وضعیت ایران در حوزه هوش مصنوعی پرداخت.

وی گفت: در سال‌های اخیر در کشور بحث‌های زیادی پیرامون هوش مصنوعی مطرح شده است؛ از کاربردهای آن گرفته تا اقداماتی که باید در دستور کار قرار گیرد و همچنین ریسک‌ها و مخاطرات مرتبط. اما کمتر درباره جایگاه فعلی ایران در این حوزه صحبت شده است. من تلاش می‌کنم در این فرصت کوتاه به این سؤال پاسخ دهم که وضعیت فعلی ایران در هوش مصنوعی چگونه است و چه اقداماتی باید انجام دهیم.

میرعمادی با تاکید بر ضرورت تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد گفت: برای پاسخ به این سؤال، مقالات و گزارش‌های بین‌المللی متعددی را بررسی کردیم. این منابع شاخص‌ها، فریمورک‌ها و متدولوژی‌های مختلفی ارائه می‌دهند. اما در بسیاری از این گزارش‌ها ایران به‌طور مشخص مورد بررسی قرار نگرفته یا اطلاعات موجود عمومی و محدود بوده است. بر این اساس، تیمی متشکل از اساتید دانشکده‌های مدیریت، اقتصاد و کامپیوتر دانشگاه‌های شریف و تهران و تعدادی از متخصصان ایرانی خارج از کشور تشکیل دادیم تا گزارش جامعی درباره هوش مصنوعی ارائه دهیم.

وی ادامه داد: برای ارائه چارچوب نظری، سیستم‌های نوآوری فناورانه را انتخاب کردیم. این سیستم به ما کمک می‌کند نقاط ضعف و قوت تکنولوژی را شناسایی کرده و برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری مناسبی برای توسعه هوش مصنوعی انجام دهیم.

جایگاه ایران در منطقه

میرعمادی در بخش دیگری از سخنانش به جایگاه علمی ایران در منطقه اشاره کرد و گفت: ایران از نظر تعداد مقالات هوش مصنوعی، پس از عربستان سعودی در جایگاه دوم منطقه قرار دارد. اما روند تولید مقالات ایران در این حوزه نزولی است، در حالی که عربستان سعودی، ترکیه و امارات روند صعودی دارند. اگر این روند ادامه پیدا کند، احتمال جابجایی رتبه‌ها در آینده وجود دارد.

وی خاطرنشان کرد: برای این تحلیل، از پایگاه‌های داده مختلف استفاده کردیم. به‌عنوان مثال، اطلاعات مربوط به توسعه دانش از پایگاه اسکاپوس، داده‌های پروژه‌های نرم‌افزاری از گیت‌هاب و اطلاعات مربوط به کسب‌وکارهای هوش مصنوعی از اتاق بازرگانی تهران و سایر منابع بین‌المللی استخراج شده است. همچنین داده‌های اطلس هوش مصنوعی ایران برای تکمیل این بررسی‌ها مورد استفاده قرار گرفت.

مدیر مرکز استراتژی و تحول هوش مصنوعی شریف تأکید کرد: با توجه به تحلیل‌ها، ایران در حوزه هوش مصنوعی نیازمند سیاست‌گذاری هدفمند برای حفظ جایگاه و ارتقای آن در منطقه است. توسعه دانش، حمایت از کسب‌وکارهای مرتبط و رفع موانع سرمایه‌گذاری از جمله اقداماتی است که باید در اولویت قرار گیرد.

وی همچنین افزود: برای رسیدن به اهداف توسعه‌ای، تعامل مستمر با جامعه علمی جهانی و بهره‌گیری از تجربیات کشورهای پیشرو می‌تواند مسیر پیشرفت ایران در حوزه هوش مصنوعی را هموارتر کند.

تمرکز بر شاخص‌های دانشی و مقالات

میرعمادی تأکید کرد: حوزه دانشی و مقالات علمی ایران در زمینه هوش مصنوعی جایگاه قابل‌توجهی در منطقه دارد.

وی افزود: ایران از نظر انتشار مقالات علمی مرتبط با هوش مصنوعی در جایگاه دوم منطقه، پس از عربستان سعودی، قرار دارد. بااین‌حال، روند نزولی این شاخص در سال‌های اخیر در مقایسه با رشد صعودی ترکیه و امارات نیازمند بررسی و اصلاح است.

تعداد شرکت‌های هوش مصنوعی

وی درباره تعداد شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی ایران اظهار کرد: ایران از نظر تعداد شرکت‌های ارائه‌دهنده محصولات و خدمات هوش مصنوعی در جایگاه چهارم منطقه قرار دارد. بااین‌حال، رقابت نزدیکی میان ایران، عربستان، ترکیه و امارات در این زمینه وجود دارد.

کاربردی‌سازی فناوری در صنایع

میرعمادی به مسئله کاربردی‌سازی فناوری هوش مصنوعی در صنایع مختلف اشاره کرد و گفت: اگرچه ایران در این زمینه از میانگین جهانی حدود هفت سال عقب‌تر است، اما در مقایسه با موج‌های قبلی تکنولوژی مانند خودروسازی یا پتروشیمی، امکان جبران این فاصله وجود دارد.

موانع پیش روی شرکت‌ها

وی افزود: نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که فقدان مهارت در کارکنان و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات دو مانع اصلی برای بهره‌گیری شرکت‌ها از هوش مصنوعی هستند. این موضوع با داده‌های بین‌المللی نیز هم‌خوانی دارد و باید به‌عنوان یک چالش کلیدی در نظر گرفته شود.

سرمایه‌گذاری و زیرساخت‌ها

وی با اشاره به وضعیت سرمایه‌گذاری در این حوزه گفت: تخمین‌ها نشان می‌دهد که ایران حدود 10 میلیون دلار در زمینه هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کرده است، درحالی‌که عربستان سعودی با سرمایه‌گذاری میلیارد دلاری، فاصله زیادی با ما دارد. همچنین، از نظر توان پردازشی، زیرساخت‌های ایران در مقایسه با امارات و عربستان که به‌شدت در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده‌اند، همچنان عقب‌تر است.

میرعمادی در بخش دیگری از سخنان خود به تحلیل افکار عمومی پرداخت و اظهار کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود 46 درصد افکار عمومی نسبت به هوش مصنوعی دیدگاه مثبتی دارند، 20 درصد خنثی هستند و 34 درصد نگاه منفی دارند. این واکنش‌های منفی عمدتاً ناشی از کاربردهای خاص و بحث‌برانگیز این فناوری است.

وی با اشاره به ضرورت حرکت سریع و متوازن در این حوزه گفت: برای جبران عقب‌ماندگی‌ها، باید اقدامات مبتنی بر داده و شواهد تعریف شود. فرصت جهش هنوز وجود دارد، اما پنجره این فرصت در حال بسته شدن است. اگر سرعت نسبی خود را افزایش ندهیم، خطر عقب‌ماندگی بیشتر از سایر رقبا ما را تهدید خواهد کرد.

وی ابراز امیدواری کرد که ایران با برنامه‌ریزی دقیق و اقدامات عملی بتواند از این فرصت‌ها بهره‌برداری کند و جایگاه خود را در حوزه هوش مصنوعی بهبود بخشد.