بازگشت خودرو به ریل تولید

طبق گزارشی که خودروسازان به سازمان بورس ارائه داده و در سامانه کدال منتشر شده است، سه خودروساز بزرگ کشور در نیمه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته 8.7 درصد تولید کمتری در بخش خودروهای سواری داشته‌اند با این حال اما در تولید ماهانه با رشد 32.7 درصد روبه‌رو بودند. بر این اساس سه خودروساز بزرگ کشور از ابتدای سال جاری تا انتهای شهریور ماه 379 هزار و 599 دستگاه تولید خودروی سواری داشته‌اند. این درحالی است که در مدت مشابه سال گذشته این رقم به 415 هزار و 970 دستگاه می‌رسید. بنابراین در این بازه تولید خودروی سواری توسط این خودروسازان 36 هزار و 371 دستگاه معادل 8.7 درصد کمتر شده است. نیمه ابتدایی سال جاری، ماه‌های پرچالشی برای خودروسازان بود و این افت عجیب به نظر نمی‌رسد.

آنچه عجیب به نظر می‌رسد رشد تولید قابل‌توجه خودروسازان در شهریورماه امسال نسبت به مرداد است. طبق این گزارش ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو مجموعا در ششمین ماه از سال 32.7 درصد بیشتر از مرداد تولید کرده‌اند. این شرکت‌ها ششمین ماه از سال 82 هزار و 440 دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌اند در مردادماه تولید آنها به 62 هزار و 112 دستگاه می‌رسید، بنابراین در این مدت زمان آنها 20 هزار و 328 دستگاه رشد تولید خودروی سواری داشته‌اند. این در شرایطی است که بسیاری از چالش‌های اساسی صنعت خودرو در شهریورماه نیز وجود داشته است.

در واقع طی سه ماه پیش از آن یعنی در خرداد، تیر و مرداد تولید خودرو به شدت کاهشی بوده است اما در شهریور قطار تولید خودروی سواری به ریل بازگشت و وضعیت تولید رو به بهبود رفت این در شرایطی است که در ظاهر عوامل محدودکننده زیادی دست به کار بودند. در این ماه سایه فعالسازی مکانیسم ماشه و انتظارات تورمی ناشی از آن روی صنایع کشور از جمله صنعت خودرو سنگینی می‌کرد، علاوه بر آن کمبود قطعه به یکی از مسائل و مشکلات اساسی صنعت خودرو بدل شده بود. قطعه‌سازان به طور مداوم اعلام می‌کردند که بدهی خودروسازان به تامین‌کنندگان قطعه رو به افزایش است. گزارش قبلی کدال و همچنین آمار شامخ که توسط اتاق بازرگانی ایران منتشر می‌شود نیز حکایت از مشکل تامین قطعه داشت. در این بین اختلافات وزارت صمت و ایران‌خودرو نیز حول قیمت‌گذاری خودروهای سواری نیز رو در شهریورماه تشدید شده بود. گرچه تمامی این موارد را می‌توان از عوامل افت تولید سواری‌های در نیم‌سال 1404 نسبت به مدت مشابه پارسال دانست اما در چنین شرایطی پیش‌بینی می‌شد که در شهریور شاهد افت بیشتر تولید سواری باشیم اما آنچه در عمل اتفاق افتاد عکس این موضوع بود.

تنها دو موضوع را می‌توان جزو دلایل این بهبود دانست. یکی از این عوامل افت شدید تولید در سه ماه پیش از شهریور بوده است. به طوری که تولید سه خودروساز بزرگ کشور در خرداد، تیر و مردادماه به شکل شدیدی افت داشته است. بنابراین اگر در شهریور مشابه ماه‌های پیش از آن نیز تولید انجام شود در اعداد و ارقام ماهانه شاهد رشد قابل‌توجهی خواهیم بود. دلیل دوم نیز کاهش قطعی‌های برق در شهریور است که می‌تواند دردسرهای تامین پایدار انرژی مورد نیاز تولید را برای خودروسازان کاهش دهد. طبق برنامه وزارت صمت دو خودروساز بزرگ کشور تا پایان سال جاری باید یک‌میلیون 150 هزار دستگاه خودرو تولید کنند به‌طوری‌که ایران خودرو 600 هزار دستگاه و سایپا نیز 550 هزار دستگاه باید تا پایان سال خودرو تولید کنند. با توجه به آمار تولید شهریورماه ایران خودرو 12.2 درصد و سایپا 58درصد از برنامه تولیدی عقب هستند.

