بازگشت غول‌های نفتی به لیبی

به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ لیبی پس از سال‌ها بی‌ثباتی سیاسی، بار دیگر در مرکز توجه بزرگ‌ترین شرکت‌های نفتی جهان قرار گرفته است. همزمان با آغاز اولین مناقصه اکتشاف نفت در 18 سال گذشته، شرکت‌های بزرگ بین‌المللی از شل و شورون تا توتال‌انرجیز، انی و رپسول، بار دیگر برای حضور در این کشور صف کشیده‌اند؛ تحولی که به نوشته فایننشال‌تایمز می‌تواند مسیر صنعت انرژی لیبی را تغییر دهد.

این بازگشت زمانی سرعت گرفت که هیأتی از دولت طرابلس برای جلب سرمایه‌گذاران در واشنگتن حضور یافت و تلاش کرد توجه شرکت‌های آمریکایی و اروپایی را به فرصت‌های جدید جلب کند. پیش از آن نیز اکسون‌موبیل در تابستان قراردادی برای اکتشاف گاز در آب‌های لیبی امضا کرده بود. این شرکت در گفت‌وگو با فایننشال‌تایمز تأکید کرد که آماده همکاری نزدیک با شرکت ملی نفت لیبی برای ارزیابی ظرفیت‌های جدید است.

علت توجه دوباره غول‌های نفتی را باید در نیاز روزافزون آنها به افزایش ذخایر و نیز تغییر انتظارات جهانی نسبت به آینده بازار انرژی جست‌وجو کرد. تحلیلگران می‌گویند با کند شدن گذار به انرژی پاک، پیش‌بینی می‌شود تقاضای نفت در سال‌های پیش‌رو قوی‌تر از برآوردهای قبلی باقی بماند. یک بانکدار ارشد انرژی در گفت‌وگو با فایننشال‌تایمز تصریح کرده است که شرکت‌ها برای رفع کمبود ذخایر، دوباره به «حوضه‌های امتحان‌پس‌داده» بازمی‌گردند، حتی اگر در محیطی پرریسک از نظر سیاسی باشند.

دولت طرابلس که کنترل غرب کشور را در اختیار دارد، قصد دارد تولید نفت لیبی را از سطح فعلی 1.4 میلیون بشکه به دو میلیون بشکه در روز تا سال 2030 برساند. برای تحقق این هدف، این دولت امتیازهای جذاب‌تری در قراردادهای مشارکت در تولید ارائه کرده است. مدیرعامل شورون نیز اخیرا در نشست سرمایه‌گذاران اعلام کرد که شرایط جدید لیبی نسبت به گذشته جذاب‌تر شده است.

با این حال، موانع سیاسی همچنان جدی است. بخش مهمی از میادین نفتی در شرق لیبی قرار دارد؛ جایی که تحت کنترل ژنرال خلیفه حفتر است. هیأت لیبیایی در واشنگتن تلاش کرده است دولت آمریکا را متقاعد کند که لیبی می‌تواند به تأمین‌کننده مهمی برای نفت و گاز تبدیل شود، البته به شرط آنکه واشنگتن برای کاهش نفوذ روسیه در مناطق شرقی کمک کند. به گفته مقامات طرابلس، حضور روزافزون نیروهای وابسته به مسکو در شرق و جنوب لیبی و دسترسی آنها به منابع، یک چالش امنیتی و اقتصادی است.

در مقابل، دولت طرابلس معتقد است بازگشت شرکت‌های غربی می‌تواند موازنه قدرت داخلی را تقویت و ثبات بیشتری ایجاد کند؛ ضمن این‌که افزایش تولید لیبی می‌تواند بخشی از کمبود ناشی از کاهش دسترسی غرب به نفت روسیه را جبران کند.

با وجود امیدها، برخی کارشناسان هشدار می‌دهند ورود سرمایه‌های بزرگ ممکن است وضعیت فعلی را تثبیت کرده و اصلاحات موردنیاز را به تاخیر بیندازد. به گفته تیم ایتون، پژوهشگر چتم هاوس، سرمایه‌گذاری خارجی «می‌تواند همچون موجی باشد که قایق همه را بالا می‌برد»، اما همزمان ممکن است نفوذ نخبگان محلی را تقویت کرده و مانع تحول ساختاری شود.

لیبی اکنون در نقطه‌ای ایستاده که هم فرصت‌های جدید پیش روی صنعت نفت آن گشوده شده و هم مخاطرات سیاسی، امنیتی و ژئوپلیتیک همچنان در آن جدی است؛ ترکیبی که آینده انرژی این کشور را به شدت وابسته به مسیر تحولات داخلی و حمایت‌های خارجی کرده است.//