این 50 دقیقه را آسوده خاطر باشید!

این اعتقاد حسین پوریانی‌فر است، یکی از جوانانی که در این مقطع از آنان به عنوان جوانان صف‌شکن تئاتر یاد می‌کنیم. جوانانی که در سخت‌ترین و پرریسک‌ترین موقعیت، خطر می‌کنند و روی صحنه می‌روند و چراغ سالن‌های تئاتر را روشن نگه داشته‌اند.

این جوان تئاتری که این روزها نمایش «هار» را روی صحنه دارد،، برای اینکه به تماشاگران خود آرامش خیال بدهد، در تمام طول اجرا تهویه سالن را روشن نگه می‌دارد تا هوا کاملا جریان داشته باشد و تماشاگران از بابت عوض شدن جریان هوا، آسوده خاطر باشند.

پوریانی‌فر در گفتگو با ایسنا از حال و روز گروه‌های جوان تئاتر در دوران کرونا سخن می‌گوید، از لزوم توجه به نیازهای امروز مخاطبان و متاسف است که گروه‌های نمایشی در این سال‌ها از مخاطب خود عقب افتاده‌اند.

او در آغاز درباره روشن نگه داشتن تهویه سالن در طول اجرای نمایش خود می‌گوید: یکی از اساسی‌ترین نکاتی که گروه‌های تئاتری به آن آگاه هستند و احتمالا تماشاگران چیزی از آن نمی‌دانند، خاموش کردن تهویه سالن به هنگام اجرای نمایش است. عموما تهویه سالن همزمان با شروع اجرا به درخواست گروه نمایشی خاموش می‌شود چون هم تمرکز بازیگران را به هم می‌ریزد و هم سبب می‌شود صدا به صدا نرسد ولی شیوه اجرای نمایش ما به گونه‌ای است که روشن بودن تهویه سالن به اجرا لطمه‌ای نمی زند زیرا کار ما بی‌کلام است و موسیقی دارد.

پوریانی فر ادامه می‌دهد: این ویژگی سبب شد به سالن پیشنهاد بدهیم که تهویه در طول اجرای ما روشن باشد که این پیشنهاد با استقبال مسئولان سالن رو به رو شد و حالا در کل زمان اجرای ما که 50 دقیقه است، تهویه سالن روشن است و چه چیزی بهتر از این که هوا در جریان باشد. بنابراین تماشاگران در اجرای ما کامل آرامش خواهند داشت.

این کارگردان جوان درباره انگیزه خود از اجرای این نمایش در شرایط دشوار کرونایی توضیح می دهد: این کار بازتولید است. اجرای اول آن را سال 97 در تالار مولوی روی صحنه بردیم. در جشنواره های دانشجویی و فجر هم اجرا داشتیم و بنابراین تولید جدیدی نبود.

پوریانی فر در ادامه از یکی از مشکلات بزرگ گروه‌های جوان در تئاتر صحبت می‌کند و ادامه می‌دهد: در شرایط عادی گروه‌های جوان با سختی فراوان می‌توانند سالن و امکاناتی برای اجرا در اختیار بگیرند چون اصولا ساز و کار درستی برای ارایه سالن وجود ندارد. اما اینکه در این مقطع گروه‌های جوان در سالن‌های حرفه‌ای روی صحنه می‌روند، هم خوب است و هم تاسف برانگیز چون نشان می‌دهد ما خانواده تئاتر چگونه به یکدیگر ضربه می‌زنیم. این امکانات تا زمانی که در دوران کرونا هستیم، در اختیار جوانان است ولی همین که از این بیماری گذر کنیم و شرایط عادی‌تر شود، دیگر سالن و امکانات به راحتی به گروه‌های جوان داده نمی‌شود.

او در پاسخ به این پرسش که آیا این وضعیت نوعی حمایت کاذب از جوانان است، تصریح می‌کند: نام این اتفاق، حمایت نیست بلکه آنچه این روزها در تئاتر ما اتفاق می‌افتد نوعی جاده صاف کنی توسط گروه‌های جوان است که خبر ناخوشایندی هم به ما می‌دهد چون همه همراهی با گروه‌های جوان فقط مختص دوران کروناست که بیشتر گروه‌های شناخته شده، تمایلی به کار ندارند.

پوریانی فر که با اجرای این نمایش سومین تجربه خود را در کارگردانی تئاتر روی صحنه برده است، اضافه می کند: 11 سال است عضو گروه تئاتری «پاپتی‌ها» هستم. اولین نمایش من «شینیون» بود که سال 94 و بعد از 14 ماه پیگیری در تالار مولوی روی صحنه رفت. بعد از آن هم نمایش «بی مرگی» را اجرا کردم. در این مدت در تالارهای مولوی و حافظ اجرا داشته‌ام و حالا هم که در تالار سمندریان تماشاخانه ایرانشهر اجرا دارم. در حال حاضر برای گرفتن سالن مشکل چندانی ندارم ولی صحبتم درباره گروه‌هایی است که تازه می‌خواهند کار خود را آغاز کنند. در همین دوران کرونا گروه‌هایی برای اولین بار توانستند سالن بگیرند و پیش از این به آنان سالن داده نمی‌شد. این شرایط غیراصولی است و نشان می‌دهد در زمینه ارایه سالن و امکانات اجرا به گروه‌های جوان، ساز و کار درستی وجود ندارد.