جزئیات تولید خودروی سواری

نگاهی به جزئیات تولید خودروسازان در 6ماهه ابتدایی سال جاری نشان می‌دهد که در این مدت زمان تنها ایران‌خودرو با رشد تولید خودروهای سواری مواجه بوده و سایپا و زیرمجموعه آن یعنی پارس‌خودرو در نیمه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت تولید را تجربه کرده‌اند. ایران‌خودرو از ابتدای سال تا انتهای شهریورماه 263 هزار و 468 دستگاه محصول سواری را به تولید رسانده است. این شرکت در نیمه ابتدایی سال گذشته، 241هزار و 957 دستگاه تولید داشت. بنابراین تیراژ این شرکت در مدت زمان یاد شده نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 21 هزار و 511 دستگاهی معادل 8.9 درصد را تجربه کرده است.

در این بین بیشترین تولید آبی‌پوشان جاده مخصوص به گروه پژو اختصاص دارد که در حال حاضر فقط پژو 207 را از این خانواده به تولید می رسد. این شرکت در بازه زمانی تحت بررسی، 80 هزار و 880دستگاه پژو تولید کرده است. با توجه به تولید 89هزار و 100دستگاهی خانواده پژو در 6ماهه سال گذشته، ایران خودرویی ها در تولید اعضای این خانواده افت 9.2 درصدی د اشته اند. علت این موضوع خروج برخی محصولات پرطرفدار گروه پژو مانند پژو پارس از خط تولید است.

در بین دیگر محصولات ایران خودرو، گروه سورن تیراژ 70هزار و 810 دستگاهی را در نیمه ابتدایی امسال از خود به جا گذاشته است. با در نظر گرفتن تیراژ 51هزار و 113 دستگاهی این گروه خودرویی در مدت مشابه سال گذشته، ایران خودرویی ها توانسته اند تولید در این گروه را 38.5 درصد افزایش دهند. همچنین ایران خودرو اعلام کرده طی این مدت 42هزار و 45 دستگاه دنا را به تولید رسانده است. با توجه به تیراژ 40هزار و 137 دستگاهی این خودرو در مدت مشابه سال پیش، تولید دنا 4.5 درصد افزایش را تجربه کرده است. دیگر محصول ایران خودرو به نام رانا در مجموع در آمار 6ماهه تیراژ 6‌هزار و 262 دستگاهی را ثبت کرده است. این خودرو در 6 ماهه سال پیش، به میزان هفت هزار و 668 دستگاه تولید شده بود بنابراین تولید این محصول با افت 18.3درصدی مواجه بوده است. علاوه بر این ایران خودرویی ها در نیمه ابتدایی امسال 10 هزار و 762 دستگاه هایما را مونتاژ کرده اند، این در حالی است که در مدت مشابه 1403، تیراژ این مونتاژی چینی 6هزار و 871 دستگاه بود. بر این اساس تولید این خودروی مونتاژی رشد 56.6 درصدی داشته است.

طبق آمار منتشره در کدال، ایران خودرو در مدت زمان یاد شده 40 هزار و 134 دستگاه تارا تولید کرده است. این خودروساز در 6 ماهه سال گذشته به میزان 32 هزار و 788 دستگاه از این محصول را به تولید رسانده بود. بنابراین تولید تارا در این مدت زمان رشد 22.4 درصدی داشته است. در آمار تولید ایران خودرو آیتمی به نام خودروهای تولیدی تجاری نشده سایت‌ها وجود دارد که به خودروهای ناقص اشاره داشته و عدددرج‌شده در مقابل آن، هزار و 198 دستگاه است. همچنین بخش دیگری به نام «دیگر محصولات» تعریف شده که تولید ایران‌خودرو در این بخش 12 هزار و 575 دستگاه بوده است.

سایپا به عنوان دومین خودروساز بزرگ کشور، در 6 ماه گذشته 84 هزار و 595 دستگاه خودروی سواری تولید کرده که این رقم در مدت مشابه پارسال به میزان 125 هزار و 624 دستگاه بوده است. بنابراین در این مدت زمانی نارنجی پوشان جاده مخصوص 41 هزار و 29 دستگاه، معادل 32.6 درصد کمتر، تولید خودروی سواری داشته‌اند.

