بحران آب در تهران / ذخیره سدها کاهش یافت

خشکسالی و کمبود بارش ها، سبب شده است تا بحران آب در پایتخت شکل بگیرد. مصرف بی رویه از سفره های آب زیرزمینی و همچنین رعایت نکردن الگوی مصرف، این وضعیت را تشدید کرده است.

آخرین وضعیت ذخایر آب سدها نشان می‌دهد که ذخیره آب مخازن تأمین‌کننده آب شرب استان تهران از ابتدای سال آبی تاکنون نسبت به دوره مشابه سال قبل حدود 7 درصد کاهش داشته است.

در سال های اخیر کشور درگیر یک خشکسالی بی سابقه طی 52 سال اخیر شده است، در این بین تهران به عنوان پایتخت وضعیت چندان مناسبی در منابع آبی ندارد تا جایی که نگرانی‌هایی برای تامین آب تهران وجود دارد، آنطور که عیسی بزرگ‌زاده - سخنگوی صنعت آب کشور اعلام کرده از ابتدای سال آبی جاری تاکنون حدود 150 میلی‌متر بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که 163 میلی متر بود، حدود 8 درصد کاهش یافته است.

وی با تأکید بر اینکه علیرغم بارش‌های اخیر برای گذر از ماه‌های گرم سال، مدیریت مصرف آب ضروری است، اظهار کرد: همه ما پایتخت‌نشینان باید کاهش مصرف آب به میزان 15 درصد را در برنامه‌های خود داشته باشند و در این زمینه همکاری شهروندان را خواستاریم.

برنامه‌هایی برای حفظ آب در تهران

هم‌اکنون در سامانه‌های شرقی شامل سدهای لار، لتیان و ماملو شاهد ناترازی آب وجود دارد، به گونه‌ای که ورودی سدها کمتر از برداشت است. این امر منجر به از دست دادن ذخیره آب می‌شود. بنابراین مجموعه اقداماتی را برای مدیریت تنش آبی سامانه‌های شرقی تهران و افزایش تاب‌آوری این سامانه‌ها تعریف شده تا آب را از سمت جنوب شرق به شرق و شمال‌شرق تهران هدایت شود و برای رسیدن به این هدف، مقرر شده است در مخزن 31، ایستگاه پمپاژی با ظرفیت هزار لیتر در ثانیه احداث شود و سپس در مخزن بالادست (مخزن شماره 7) ظرفیت پمپاژ را افزایش دهیم و پس از آن، افزایش ظرفیت پمپاژ مخزن 19 و در نهایت افزایش ظرفیت پمپاژ مخزن 21 را داشته باشیم که سال گذشته تمامی این پروژه‌ها اجرایی شد.

همچنین خط انتقال پیرامونی آبرسانی تهران مزین به نام حضرت قمر بنی هاشم (ع) در دست تکمیل است که 170 کیلومتر طول دارد وتاکنون 130 کیلومتر آن انجام شده است و در سال قبل نیز 15 کیلومتر در سخت‌ترین نقاط ترافیکی شهر مثل بزرگراه همت و خرازی و خیابان دماوند اجرایی شد.

تقریباً 40 کیلومتر این طرح باقی مانده و اگر اعتبار به‌موقع تأمین شود، امسال آن به پایان خواهد رسید. با اجرای این طرح ارتباط بین مخازن و تصفیه‌خانه‌ها و امکان انتقال آب از سامانه غرب به شرق و از شرق به غرب و از شمال به جنوب فراهم می‌شود و کمک قابل توجهی در مدیریت بهینه توزیع آب خواهد شد و می‌توانیم از منابع محدود حداکثر بهره‌وری را داشته باشیم.

علاوه بر این به دلیل نشتی که در مخزن سد لار وجود دارد، این سد تاکنون در بهترین شرایط و در ترسالی‌ها بیشتر از 450 میلیون مترمکعب ذخیره آبی نداشته و آب از دریاچه سد به پایین‌دست فرار می‌کند. براساس طرح علاج بخشی سد لار، سالانه 162 میلیون مترمکعب آب بسیار گوارا و باکیفیت که از مخزن سد، نشت پیدا می‌کند و به سمت دریای خزر می‌رود، به‌وسیله یک تونل 28 کیلومتری به تصفیه‌خانه پنجم پایتخت در شرق تهران و منطقه سوهانک منتقل خواهد شد.

تاکنون هشت کیلومتر از این طرح اجرا شده و 20 کیلومتر آن باقی مانده که تکمیل آن اعتبار 3 هزار میلیارد تومانی و زمان دو ساله نیاز دارد. اجرای این طرح می‌تواند یک پایداری میان‌مدت برای تأمین آب تهران ایجاد کند.

تهرانی‌ها پیشرو در مصرف آب

البته باید به این موضوع نیز توجه کرد که مصرف آب تهران بسیار بالاست، آنطور که اعلام شده 23 درصد آب شرب کشور در استان تهران مصرف می‌شود، میزان مصرف آب شهروندان تهرانی فراتر از الگوی مصرف است و هر شهروند تهرانی در شبانه‌روز 250 لیتر آب مصرف می‌کند، در حالیکه در بسیاری از کشورهای پیشرفته که از میانگین بارندگی بالاتری در مقایسه با ایران برخوردارند، سرانه مصرف هر شهروند 170 لیتر در شبانه‌روز است.

مشترکان استان تهران سالانه 1.5 میلیارد مترمکعب و مشترکان شهر تهران سالانه 1.2 میلیارد مترمکعب آب مصرف می‌کنند. با وجود آب کمتر، شمار مصرف‌کنندگان آب بیشتر شده اما با این حال، حتی آب شرب یک واحد مسکونی نیز قطع نشده است. درواقع یک میلیارد و 500 میلیون مترمکعب آب در استان تهران برای شرب و بهداشت توزیع می‌شود، کاهش 20 درصدی مصرف آب می‌تواند نقش زیادی در گذر از چالش‌ها داشته باشد، درواقع این 20 درصد معادل 300 میلیون مترمکعب بوده که این عدد 1.5 برابر سد امیرکبیر است.

کارشناسان بر این باورند که توجه به مدیریت مصرف و کاهش مصرف آب امری مهم و ضروری بوده که باید به طور ویژه به آن توجه شود، هرچند که در طول سال‌های قبل اهمیت این مایه حیات بیش از گذشته برای مردم آشکار شده اما باز هم لازم است تا قدر آب بیشتر دانسته شود چراکه آب قابل تولید نیست و باید در حفظ آن کوشا باشیم.