این کارگردان جوان که در حال حاضر دو اجرای نمایش خود را پشت سر گذاشته است، با ابراز خوشنودی از استقبال تماشاگران، از نکته‌ای مهم سخن می‌گوید؛ بی توجهی گروه‌های تئاتری به نیازهای مخاطبان امروز.

پوریانی فر که استقبال تماشاگران را از اجرای نمایش «هار» غافلگیرکننده می‌داند، می‌گوید: با در نظر گرفتن ظرفیت پنجاه درصدی سالن، در این دو اجرا تقریبا تمام ظرفیت مجاز ما پر شد و فکر می‌کنم این به دلیل خود نمایش است هچنانکه سال 97 هم در هر اجرا تقریبا 250 تماشاگر داشتیم و هر روز دو نوبت اجرا می‌رفتیم. البته در حال حاضر همچنان در بخشی از تماشاگران ترس از حضور در محیط‌های بسته وجود دارد و بعضی از آنان با 3 یا حتی 4 ماسک به دیدن نمایش می‌آیند.

او اضافه می‌کند: در شرایط فعلی، تماشای تئاتر برای بعضی دیگر از تماشاگران هنوز به یک ضرورت تبدیل نشده و شاید برخی از آنان منتظر هستند گروه‌های شناخته شده‌تر کار کنند و برای تماشای نمایش‌های آنان ریسک کنند ولی آنچه قابل تامل‌تر از اینهاست، این است که ما از تماشاگر خود عقب افتاده‌ایم.

عضو گروه تئاتر «پاپتی‌ها» با تاکید بر اینکه تماشاگر امروز تئاتر بسیار باهوش است، ادامه می‌دهد: تماشاگر ما خیل سریع می‌تواند تشخصی بدهد و انتخاب کند. یکی از دلایل کم‌تعداد بودن تماشاگر تئاتر این است که ما از مخاطب خود عقب افتاده‌ایم که بخشی از این وضعیت به دلیل عملکرد سیستم تئاتر است و بخشی هم مشکل خود جامعه تئاتری است که مدام در حال تکرار تولید نمایش‌هایی است که 40 سال پیش برای یک جغرافیای دیگر نوشته شده‌اند و هیچ مناسبتی با زمانه و جامعه امروز ما ندارد و جالب اینجاست که ما این نمایشنامه‌ها را بدون هیچ تغییری با همان اشکال همیشگی و عادت شده، اجرا می‌کنیم.

پوریانی فر که می‌گوید تمام تلاشش را به کار گرفته تا مخاطب در نمایش «هار» با اتفاقی تازه رو به رو شود، اضافه می‌کند: در این نمایش اساسا ایده من بود که به مخاطب فکر کنیم و دلیل استقبال از نمایش هم همین است چون مخاطب با شکل تازه‌ای از اجرا رو به رو می‌شود. شاید موردپسندش هم نباشد ولی به هر حال برایش تازه است زیرا نمایش ما روایتی غیرمرسوم و بسیار پرر یسک دارد.

او درباره اینکه برخی از هنرمندان دوست دارند تنها برای دل خودشان کار کنند و به مخاطب توجه چندانی ندارند، می‌افزاید: در ذات هنر این است که هنرمند برای دل خودش کار کند ولی عقب افتادن از مخاطب اتفاق بدی است که در این گفتگوی کوتاه هم نمی‌توان آن را کاملا تحلیل کرد. ولی آنچه مسلم است این است که وضعیت تئاترمان هم مانند خوروسازی‌مان است. همانطور که خودروسازان ماشین‌های 40 سال پیش را با تغییر یک چراغ به دست مردم می‌دهند، ما هم داریم همین رویه را در تئاتر به کار می‌گیریم و جالب است که خود ما به آن نوع خودروسازی نقد داریم ولی عملکردمان شبیه همان است.

حسین پوریانی فر در پایان با تاکید بر اینکه در شرایط بسیار خاصی به سر می‌بریم، می‌گوید: این روزها اتفاقات عجیب و غریب زیادی در جامعه ما رخ می‌دهد. در کوچه و خیابان پرفورمنس‌هایی بسیار بهتر از آثار نمایشی در دل جامعه در حال شکل‌گیری است. هرچند در همین مقطع تماشای تئاتر برای تعدادی از مردم، سرگرمی است و تئاتر سرگرم‌کننده هم لازم و ضروری است ولی برای خود من در این دوره زمانی خاص، تئاتر اصلا سرگرمی نیست و دوست دارم که در بردارنده نکات دیگری باشد.

نمایش «هار» هر شب راس ساعت 18 در تالار سمندریان تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه است. این نمایش که اثر برگزیده بیست و یکمین جشنواره تئاتر دانشگاهی است، در این جشنواره چندین جایزه گرفته و به عنوان کاری از گروه تئاتر «پاپتی‌ها» با تهیه کنندگی حمید پورآذری روی صحنه می‌رود. عکس‌های اجرای این نمایش که همراه این گفتگو ضمیمه شده، از البرز تیمورزاده است.