بیشترین حجم از سبد محصولات این شرکت در 6 ماه ابتدایی سال به خانواده ایکس 200 (تیبا، کوئیک و ساینا) اختصاص داشته است. طبق اعلام سایپا این شرکت در این مدت 68 هزار و 703دستگاه خودرو از این گروه تولید کرده است. این رقم در مدت مشابه سال پیش 100 هزار و 358 دستگاه بوده است، بنابراین در این مدت زمان تولید این محصولات سایپا به میزان 31.5 درصد کمتر شده است. سایپا همچنین در مدت مذکور 15 هزار و 892 دستگاه از خانواده شاهین را به تولید رسانده است. این در حالی است که 6 ماه ابتدایی پارسال تیراژ شاهین 25 هزار و 266 دستگاه بود. بنابراین تولید شاهین در این بازه کاهش قابل توجه 37.1 درصدی داشته است. دومین خودروساز بزرگ ایران در بازه زمانی تحت بررسی تنها همین دو گروه خودرویی را به تولید رسانده است.

پارس‌خودرو نیز در نیمه اول امسال، 31 هزار و 536 دستگاه محصول سواری را به تولید رسانده است. در مقایسه با تیراژ 48 هزار و 389 دستگاهی مدت مشابه پارسال، تولید این شرکت 16هزار و 853 دستگاه معادل 35 درصد کمتر شده است. پارس‌خودرو در از ابتدای سال جاری تا انتهای شهریورماه تنها سهند و گروه Q200 را به تولید رسانده است. طبق گزارش ارسالی به بورس، گروه Q200 پارس خودرو تیراژ 24 هزار و 810 دستگاهی در 6 ماه گذشته داشته که نسبت به همین بازه زمانی در سال 1403 با تیراژ 32 هزار و 574 دستگاهی، از افت 23.8 درصدی تولید این گروه خودرویی حکایت دارد.

خودروساز سوم ایران همچنین در 6 ماه ابتدایی سال 6 هزار و 726 دستگاه سهند را به تولید رسانده است. سهند در مدت مشابه سال گذشته چهار هزار و 849 دستگاه تولید شد. بر این اساس تولید سهند در مدت یاد شده 38.7 درصد بیشتر شده است. پارس‌خودرویی‌ها در نیمه ابتدایی سال جاری تنها همین دو گروه خودرویی را تولید کردند این در شرایطی است که در مدت مشابه سال قبل آنها هزار و 234 دستگاه کوئیک معمولی و 9 هزار و 732 دستگاه سایناS را نیز تولید کرده بودند اما اکنون تولید این خودروها به صفر رسیده است.

تولید ماهانه خودروسازان

تولید خودروی سواری در شهریورماه امسال نسبت به مرداد با رشد همراه بوده است. بر این اساس خودروسازان در شهریورماه 82 هزار و 440 خودروی سواری تولید کرده‌اند، این در شرایطی است که این رقم در مرداد ماه به 62 هزار و 112 دستگاه می‌رسید. بنابراین تولید ماهانه خودروسازان طی یک ماه گذشته 20 هزار و 328 دستگاه معادل 32.7 درصد افزایش یافته است.

ایران خودرو به عنوان بزرگ‌ترین خودروساز کشور در مردادماه 44 هزار و 601 دستگاه تولید خودروی سواری داشته است. تیراژ شهریور این خودروساز به 62 هزار و 248 دستگاه می رسد، بنابراین آبی پوشان جاده مخصوص در این مدت زمان رشد 17 هزار و 647 دستگاهی و 39.5 درصدی را در تولید خودروی سواری خود ثبت کرده‌اند. سایپا نیز تولید 15 هزار و 174 دستگاهی در ماه پایانی تابستان داشته که در مقایسه با تیراژ 13 هزار و 203 دستگاهی مرداد رشد هزار و 971 دستگاهی و 14.9 درصدی را به خود می‌بیند. همچنین پارس خودرو که تولید 4هزار و 308 دستگاهی در مردادماه داشت، طی ماه گذشته پنج هزار و 18 دستگاه خودروی سواری تولید کرده تا تولید آن در ششمین ماه از سال نسبت به مرداد رشد 710 دستگاهی داشته و افزایش 16.5 درصدی را ثبت کند.